Zaliczenie spraw o ustalenie płci do kategorii spraw pilnych trafiających na terminy rozpraw poza kolejnością - to jedna z głównych zmian zawartych w projekcie zmiany Regulaminu urzędowania sądów powszechnych, który trafił do konsultacji i opiniowania. Projekt zawiera jeszcze istotną - symboliczną - zmianę dotyczącą zajmowania odpowiednich miejsc na sali sądowej.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu nowelizującego rozporządzenie MS - Regulamin urzędowania sądów powszechnych - celem wprowadzenia takiej zmiany jest "wsparcie dla osób, które w postępowaniu sądowym ubiegają się o uzgodnienie płci metrykalnej z ich tożsamością płciową oraz dla innych uczestników takiego postępowania".
Zamieszczony w czwartek na stronach Rządowego Centrum Legislacji projekt zakłada, że sprawy o ustalenie płci metrykalnej zostaną zaliczone do katalogu spraw pilnych.
Zobacz także: Reportaż Piotra Jaconia "Wszystko o moim państwie" w TVN24 GO
"Konsekwencją przyjęcia takiego rozwiązania będzie to, że sprawy o ustalenie płci metrykalnej będą kierowane do przydziału sędziom w ramach Systemu Losowego przydziału spraw niezwłocznie. Sprawy tej kategorii będą kierowane na terminy rozpraw lub posiedzeń poza kolejnością ich wpływu do danego referatu" - wyjaśniono.
"Priorytetowe traktowanie tej kategorii spraw pod względem szybkości ich rozpoznawania realizuje zobowiązania międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej. Szybkość procedowania w sprawach dotyczących uzgodnienia płci została zaakcentowana w szeregu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka" - podkreślono.
Zdaniem resortu sprawiedliwości "zaliczenie spraw o ustalenie płci metrykalnej do katalogu spraw pilnych w praktyce nie będzie oznaczało dostrzegalnego statystycznie obciążenia sądów powszechnych".
Według danych statystycznych dotyczących lat 2014-2019, zgromadzonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, w sądach było rozpatrywanych łącznie 647 takich spraw. "Można zatem oszacować, że w ujęciu rocznym sądy powszechne rozpoznają około 130 tego rodzaju spraw" - oceniło MS.
Symboliczna zmiana
Projekt zawiera jeszcze jedną istotną zmianę dotyczącą spraw o ustalenie płci. Chodzi o kwestię symboliczną, ale ważną dla stron takich postępowań, czyli zajmowanie odpowiednich miejsc na sali sądowej.
Mianowicie osoba inicjująca takie postępowanie formalnie musi pozwać swoich rodziców. Zgodnie z ogólną zasadą regulaminu "prokurator, oskarżyciel inny niż prokurator, powód, wnioskodawca lub przedstawiciel społeczny zajmują miejsca przed stołem sędziowskim po prawej stronie sądu, a oskarżony, pozwany i inni uczestniczy postępowania – po lewej stronie sądu".
Zobacz także: Państwo polskie zmusza osoby transpłciowe do pozywania rodziców. Na sali są stygmatyzowane
Jednak - jak zapisano w projekcie - w uzasadnionych przypadkach sędzia może zezwolić na zajęcie miejsc w inny sposób, w szczególności "na zajęcie przez pozwanego miejsca obok powoda w sprawach o ustalenie płci metrykalnej". Oznacza to, że po zmianie osoba inicjująca sprawę o zmianę płci mogłaby siedzieć na sali sądowej obok swoich rodziców.
Jak bowiem uzasadniło MS "niesporny charakter, kontekst etyczny i tło psychologiczne - pozywanie rodziców przez osoby chcące dokonać tranzycji prawnej - mogą w niektórych przypadkach uzasadniać to, żeby powód zajął na sali rozpraw miejsce obok pozwanego".
Miesięczny termin na dostosowanie podziałów czynności w sądach
Ponadto projekt zmiany regulaminu zawiera modyfikację zasad przydziału spraw sędziom poprzez zwiększenie przydziałów spraw sędziom pełniącym określone funkcje - prezesa, wiceprezesa lub przewodniczącego wydziału.
"Podjęte działania legislacyjne przełożą się na zwiększenie liczby spraw rozpatrywanych w sądach powszechnych dzięki częściowemu przeniesieniu ‘zasobów kadrowych’ lokowanych w stanowiskach funkcyjnych do działalności orzeczniczej" - uzasadniło MS.
"Przewidziano miesięczny termin na dostosowanie podziałów czynności w sądach do zmienionych wskaźników udziału w przydziale spraw. W pozostałym zakresie projekt nie zawiera regulacji przejściowej, co oznacza, że projektowane przepisy będą stosowane – po ich wejściu w życie – bezpośrednio również w sprawach, w których postępowanie jest w toku" - zaznaczył resort sprawiedliwości.
Autorka/Autor: asty / prpb
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Adobe Stock