Sejm uchwalił w poniedziałek ustawę wprowadzającą szczególne rozwiązania w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Nowe przepisy zakładają między innymi ewentualne zmiany w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, określają zadania organów administracji publicznej oraz zasady udzielania i finansowania świadczeń zdrowotnych. Prezentujemy najważniejsze zapisy projektu punkt po punkcie.
Sejm uchwalił w poniedziałek specustawę, przygotowaną w związku z prewencją i zwalczaniem chorób zakaźnych, w tym COVID-19 wywołanej koronawirusem oraz postępowaniem w sytuacjach kryzysowych, które z takich chorób wynikają. Celem regulacji jest zminimalizowanie zagrożenia dla zdrowia publicznego.
CZYTAJ WIĘCEJ: JAK ROZPRZESTRZENIA SIĘ KORONAWIRUS? ZOBACZ MAPY >>>
Nowe przepisy punkt po punkcie
1. Projektowana ustawa, jak wskazano w art. 1, określa "zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem, w tym zasady i tryb podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia i przecięcia dróg szerzenia się tej choroby zakaźnej".
Formułuje także "zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażenia lub choroby zakaźnej", wywołanej koronawirusem.
2. Nowe przepisy zakładają w art. 3, że pracodawca, by przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się choroby COVID-19, "może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna)".
JAK UNIKNĄĆ ZAKAŻENIA? ZOBACZ WSKAZÓWKI WHO >>>
3. W art. 4 ustawa wprowadza rozwiązania zapewniające prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, za okres nie dłuższy niż 14 dni, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko.
4. Możliwość dokonywania zamówień na towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, bez stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, "jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego" wprowadza art. 6 ustawy.
5. Projekt w art. 7 i art. 9 określa zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem COVID-19 oraz zasady finansowania tych świadczeń.
6. W art. 8 założono, że minister zdrowia na podstawie informacji przekazywanych przez głównego inspektora farmaceutycznego ustali w drodze obwieszczenia maksymalne ceny na określone produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.
7. Ustawa mówi o tym, że premier "może, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19". Zadania nałożone w takim trybie mają być realizowane jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Z kolei minister właściwy do spraw zdrowia może nałożyć taki obowiązek na podmiot leczniczy w formie spółki kapitałowej, w której jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa, na samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej lub podmiot leczniczy będący jednostką budżetową.
Zadanie "może dotyczyć w szczególności zmian w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego lub przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury i sprzętu medycznego, w celu zapewnienia kontynuacji udzielenia świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym". O tych założeniach mowa jest w art. 10.
Czarne chmury nad gospodarką. Koronawirus obniża prognozy >>>
8. W art. 11 przewidziano, że "wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie i państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19".
Dodano, że "polecenia podlegają natychmiastowemu wykonaniu", a "o wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra".
Premier natomiast może wydać - po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki - na wniosek wojewody polecenia obowiązujące inne, niż wymienione powyżej osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. "Polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia" - czytamy w projekcie. Wykonywanie tak zleconych zadań następuje na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą przez właściwego wojewodę i jest finansowane ze środków budżetu państwa.
9. U ustawie, w art. 12, wskazano, że "do projektowania, budowy, przebudowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19", wprowadzono możliwość niestosowania przepisów ustawy Prawo budowlane, a także ustaw o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustawy oraz o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, "a w przypadku konieczności poszerzenia bazy do udzielania świadczeń zdrowotnych, także przepisów wydanych na podstawie niektórych artykułów ustawy o działalności leczniczej" - napisano.
10. Zapisy art. 13 regulują zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, który przysługuje przedsiębiorcy turystycznemu w przypadku, kiedy podróżujący odstąpi od zawartej umowy lub rozwiąże ją organizator turystyczny, "które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2".
Koronawirus a podróże zagraniczne. Urząd wyjaśnia >>>
11. O tym, że "zarządzający lotniskiem, zarządzający dworcem kolejowym, przewoźnik lotniczy, kolejowy lub drogowy, nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19, w szczególności za brak możliwości przewozu" ustawa traktuje w art. 14.
12. W projekcie zapisano też, że "w przypadku zagrożenia zdrowia pacjenta związanego z COVID-19, farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu może wystawić receptę farmaceutyczną". Uwzględniono to w art. 15.
Zmiany w istniejących przepisach i pozostałe przepisy
13. Oprócz wprowadzania nowego prawa, ustawa zmienia także niektóre przepisy funkcjonujących ustaw. Nowe zapisy dodano m. in. w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, o czym mowa w art. 25 przyjętej przez Sejm ustawy.
Zmiany zakładają, że w skrajnym przypadku - gdy stan epidemii i zagrożenia przekroczy możliwość działania administracji rządowej i samorządów - rząd może rozporządzeniem określić "zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego" oraz "rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań (...) mając na względzie zakres stosowanych rozwiązań oraz uwzględniając bieżące możliwości budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego".
W rozporządzeniu, o którym mowa w artykule, można ustanowić m.in: "obowiązek poddania się kwarantannie", "czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły", "nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów", "obowiązek poddania się badaniom lekarskim oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie" lub "nakaz określonego sposobu przemieszczania się" czy "czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia".
Przedstawicielka pracodawców o specustawie: jak się to czyta, to trochę się jeży włos na głowie >>>
W tym samym artykule wskazano, że "w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji".
Ponadto, jak czytamy w projekcie, "osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności".
Dalej czytamy: "Jeżeli użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające, Minister Obrony Narodowej może przekazać do dyspozycji Głównego Inspektora Sanitarnego lub wojewody, na którego obszarze podejmowane są działania związane ze stanem zagrożenia epidemicznego, stanem epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności wystąpienia choroby szczególnie niebezpiecznej lub wysoce zakaźnej, pododdziały lub oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, wraz ze skierowaniem ich do wykonywania zadań z tym związanych".
Dodano, że w takiej sytuacji "pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod dowództwem przełożonych służbowych i wykonują zadania określone przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub wojewodę".
14. Ponadto zmiany wprowadzono w ustawach m.in: o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej; o Państwowej Inspekcji Sanitarnej; o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych; o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców; Prawo farmaceutyczne; Prawo telekomunikacyjne; o Państwowym Ratownictwie Medycznym; o zarządzaniu kryzysowym; o finansach publicznych; o rezerwach strategicznych; Prawo oświatowe; Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz niektórych innych ustaw.
15. Art. 31 przyjęty projekt mówi z kolei o tym, że "w celu przeciwdziałania COVID-19 Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych wydatków budżetowych między częściami i działami budżetu państwa uwzględniając wysokość oraz rodzaj koniecznego wsparcia i bieżące wykonanie wydatków w poszczególnych częściach i działach budżetu państwa".
Dodano w nim, że "z budżetu państwa mogą być udzielane właściwym jednostkom samorządu terytorialnego dotacje celowe na wsparcie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19".
16. Ustawa przewiduje ponadto w art. 34, że "w roku 2020 środki rezerwy celowej zaplanowanej w ustawie budżetowej z przeznaczeniem na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 40 mln zł na dofinansowanie zakupu pojazdów ratowniczogaśniczych dla jednostek ochotniczych straży pożarnych, mogą być przeznaczone także na finansowanie zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19".
Uściślono w nim, że "podziału rezerwy celowej (...) w zakresie środków przeznaczonych na przeciwdziałanie COVID-19, dokonuje minister właściwy do spraw finansów publicznych na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych".
Sprawozdanie z realizacji założeń ustawy co kwartał
Ustawa zakłada także, że Rada Ministrów będzie prezentowała Sejmowi co trzy miesiące sprawozdanie z realizacji jej przepisów.
Ustawodawstwo określa także czas, po jakim niektóre z przepisów tracą moc - dla części z nich jest to 180 od dnia wejścia w życie ustawy, dla kilku innych 365 dni od dnia wejścia w życie ustawy. "Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia" - czytamy w projekcie.
ZOBACZ PROJEKT USTAWY W SPRAWIE KORONAWIRUSA >>>
Koronawirus z Chin
Choroba zakaźna COVID-19, wywołana przez koronawirusa SARS-CoV-2, pojawiła się w grudniu w środkowych Chinach. Od 31 grudnia 2019 roku do 3 marca tego roku zanotowano ponad 90 tysięcy potwierdzonych przypadków COVID-19, w tym ponad 3 tysiące zgonów.
NFZ uruchomił całodobową infolinię (800 190 590) udzielającą informacji o postępowaniu w sytuacji podejrzenia zakażenia koronawirusem.
Autorka/Autor: akr
Źródło: tvn24.pl, PAP