- Szczyt na Alasce utwierdził mnie w przekonaniu, że choć są jeszcze trudne kwestie, to porozumienie jest w zasięgu ręki. I wierzę, że prezydent Putin, podejmując bardzo ważny krok, zgodził się, że Rosja zaakceptuje gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy. To jeden z kluczowych punktów, które musimy rozważyć, i będziemy to rozważać przy stole negocjacyjnym: kto będzie robić co - oświadczył Donald Trump na początku spotkania z Wołodymyrem Zełenskim i europejskimi przywódcami w Sali Wschodniej Białego Domu.
Gospodarz Białego Domu zapowiedział też dyskusje o "wymianie terytorium" z Rosją, opartej na obecnej linii kontaktu. Wyraził też przekonanie, że Putin chce pokoju. Wyjaśnił, że zamierza omówić z prezydentem Rosji możliwe spotkanie trójstronne (Ukraina, Rosja, USA). Ocenił, że w ciągu 1-2 tygodni będzie można się przekonać, czy doprowadzi to do zakończenia walk.
Gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy kluczowe
Prezydent Zełenski stwierdził natomiast, że odbył bardzo dobre rozmowy z Trumpem - najlepsze do tej pory - i uznał za przełom, że przedmiotem rozmów są gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy. Ponownie wyraził gotowość do spotkania z Putinem, dodając, że chciałby, by obecny przy nim był również Trump.
Trump z kolei zapewniał Zełenskiego, że jeśli dojdzie do spotkania, to zobaczy, że Putin "też chce coś zrobić" i przewidywał, ze wkrótce uwolni ukraińskich więźniów, o których dopominał się ukraiński prezydent.
Zebrani europejscy liderzy chwalili Trumpa za propozycję gwarancji bezpieczeństwa na wzór NATO-wskiego artykułu 5., uznając to za przełom. artykuł 5. Traktatu Północnoatlantyckiego stanowi, że zbrojna napaść na terytorium jednego z sojuszników w Europie lub Ameryce Północnej jest traktowana jak napaść na wszystkich.
- Dobrze, że mówimy o gwarancjach bezpieczeństwa podobnych do artykułu 5. NATO - oświadczyła szefowa Komisji Europejskiej. Dodała, że jednym z priorytetów negocjacji powinna być sprawa ukraińskich dzieci wywiezionych do Rosji. - Dzieci powinny wrócić na Ukrainę, do ich rodzin - zaapelowała Ursula von der Leyen.
Sporne zdania w sprawie rozejmu
Słowa przestrogi skierował natomiast kanclerz Niemiec Friedrich Merz, który stwierdził - wbrew zapewnieniom Trumpa - że konieczne jest zawieszenie broni.
- Nie wyobrażam sobie, by następne spotkanie odbyło się bez zawieszenia broni. Pracujmy nad tym i nałóżmy presję na Rosję. Bo wiarygodność tego procesu, tego przedsięwzięcia, które podejmujemy dzisiaj, zależy co najmniej od zawieszenia broni - powiedział Merz, dodając, że mówi o spotkaniu trójstronnym między Putinem, Zełenskim i Trumpem.
Trump odparł, że Zełenski i Putin spotkają się i "zobaczy, czy mogą to zrobić", ale dodał, że "rozwiązał sześć konfliktów bez konieczności zawierania rozejmów".
Stanowisko Merza poparł prezydent Francji Emmanuel Macron, który stwierdził, że by osiągnąć porozumienie, konieczne jest "powstrzymanie zabijania" i podkreślił, że wszyscy zgadzają się z tym zdaniem. Macron pochwalił jednak ideę spotkania trójstronnego jako jedyny sposób na zakończenie wojny. Dodał też, że potrzebne będzie spotkanie wielostronne z udziałem przywódców europejskich, bo "kiedy mówimy o gwarancjach bezpieczeństwa, mówimy o bezpieczeństwie europejskim".
Prezydent Finlandii o swojej obecności
Inni zaproszeni liderzy państw też chwalili Trumpa za jego propozycję gwarancji bezpieczeństwa na wzór NATO-wskiego artykułu 5. Premier Włoch Giorgia Meloni przypomniała, że propozycja ta oparta jest na włoskim pomyśle. O przełomowej propozycji gwarancji bezpieczeństwa mówili też premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer i prezydent Francji Emmanuel Macron. Prezydent Finlandii Alexander Stubb - którego Trump niemal pominął, udzielając głosu liderom - stwierdził, że piątkowe spotkanie jest symboliczne, bo pokazuje "Team Europę i Team USA pomagające Ukrainie".
- Niektóre media międzynarodowe mogą się zastanawiać, dlaczego prezydent Finlandii jest tutaj. Myślę, że powodem jest prawdopodobnie to, że pochodzimy z małego kraju, ale mamy długą granicę z Rosją, ponad 1343 kilometry. I, oczywiście, mamy własne historyczne doświadczenia z Rosją, od II wojny światowej, przez wojnę zimową, aż po wojnę kontynuacji. Znaleźliśmy rozwiązanie w 1944 roku i jestem pewien, że będziemy w stanie znaleźć rozwiązanie w 2025 roku, aby zakończyć rosyjską agresję - powiedział Stubb.
Trump zapowiedział, że rozmowy z przywódcami "trochę zajmą" i że po rozmowach w Sali Wschodniej przejdą do Gabinetu Owalnego, po czym liderzy rozjadą się do swoich krajów.
Autorka/Autor: fil/kab
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: AARON SCHWARTZ/EPA/PAP