Większość kwalifikowana – co to jest? Głosowanie w Sejmie, Senacie i w Radzie Unii Europejskiej

● Większość kwalifikowana to system głosowania stosowany przy podejmowaniu ważnych decyzji w Sejmie, Senacie i Radzie Unii Europejskiej. ● Większość kwalifikowana określana jest ułamkiem lub procentem. ● W polskim Sejmie do przewidzianych w Konstytucji decyzji potrzebna jest większość kwalifikowana 2/3 lub 3/5.

Większość kwalifikowana, zwykła i bezwzględna to trzy rodzaje większości, przewidziane przez polski system prawny do podjęcia decyzji drogą głosowania. W Sejmie lub Senacie do uzyskania większości kwalifikowanej (i pozostałych) potrzebne jest kworum, czyli podczas rozpatrywania wniosku na sali musi być obecna przynajmniej połowa ustawowej liczby posłów lub senatorów.

Kwalifikowana większość głosów oznacza, że daną propozycję musi poprzeć wyrażona ułamkiem lub procentami określona liczba głosujących. W polskim parlamencie jest to większość kwalifikowana 2/3 lub 3/5 w zależności od rozpatrywanej sprawy. Większość kwalifikowaną 2/3 stosuje się przy podejmowaniu decyzji o szczególnie dużej wadze.

Większością kwalifikowaną polski Sejm uchwala ustawę o zmianie Konstytucji (co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów), a także odrzuca prezydenckie weto wobec ustawy (3/5). Inne sytuacje, w których stosuje się kwalifikowaną większość głosów: - skrócenie kadencji Sejmu (2/3), - uznanie trwałej niezdolności prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania urzędu ze względu na stan jego zdrowia (2/3), - postawienie prezydenta przed Trybunał Stanu przez Zgromadzenie Narodowe (2/3), - ratyfikacja umowy międzynarodowej przekazującej organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach (2/3), - postawienie przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów (3/5), - odwołanie Rzecznika Praw Obywatelskich ze stanowiska (3/5).

W Senacie większość kwalifikowana (2/3) potrzebna jest do wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, przekazującej organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

Głosowanie większością kwalifikowaną stosowane jest także w Zgromadzeniu Narodowym Rzeczypospolitej Polskiej do uznania trwałej niezdolności Prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan jego zdrowia oraz do postawienia Prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa. Do przyjęcia wniosku stosuje się zasadę 2/3.

Głosowanie większością kwalifikowaną w Radzie Unii Europejskiej, zwaną inaczej zasadą podwójnej większości, musi spełniać dwa warunki: - 15 z 27 państw jest „za” (55 proc. państw członkowskich), - poparcie państw członkowskich reprezentujących minimum 65 proc. populacji Unii Europejskiej.

Mniejszość blokującą muszą stanowić co najmniej czterej członkowie Rady reprezentujący ponad 35% ludności UE.

Jeżeli nie wszyscy członkowie Rady uczestniczą w głosowaniu (np. niektórzy nie angażują się w pewne dziedziny polityki), decyzja zostaje podjęta, jeśli „za” głosuje 55% uczestniczących członków Rady reprezentujących co najmniej 65% ludności uczestniczących państw członkowskich.

Głosowaniu większością kwalifikowaną w Radzie Unii Europejskiej według powyższego schematu poddaje się wnioski ustawodawcze Komisji Europejskiej lub Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.

W przypadku wniosków niepochodzących od Komisji ani Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, do podjęcia potrzebna jest tzw. wzmocniona większość kwalifikowana, czyli: - co najmniej 72% członków Rady zagłosuje „za” - reprezentują oni co najmniej 65% ludności UE.

Wstrzymanie się od głosu podczas głosowania większościa kwalifikowaną uznawane jest za głos „przeciwko”. 

Akty prawne: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 90, art.98, art. 122, art. 131, art. 145, art. 156, art. 235; Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Art. 238.