O Polsce i świecie współczesnym

Źródło:
tvn24.pl
Maciej WierzyńskiTVN24

W poprzednim tekście cytowałem zdanie z mego ulubionego pisma "The Economist". Zdanie przestrzegające przed szukaniem analogii między czasami dzisiejszymi i latami trzydziestymi ubiegłego stulecia. Wówczas też panowało przekonanie, że świat chwieje się w posadach. Modzie na faszyzm ulegali nawet subtelni intelektualiści, autokraci, jeden po drugim dochodzili do władzy, czasem legalnie, jak Hitler w Niemczech, częściej siłą.

Demokracja, tak jak dziś, robiła wrażenie nieprzydatnego rupiecia – z tym że obecnie traci powab, a zyskują populiści. "Skrajna prawica stanowi wielkie wyzwanie" - stwierdza brytyjski tygodnik i dodaje, że należy postępować z nią właściwie, bo w przeciwnym razie skrajna prawica zatruje życie polityczne. Tu musiałem ugryźć się w język, bo korciło mnie, żeby dodać: "tak jak stało się to w Polsce".

Ale nie mam zamiaru nikomu podpowiadać, jak należy obchodzić się z prawicą, bo sam nie wiem, co lepsze. Po dobroci czy grozić, że pójdą siedzieć. Wydaje mi się natomiast, że widzę różnicę między dniem dzisiejszym a latami trzydziestymi ubiegłego stulecia. Ta różnica polega na tym, że wówczas mało kto martwił się stanem naszej planety, jej kurczącymi się zasobami. Wydawało się, że Ziemia wykarmi wszystkich, że wody i czystego powietrza mamy pod dostatkiem.

Teorie Malthusa o przeludnieniu planety dość szybko trafiły do grona dziwactw, ośmieszonych przez osiągniecia nowoczesnej nauki. Za mojej pamięci, wśród ludzi zatroskanych o los planety, modnym dokumentem był raport Klubu Rzymskiego. Raport ten postulował tzw. wzrost zerowy. Chodziło o to, aby gospodarka światowa przestała się rozwijać, ponieważ zasoby Ziemi szybszego wzrostu nie wytrzymają. Takie podejście bardzo podobało się władzy ludowej. Usprawiedliwiało bowiem wrodzoną niewydolność systemu, który przegrywał wyścig z kapitalizmem jako przemyślaną strategię ratującą ludzkość przed zagładą.

Nie śledzę wszystkich wygibasów współczesnej myśli politycznej, ale nie poczuję się zaskoczony, jeśli ktoś powoła się na Klub Rzymski jako na zgromadzenie proroków wieszczących nadciągający rychły i nieuchronny upadek ludzkości. Z tym że obecnie obóz proroków zagłady rośnie w siłę i dołączają do niego nawet ludzie wysoce praktyczni, tacy jak Elon Musk. On szykuje się do kolonizacji Marsa i – jak przypuszczam – ma nadzieję, że da się na tym zarobić.

Istnieją oczywiście również optymiści. Przypominają oni, że ludzkość nie z takimi kryzysami dawała sobie radę, jednak odnoszę wrażenie, że każdy kolejny paroksyzm przybliża nas do ostatecznej katastrofy. Z tego powodu sądzę też, że mój ulubiony tygodnik ma rację, kiedy twierdzi, że dzisiejsze czasy różnią się znacznie od lat trzydziestych i nie należy popełniać błędu, szukając między tymi okresami analogii. Nie ma jednak racji, kiedy widzi w obecnym kryzysie wyłącznie zjawisko polityczne.

Używając współczesnej politologiczno-publicystycznej nowomowy, należałoby powiedzieć, że obecny kryzys ma ważny wymiar obyczajowo-kulturowy. A ten wymiar polega między innymi na tym, że biała ludność świata korzysta z niemających precedensu w dziejach wygód i dobrodziejstw, że – jednym słowem – żyje się jej bez porównania lepiej niż całej reszcie ludzkości i ta reszta nie widzi powodu, dla którego miałaby znosić taką jaskrawą niesprawiedliwość losu.

Zupełnie przypadkiem natrafiłem niedawno na szkic Jerzego Stempowskiego z roku 1939 zatytułowany "Europa w 1938-1939". Szkic ten rozpoczyna zdanie: "Kryzys wrześniowy 1938 był dla znacznej części Europejczyków nagłym przebudzeniem do nowej rzeczywistości". Według Stempowskiego ta nowa zaskakująca rzeczywistość polegała na tym, że jesienią 1938 roku, czyli w rezultacie zawartego właśnie układu monachijskiego, przywódcy Zachodu zrzekli się zdobytego w wyniku I wojny światowej, panowania nad Europą i schowali za Linią Maginota resztę kontynentu, w tym nasz kraj zostawiając na łasce Rosji i Niemiec. Opinia publiczna nie zrozumiała istoty tej zmiany i chętnie dała wiarę uspokajającej interpretacji, że oto udało się uratować pokój.

Ostatnie lata na świecie to rozciągnięty w czasie proces monachijski. Tym bardziej bolesny, że brakuje w naszym kraju umysłów klasy Stempowskiego. Bracia Karnowscy go nie zastąpią.

Opinie wyrażane w felietonach dla tvn24.pl nie są stanowiskiem redakcji.

INNE FELIETONY MACIEJA WIERZYŃSKIEGO

Autorka/Autor:Maciej Wierzyński

Źródło: tvn24.pl

Maciej Wierzyński - dziennikarz telewizyjny, publicysta. Po wprowadzeniu stanu wojennego zwolniony z TVP. W 1984 roku wyemigrował do USA. Był stypendystą Uniwersytetu Stanforda i uniwersytetu w Penn State. Założył pierwszy wielogodzinny polskojęzyczny kanał Polvision w telewizji kablowej "Group W" w USA. W latach 1992-2000 był szefem Polskiej Sekcji Głosu Ameryki w Waszyngtonie. Od 2000 roku redaktor naczelny nowojorskiego "Nowego Dziennika". Od 2005 roku związany z TVN24.

Źródło zdjęcia głównego: TVN24

Pozostałe wiadomości

Redaktor naczelny "The Atlantic" Jeffrey Goldberg opisał w artykule, jak przypadkowo dodany został do grupowego czatu używanego przez wysokich rangą członków administracji USA, gdzie omawiane były między innymi plany dotyczące ataków wojskowych na cele Huti w Jemenie. W konwersacji mieli uczestniczyć m.in. szef Pentagonu Pete Hegseth, wiceprezydent USA JD Vance czy Michael Waltz, doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego. Pytany przez dziennikarzy o sprawę Donald Trump stwierdził, że "nic o tym nie wie".

Dziennikarz: ludzie Trumpa przez pomyłkę wysłali mi plany wojskowe

Dziennikarz: ludzie Trumpa przez pomyłkę wysłali mi plany wojskowe

Źródło:
The Atlantic, PAP, BBC

Zrzut paliwa z drugiego stopnia rakiety Falcon 9 od SpaceX był widoczny nad Polską. Towarzyszyła mu charakterystyczna, świetlista spirala. Rakieta wyniosła na orbitę tajemniczy ładunek podczas misji NROL-69 dla amerykańskiego wojska.

Kosmiczny wir przemknął po polskim niebie

Kosmiczny wir przemknął po polskim niebie

Aktualizacja:
Źródło:
Z głową w gwiazdach, O kosmosie i astronautyce - Adam Hurcewicz, NRO, tvnmeteo.pl

Kreml informuje, że prezydent Rosji Władimir Putin, za pośrednictwem specjalnego wysłannika USA ds. Bliskiego Wschodu Steve'a Witkoffa, wręczył Donaldowi Trumpowi prezent. Według amerykańskiej prasy chodzi o portret urzędującego prezydenta USA.

Kreml: Putin dał Trumpowi prezent. "Ma osobisty charakter"

Kreml: Putin dał Trumpowi prezent. "Ma osobisty charakter"

Źródło:
PAP

Gdy wsiedli, kierownik pociągu zapytał o bilety. Nie mieli, zaczęli mu grozić. Odstąpił od wypisywania mandatu, ale oni mu nie darowali. Wysiedli na tej samej stacji co on i dotkliwie pobili. Na zdjęciach z monitoringu widać innych pasażerów. Nikt nie zareagował.

Nie mieli biletów, skopali kierownika pociągu

Nie mieli biletów, skopali kierownika pociągu

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl

- Nie przypominam sobie, żeby któryś z europejskich przywódców w tego typu publicznych okolicznościach użył takiego sformułowania - powiedział w "Faktach po Faktach" w TVN24 były ambasador Polski w USA oraz w Izraelu Marek Magierowski. Nawiązał do wypowiedzi prezydenta USA Donalda Trumpa, który podczas jednej z konferencji powiedział o Władimirze Putinie po imieniu.

Trump po imieniu o Putinie. Magierowski: to mnie uderzyło

Trump po imieniu o Putinie. Magierowski: to mnie uderzyło

Źródło:
TVN24

Posłanka Koalicji Obywatelskiej Agnieszka Pomaska i wiceministra edukacji Joanna Mucha z Polski 2050 komentowały w programie "Kropka nad i" w TVN24 spadające poparcie dla kandydata PiS w wyborach prezydenkich Karola Nawrockiego i rosnącą popularność kandydata Konfederacji Sławomira Mentzena. Mucha oceniła, że tak zwana piątka Mentzena została wygłoszona "na poważnie", ale również ostrzegła przed jedną z jego zapowiedzi.

Mucha: Mentzen "proponuje coś, co jest niezwykle niebezpieczne"

Mucha: Mentzen "proponuje coś, co jest niezwykle niebezpieczne"

Źródło:
TVN24

Prezydent USA Donald Trump zapowiedział, że wkrótce zostanie podpisana umowa z Ukrainą o minerałach ziem rzadkich. Wypowiadając się o Grenlandii, przekonywał, że zapowiadana wizyta amerykańskiej administracji to "nie prowokacja, lecz życzliwość" i że odbędzie się na zaproszenie Grenlandczyków.

Minerały ziem rzadkich i Grenlandia. Trump ogłasza

Minerały ziem rzadkich i Grenlandia. Trump ogłasza

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Przypominamy pięć osób ze świata przestępczego, których nazwiska, a przede wszystkim pseudonimy, pojawiały się w publikacjach dotyczących kandydata Prawa i Sprawiedliwości na prezydenta.

Piątka Nawrockiego: "Olo", "Śledziu", "Wielki Bu", "Nikoś", "Masa"

Piątka Nawrockiego: "Olo", "Śledziu", "Wielki Bu", "Nikoś", "Masa"

Źródło:
tvn24.pl

Liczba podróżnych przybywających do USA ma spaść o ponad pięć procent, a ich wydatki podczas pobytu zmniejszą się o prawie 11 procent - podała agencja AFP. Eksperci uważają, że turystów ma zniechęcać do przyjazdu polaryzująca polityka prezydenta USA Donalda Trumpa.

Efekt Trumpa. Turyści się odwracają

Efekt Trumpa. Turyści się odwracają

Źródło:
PAP, "Fortune"

"Gwiazda" drugorzędnych filmów, nieudany komentator polityczny - tak prezydent USA Donald Trump określił George'a Clooneya. Trump skomentował najnowszy odcinek programu "60 Minutes" z Clooneyem, który promował swój broadwayowski debiut. Słynny aktor gra główną rolę w scenicznej adaptacji swojego filmu "Good Night and Good Luck" z 2005 roku.

"Nigdy nie był bliski zrobienia wielkiego filmu". Donald Trump o hollywoodzkim gwiazdorze

"Nigdy nie był bliski zrobienia wielkiego filmu". Donald Trump o hollywoodzkim gwiazdorze

Źródło:
The Guardian, CBS News, tvn24.pl

Należał najpewniej do wojownika plemienia pruskiego i poza zastosowaniem praktycznym, pełnił też funkcje estetyczne i symboliczne. Miłośnik lokalnej historii Michał Młotek odkrył w lesie koło Iławy wczesnośredniowieczny trzewik, czyli dolne okucie pochwy miecza, sprzed ponad tysiąca lat. Znalazca chce, żeby zabytek wzbogacił zbiory muzeum w Ostródzie.

Znalazł w lesie dolne okucie pochwy miecza. Sprzed ponad tysiąca lat

Znalazł w lesie dolne okucie pochwy miecza. Sprzed ponad tysiąca lat

Źródło:
PAP

Polscy internauci alarmują, że Unia Europejska chce zabronić korzystania z plastikowych dowodów osobistych. Podstawą jest artykuł jednego z serwisów, który nie do końca podał prawdę.

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

Źródło:
Konkret24

Na Kubie przestała być słyszalna opozycyjna wobec kubańskiego reżimu komunistycznego rozgłośnia Radio Marti. "To rzecz, która nie udała się braciom Castro, a którą Donald Trump zrobił w kilka dni"- tak sytuację skomentował "New York Times". Zamknięcie rozgłośni to według dziennikarzy kolejny skutek ograniczenia amerykańskiej pomocy finansowej.

"To rzecz, która nie udała się braciom Castro, a którą Donald Trump zrobił w kilka dni"

"To rzecz, która nie udała się braciom Castro, a którą Donald Trump zrobił w kilka dni"

Źródło:
PAP

Kłamie Pan. Nie zapadły żadne decyzje o przekazaniu dowództwa nad polską armią lub budżetem obronnym - napisał minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Była to odpowiedź na wpis prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego w sprawie przyjętej w Sejmie uchwały dotyczącej bezpieczeństwa Polski i Tarczy Wschód.

Sikorski odpowiedział Kaczyńskiemu. "Kłamie Pan"

Sikorski odpowiedział Kaczyńskiemu. "Kłamie Pan"

Źródło:
PAP

Gerard Depardieu pojawił się w paryskim sądzie na procesie dotyczącym zarzutów o napaści seksualne, których miał się dopuścić wobec dwóch kobiet w 2021 roku. W ostatnich latach wobec francuskiego gwiazdora więcej kobiety wysuwało oskarżenia, Depardieu konsekwentnie im zaprzecza.

Gerard Depardieu przed sądem. "Gwałciciele - widzimy was"

Gerard Depardieu przed sądem. "Gwałciciele - widzimy was"

Źródło:
PAP

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski nałożył na Komendanta Głównego Policji karę za ujawnienie danych pani Joanny z Krakowa. Wobec kobiety podjęto policyjną interwencję po tym, jak dokonała aborcji i skontaktowała się ze swoją psychiatrką w obawie o swój zły stan psychiczny. Funkcję szefa policji pełnił wówczas Jarosław Szymczyk.

Komendant ujawnił jej dane i rozmowę policji z lekarką. Dostał karę

Komendant ujawnił jej dane i rozmowę policji z lekarką. Dostał karę

Źródło:
tvn24.pl
Wyeksportowaliśmy część przestępczości, trochę jej sprowadzamy. Policja: jest o niebo lepiej

Wyeksportowaliśmy część przestępczości, trochę jej sprowadzamy. Policja: jest o niebo lepiej

Źródło:
tvn24.pl
Premium
Taktyka tysiąca małych ciosów. W Azji powstanie nowe mocarstwo?

Taktyka tysiąca małych ciosów. W Azji powstanie nowe mocarstwo?

Źródło:
tvn24.pl
Premium