Nad Bałtykiem brakuje śmigłowców ratunkowych. Od lipca wojskowi lotnicy odpowiedzialni za ratowanie ludzkiego życia na Bałtyku starają się odzyskać choćby jeden z sześciu, które ponad dwa lata temu zaczęli wysyłać do zakładów PZL Świdnik na modernizację. Bezskutecznie. Jak dowiedział się portal tvn24.pl, w minionym tygodniu nie udały się kolejne próby. Świdnik sprawy nie komentuje.
Tak jak podczas poprzednich prób, w ubiegłym tygodniu lotnicy też stwierdzili "poważny problem techniczny". Efekt jest taki, że do lotów ratunkowych mają do dyspozycji "absolutne minimum" w postaci czterech maszyn, z których dwie są tak stare, że już niedługo trzeba je posłać na złom. Oznacza to, że na dyżurze w gotowości do akcji jest maksymalnie jeden śmigłowiec na całe polskie wybrzeże i 30 tysięcy kilometrów kwadratowych morza.
Tymczasem to te maszyny i ci piloci mają za zadanie pomagać ofiarom katastrof na Bałtyku. Niezależnie od pogody i pory dnia mają wyruszać szukać rozbitków, przewozić na ląd chorych ze statków, albo pomagać w poszukiwaniach pechowych amatorów sportów morskich, których wiatr zniesie za daleko od brzegu.
Zwijanie się ratownictwa morskiego
Z braku sprawnych śmigłowców, których większość stoi teraz w zakładach PZL Świdnik, zawieszono dyżur ratowniczy w Gdyni pozostawiając ten w Darłowie, a szkolenia pilotów ograniczono do minimum. Okazję do latania mają praktycznie tylko ci, którzy już mają uprawnienia i muszą trenować, aby ich nie stracić.
- Ćwiczenia pozostałych musieliśmy wyhamować niemal do zera - przyznał kmdr Czesław Cichy, rzecznik prasowy Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej (BLMW), która już zyskała ironiczne miano Brygady Lotnictwa Hangarowego. Oznacza to, że do czasu odzyskania maszyn zamarło przeszkalanie nowych kadr, przez co w przyszłości może dojść do kryzysu i braku lotników, kiedy odejdą ci doświadczeni.
Ostatni raz wojskowi próbowali odebrać jedną ze swoich maszyn w minionym tygodniu, ale się nie udało. Po raz kolejny stwierdzili pewien "poważny problem" techniczny. Wojskowi nie chcą powiedzieć, jaki dokładnie, ale zapewniają, że nie są przesadnie drobiazgowi. Ponieważ wykonują wielogodzinne loty nad morzem, często w ciężkich warunkach, muszą wyjątkowo dbać o sprawność swoich maszyn. - My nie mamy możliwości awaryjnego lądowania. W wypadku awarii śmigłowiec przepada, a załoga musi sama się ratować - mówi kmdr Cichy. Załogi z BLMW systematycznie wyjeżdżają do Świdnika, gdzie spędzają tydzień, starając się pomyślnie przeprowadzić próby techniczne zmodernizowanych maszyn. Jak mówi kmdr Cichy, w praktyce od końca lipca "z drobnymi przerwami" przebywa tam cały czas delegacja BLMW.
Natomiast Świdnik sprawy nie komentuje. - W tej sprawie przyjęliśmy taką politykę - powiedział tvn24.pl Stanisław Wojtyra reprezentujący PZL Świdnik.
Miała być unifikacja, jest problem
Nie wiadomo, co konkretnie jest nie tak ze śmigłowcami, które świdnickie zakłady powinny zmodernizować i oddać lotnikom MW w stanie niemal nowym. W odpowiedzi na pytania skierowane do MON, tvn24.pl uzyskał odpowiedź, iż: "Odmowa przyjęcia śmigłowców spowodowana była niewykonaniem przez Wykonawcę określonych w umowie prac modernizacyjnych oraz koniecznością usunięcia zgłaszanych przez użytkownika podczas badań zdawczo-odbiorczych uwag."
Teoretycznie przeprowadzenie modernizacji nie powinno być nadzwyczaj trudne, bo to właśnie w Świdniku wyprodukowano osiem śmigłowców Anakonda, które posiada BLMW. To zmodyfikowana wersja szerzej znanego Sokoła. Pierwsze powstały jeszcze pod koniec lat 80. i jak mówi kmdr Cichy, były już "dość słabo wyposażone". Na dodatek Anakondy kupowano małymi partiami na przestrzeni lat. W efekcie niemal każda była inaczej wyposażona niż pozostałe. Gdzie indziej były różne instrumenty w kabinie i wsiadająca do maszyny załoga za każdym razem musiała sobie przypominać, gdzie co jest. Marzeniem lotników było zunifikować wszystkie Anakondy i przy okazji je zmodernizować. Dzięki temu można by było sprawniej ratować ludzi i lepiej szkolić kolejne załogi. Wydawało się, że nadszedł ratunek, kiedy w 2014 roku podpisano umowy na zmodernizowanie wszystkich maszyn kosztem 230 mln złotych. Zgodnie z planem jeszcze w tym samym roku do Świdnika trafiło pięć Anakond, które miały wrócić nad morze do końca kwietnia 2016 roku. Jak się okazało, były to płonne nadzieje.
Pokaz ewakuacji z udziałem Anakondy. Nagranie z września, kiedy w BLMW były jeszcze trzy takie maszyny
Pierwsza maszyna powinna zostać oddana lotnikom na początku 2016 roku, ale nadal stoi w Świdniku. Jak powiedział kmdr Cichy, początkowo lotnicy z jego jednostki wykryli w zmodernizowanej maszynie cały szereg problemów, ale to ma być "normalne" po takich pracach. Z czasem pozostał jednak ten jeden "poważny", którego nie udało się usunąć do dzisiaj. Próbowano odebrać jeszcze trzy inne maszyny, ale z takim samym skutkiem. Wszystkie cierpią na ten sam "poważny" defekt, którego PZL Świdnik z jakiegoś powodu nie potrafi usunąć. Pomimo tego w grudniu do modernizacji wysłano zgodnie z umową kolejną Anakondę. Jeszcze w tym roku mają jej śladami podążyć dwie ostatnie. Co jeśli do tego czasu nie uda się odzyskać tych już będących w Świdniku? - Nie zakładamy takiej sytuacji i mamy nadzieję, że do tego nie dojdzie - mówi kmdr Cichy, ale dodaje, że w takim ekstremalnym wypadku po prostu dwie ostatnie Anakondy nie trafią do Świdnika. Bez nich nie byłoby już jak zapewnić dyżuru ratowniczego.
Poza dwoma ostatnimi Anakondami nad morzem pozostały bowiem już tylko dwa poradzieckie śmigłowce Mi-14. Problem w tym, że oba są już bardzo stare. Zgodnie z planem pierwszy powinien trafić do muzeum albo na złom jeszcze w tym roku. Drugi - w kolejnym.
Był Macierewicz, były modelki, efektów nie ma
Pikanterii sprawie dodaje fakt, że niezdolny do sprawnego i terminowego zmodernizowania Anakond PZL Świdnik i jego właściciel, włoski koncern Leonardo, startują w przetargach na nowe śmigłowce dla polskiego wojska. Chce sprzedać swoje maszyny transportowe, morskie i szturmowe. Ma przy tym duże szanse na przynajmniej częściowe zwycięstwo. MON stwierdził, że nie bierze pod uwagę opóźnień przy modernizacji Anakond podczas nowych przetargów. Politycy partii rządzącej i członkowie rządu często odwiedzają zakłady w Świdniku, podkreślając ich znaczenie dla polskiego przemysłu. Podczas jednej z oficjalnych wizyt Antoniego Macierewicza w czerwcu minionego roku nawet "przekazano" wojsku dwie zmodernizowane Anakondy. W maszynach siedziały długonogie modelki w krótkich spódniczkach, które pozowały licznym fotoreporterom. Potem Anakondom przyjrzeli się jednak lotnicy z BLMW i stwierdzili, że nie mogą ich odebrać. Obie maszyny stoją w Świdniku do dzisiaj. MON oznajmił, że naliczył PZL Świdnik "kary oraz opusty cenowe" za opóźnienia oraz za zużycie śmigłowców podczas licznych prób. Nie jest jednak w stanie stwierdzić, kiedy Anakondy będą gotowe. "To pytanie do PZL Świdnik" - stwierdziło ministerstwo.
Autor: Maciej Kucharczyk / kib / Źródło: tvn24.pl