O roli wolnych mediów i dziennikarstwie w zderzeniu z fake newsami. "Zawód: dziennikarz. Debata" w TVN24

Zakończyła się debata. Dziękujemy za uwagę.

Sieczkowska: Eksperci widzą jedno wyjście. Ważna jest edukacja w szkołach, ale też edukacja naszych czytelników, którzy już do szkoły nie wrócą. Są organizacje, które szkolą odbiorców informacji, jak tę dezinformacje rozpoznawać, jak jej nie powielać, jak na nią reagować.

Gabriela Sieczkowska odpowiada na pytanie o to, czy możliwe jest by rzetelna informacja ostatecznie wygrała z dezinformacją: To zależy od nas dziennikarzy i od nas konsumentów informacji. Walka z dezinformacją z perspektywy weryfikacji, to jest walka z wiatrakami. My tej dezinformacji nigdy nie wyeliminujemy.

Maja Potrykus o swej przyszłości w dziennikarstwie: Jest wiele rzeczy do zmiany i żeby coś zmienić, to trzeba działać i to jest duża motywacja.

Marta Wójcik: Dziennikarze, by być profesjonalni, powinni kontrolować władze i działać w interesie publicznym. Niestety, często zaczynają być uczestnikami tej gry politycznej, co jest dużym zagrożeniem dla dziennikarstwa.

Julia Jachimowicz: Dziennikarze powinni być wrażliwi na ludzkie problemy. Rzecz tkwi w tym, żeby poruszali takie kwestie, które są ważne społecznie i by niosło to za sobą cel wyższy.

Jonasz Błajet: To, o czym warto pamiętać, to to, że czasami źródło jest w człowieku, który może być obok nas. We wszystkim kluczowy jest człowiek i my jako dziennikarze powinniśmy być obok człowieka. Nie stawiać tezy, ale dać mu się wypowiedzieć.

Studenci odpowiadają na pytanie o jakość pracy dziennikarskiej.

Michalski: Badania pokazują politykom, że na dzieleniu społeczeństwa mogą zdobywać głosy. Stwarzają zagrożenie, zupełnie nie zważając na to, jak wygląda sytuacja osób LGBT w Polsce. Homofobia w Polsce nie jest karana, a to co mówią niektórzy politycy jest skandaliczne i nie może być na to zgody.

Patryk Michalski o sytuacji na Węgrzech: Ta sytuacja jest inspiracją dla polskich polityków. Choć ta wolność jest ograniczana krok po kroku, to dzieje się to na naszych oczach. To co mówią politycy, to często partyjny bełkot, a my mamy oddzielać partyjny bełkot od informacji.

Pada pytanie o to zanikanie wolnych mediów na świecie.

Karolina Kowalska: Dzisiaj nie mamy urzędników, tylko mamy polityków. Jeżeli nasi szefowie kazaliby nam kłamać, to mówimy dziękujemy, my już to nie pracujemy. Natomiast ci ludzie często trafili do tych urzędów po znajomości i robią wszystko, żeby się tam utrzymać.

Michalski: Politycy mają coraz większą chęć, by wymieniać urzędników na osoby, które będą realizowały wytyczne wynikające z partyjnych przekazów. Osobami, które mogłoby gwarantować, że będziemy uzyskiwali informacje, byłaby kadra urzędnicza, która spełnia swoje zadania niezależnie od tego, kto rządzi.

Pada pytanie o to, czy zdarza się, że politycy lub urzędnicy kłamią.

Marta Wójcik: Presja czasu jest bardzo widoczna. Wszystkie informacje docierają do nas w momencie. Dziennikarze nie powinni ulegać presji czasu i weryfikować informacje. Społeczeństwo jest coraz bardziej świadome, że rzetelne informacje trzeba trochę poczekać.

Michalski: Trzeba sprawdzić, trzeba zweryfikować i gdy mamy stuprocentową pewność, to możemy opublikować taką informację.

Patryk Michalski: Trzeba się trzymać tych zasad, które wszyscy znamy.

Pada pytanie o to, czy dziennikarze powinni stawiać na weryfikacje informacji, czy na pośpiech w podawaniu informacji.

Anton Ambroziak: Mamy polityków kontrolować, patrzeć im na ręce, ale na pewno nie mamy spijać tego, co do nas mówią. Staramy się w OKO.press pokazywać historie z twarzą, a nie powielać przekazy.

Michalski: Łatwiej politykowi powiedzieć, że sprzeciwiamy się migracji, która może być nielegalna. Mówienie o migracji, a nie uchodźcach powoduje, że im łatwiej jest się usprawiedliwiać.

Patryk Michalski: Prawa człowieka z definicji zawierają to, że są niezbywalne.

Anton Ambroziak: To, że polikom udaje się sprowadzić prawa człowieka do czegoś, co może być negocjowane, jest dlatego, że my nie jesteśmy wyedukowani w tym kontekście. Prawa człowieka to nie jest coś negocjowalnego.

Karolina Kowalska: Musimy powtarzać, że to nie jest przedmiot targów, tylko prawa człowieka. Im bardziej będą sprowadzać prawa człowieka do ideologii, tym bardziej my musimy mówić, że tak nie jest.

Pada pytanie o to, co dziennikarze powinni robić, gdy do debaty politycznej wciągane są tematy dotyczące praw człowieka.

Patryk Michalski: To nie jest tak, że dzisiaj tu przyszliśmy i użalamy się nad tym, że politycy nie chcą nam dostarczyć informacji. Gwarantuję, że zrobimy wszystko, żeby dotrzeć do tych informacji. Dla naszych czytelników weryfikujemy te informacje i nie jest tak, że odmowa udzielenia informacji oznacza dla nas koniec pracy. Czasem to dopiero początek.

Anton Ambroziak: Media społecznościowe promują wszystko co jest szybkie, wyraziste, co ma walor skandalu, a więc jest bardzo emocjonalne. Nie wszystkie informacje prasowe mają ten walor, ale mają go fake newsy i dlatego one się szybciej przeklikują.

Karolina Kowalska: Przez media społecznościowe pojawiły się plemiona. One mają swoje media, swoją bańkę i niepotrzebne są im media obiektywne.

Gabriela Sieczkowska o tym, czym jest fact-checking: Zaczynamy od wyszukiwarki. Sprawdzamy, czy ta informacja jest w innych źródłach, czy jest w źródle, które można uznać za wiarygodne. Zwykle informacje mijające się z prawdą są osadzone w rzeczywistości, ale jakiś ich istotny aspekt został całkowicie zmieniony.

Maja Potrykus, Uniwersytet Gdański: Młode pokolenie o wiele częściej korzysta z mediów społecznościowych. Niestety, tam często możemy spotkać fake newsy.

Marta Wójcik, Uniwersytet Warszawski: Ważne jest, szczególnie w dobie fake newsów, sprawdzać informacje.

Jonasz Błajet: Media społecznościowe są głównym źródłem, skąd informacje czerpią moi znajomi. Możemy znaleźć takie strony, które mają zweryfikowane informacje, ale i takie, które powielają fake newsy.

Julia Jachimowicz, Uniwersytet Jagielloński: Media społecznościowe odgrywają bardzo dużą rolę. Użytkownicy mogą weryfikować dane informacje.

Na pytanie o docieranie do informacji odpowiadają studenci dziennikarstwa.

Patryk Michalski: To nie jest dobra wola ministerstw czy urzędów. To jest ich obowiązek. Rządzący wykorzystują okres pandemii, żeby tłumaczyć, czemu nie odpowiadają na pytania dziennikarzy.

Gabriela Sieczkowska: Czasami informacje dostajemy od ręki, czasami czekamy na nie długie tygodnie. To zależy od tego, jak one są optymistyczne dla ministerstwa. Z pytaniami jest ciężko, ale udaje nam się większość odpowiedzi uzyskiwać.

Anton Ambroziak: Wielokrotnie piszę zapytania do rzeczniczki Ministerstwa Edukacji i nie dostaję odpowiedzi. Zostałem wypisany z oficjalnej listy telefonicznej i mailowej. Nie dostaje informacji, kiedy będzie konferencja prasowa.

Kowalska: Jeżeli wyślę pytanie, to odpowiedź dostanę, ale Ministerstwo Zdrowia wybiera sobie redakcje, którym da materiały na wyłączność i wywiady. Dość długo prosiłam o wywiad z ministrem zdrowia. Nie doczekałam się.

Karolina Kowalska: Z nami nie rozmawiają dwa ministerstwa, bo my nie piszemy dobrze, nie chwalimy.

Michalski: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji robi to, bo może. W tym organie zasiadają osoby, które nie trafiły tam dzięki swoim kompetencjom, tylko dlatego, że są zaufanymi osobami partii rządzącej.

Michalski: Jest to absolutnie obraźliwe dla dziennikarzy, bo my nie jesteśmy dziennikarzami, którzy sprzyjają jednej, czy drugiej partii rządzącej.

Patryk Michalski: To jest pewne, że po TVN24 przyjdzie czas na wszystkie inne media. Chodzi o uciszenie mediów, które są krytyczne, które nie są "nasze".

Anton Ambroziak: Jest to strategia wygaszania tych ośrodków informacji, które są krytyczne wobec rządu. Zaczyna się od TVN24, a później przyjdzie czas na inne redakcje.

Kowalska: Jeżeli nie będzie TVN24, to zaraz nie będzie innych mediów i nie będziemy wiedzieć nic.

Karolina Kowalska: Nie ma wątpliwości, że koncesja nie jest przyznawana, by uciszyć stację, która jest obiektywna, która mówi rzeczy, których nie chce słyszeć rząd. To jest dla mnie jasne jak słońce.

Pada pytanie o koncesję dla TVN24, która kończy się za tydzień – 26 września.

Gośćmi debaty są: Karolina Kowalska ("Rzeczpospolita"), Anton Ambroziak (OKO.press), Gabriela Sieczkowska (Konkret24) oraz Patryk Michalski (Wirtualna Polska), a także studenci dziennikarstwa.