Jeszcze 20 lat temu po bogatej żydowskiej tradycji Lelowa nie było śladu. Od kiedy jednak odnaleziono grób słynnego Lelowera, do tego śląskiego miasteczka co roku zjeżdzają chasydzi z całego świata, by przez kilka dni modlić się i czerpać siły z mistycznego kontaktu ze słynnym cadykiem.
Lelower, czyli Dawid Biederman, był XVIII wiecznym cadykiem - czyli świętym i sprawiedliwym mężem otoczonym boską łaską, a dla chasydów najwyższym autorytetem religijnym i świeckim.
Ten mędrzec i lekarz nauczał m.in., że kto nie pozna swych błędów, nie dozna zbawienia. Był zwolennikiem pokojowego współistnienia różnych wyznań i narodów. Prowadził ascetyczny tryb życia, pościł od szabatu do szabatu. Znany był też jako miłośnik i opiekun zwierząt.
Przerwana historia
Od jego śmierci w 1814 r. do Lelowa, gdzie mieszkał cadyk, co roku zjeżdzają się chasydzi, by czcić swojego świętego mędrca w modlitwie, ale i w ekstatycznym tańcu. Tradycję pielgrzymowania brutalnie przerwała II wojna światowa i Holokaust.
Po wojnie po dwóch tysiącach lelowskich Żydów, połowie mieszkańców miasteczka, nie było śladu. Powojennym władzom polskim też nie zależało na kultywowaniu miejscowej tradycji. Na miejscu dawnego cmentarza żydowskiego, gdzie spoczywał cadyk, wybudowano pawilony i sklepy gminnej spółdzielni, dawną synagogę przerobiono na fabrykę świec, a rytualną łaźnię na magazyn.
Grób cadyka w sklepie żelaznym
Położenie grobu cadyka Dawida ustalono dopiero w końcu lat 80. XX w. Zlokalizowano go na zapleczu sklepu z artykułami żelaznymi. W wykonanym wówczas wykopie znaleziono czaszkę, piszczele nóg i pojedyncze kości rąk.
Autentyczność znaleziska potwierdzono wkrótce na Uniwersytecie Jerozolimskim, a do Lelowa znów zaczęli zjeżdżać chasydzi.
Zgodnie z rygorystycznymi zasadami swego wyznania, chasydzi przywożą ze sobą własne koszerne potrawy. Na szabasową kolację jedzą ryby i lekkie potrawy – zupy i ciasta. Po posiłku i odpoczynku zaczynają tańczyć i śpiewać, wielbiąc w ten sposób Boga.
Czym jest chasydyzm?
Powstały w XVIII wieku na Podolu chasydyzm - odnowicielski ruch w judaizmie, będący reakcją na ówczesny upadek obyczajów, zaniedbania w życiu religijnym, a także niesprawiedliwy rozdział podatków - zapoczątkował Izrael ben Eliezer (1700-1760), zwany także Baal-Szem-Tow. Cadyk Dawid Biederman z Lelowa (1746-28.1.1814) był wybitnym przedstawicielem tego nurtu, który szybko rozprzestrzenił się w ówczesnej Rosji i Austrii.
Zwolennicy chasydyzmu uznają, że ich duchowi przywódcy posiadają niezwykłą moc i trwają w mistycznej jedności z Bogiem. Cadykom, tytułowanym "rebe" i otoczonym wielką czcią przez współwyznawców, przypisuje się nadnaturalne cechy, takie jak dar prorokowania i umiejętność lewitacji. Stąd kult poszczególnych sławnych cadyków, m.in. z Góry Kalwarii, Lublina, Radomska, Lelowa czy Leżajska, który także odwiedzają chasydzi uczestniczący w uroczystościach w Lelowie.
Źródło: PAP