"Reportaż nie musi być wybitny, żeby był ciekawy i ważny"

ZOBACZ CAŁY ODCINEK "XIĘGARNI" - #XIĘGARNIAZDOMU - W TVN24 GO>>>

Jury wybrało pięć finałowych książek, które walczą w 11. edycji Nagrody im Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki. W finale znaleźli się: reporterki Katarzyna Kobylarczyk i Joanna Gierak-Onoszko, ukraiński pisarz Artem Czech, szwedzki dziennikarz Lars Berge i reporter Óscar Martinez z Salwadoru.

W składzie tegorocznego jury pod przewodnictwem Piotra Mitznera znaleźli się: William Brand, Julia Fiedorczuk, Abel Murcia, Katarzyna Surmiak-Domańska.

- Zauważyłam, że polscy reporterzy dużo chętniej szukają tematów na swoje książki za granicą. W tegorocznym konkursie mieliśmy dużo książek Polaków o Kanadzie, Hiszpanii, Birmie, Danii. W drugą stronę wcale to tak nie działa. Reporterzy zachodni wolą pracować na swoim terenie - ocenia w specjalnym odcinku "Xięgarni" #xięgarniazdomu Katarzyna Surmiak-Domańska, autorka książek, jurorka Międzynarodowego Konkursu.

- Jeśli chodzi o tematy, to miałam taką refleksję, kiedy czytałam "Dobrego wilka" Larsa Bergego: o, polski reporter pewnie nie podjąłby takiego tematu. U nas ciągle tematyka związana z przyrodą kojarzy się z literaturą dla dzieci i młodzieży. Szkoda. Na Zachodzie powstają już bardzo poważne rzeczy non-fiction - zwraca uwagę.

Według reportażystki, "niezależnie od tego czy ten temat znajdujemy daleko od siebie czy blisko, to trzeba pamiętać, że reportaż nie może być tylko o tym, o czym jest". - Zawsze tej lokalnej historii trzeba nadać wymiar uniwersalny. To jest absolutnie warunek reportażu, a zwłaszcza reportażu literackiego - podkreśla Surmiak-Domańska.

- Niewielu autorów ma odwagę, żeby eksperymentować z formą, tak jak to czyni chociażby Mariusz Szczygieł, który udowodnił przecież, że to jest ogromne pole do popisu - przypomina.

- W tym roku w konkursie mieliśmy jeden reportaż w formie komiksu, jeden album, gdzie tekst i zdjęcie jest równie wymowne. Co roku dominuje tematyka ludzkiej podłości, wojny, gwałtu. O tym jest najwięcej książek. Dla mnie bardzo ważnym jest to, żeby te książki nie były tylko oskarżeniem, odsłanianiem zła, ale były jakąś próbą analizy, zrozumienia, dlaczego ludzie źli są źli i czym różnią się od nas - dobrych. Coraz bardziej cenię reporterów, którzy znajdują atrakcyjną literacko formę, żeby opisać to, co dobre, żeby dostrzec, że świat również zmienił się na lepsze - wyjaśnia.

W ocenie Surmiak-Domańskiej dużo więcej jest ciekawych reportaży niż powieści. - To wynika chyba z tego, że reportaż nie musi być wybitny, żeby był ciekawy i ważny. Z powieścią chyba jest tak, jak z grą na skrzypcach - przynajmniej dla mnie. Ona sprawia przyjemność tylko wtedy, gdy jest wykonana na najwyższym możliwym poziomie. Przeciętne rzępolenie - tak, jak taka sobie powieść - to trochę strata czasu - ocenia.

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki została ustanowiona i jest fundowana przez Miasto Stołeczne Warszawa. Współorganizatorem jest "Gazeta Wyborcza".

Od 10. edycji konkursu Miasto Stołeczne Warszawa, fundator Nagrody Kapuścińskiego, wprowadziło nagrody pieniężne dla wszystkich finalistów: 5 tys. zł dla autorów książek i 2 tys. zł dla tłumaczy reportaży. Autor najlepszego reportażu otrzyma nagrodę w wysokości 100 tys. zł. Jury – nagrodą 20 tys. zł – może wyróżnić także autora najlepszego przekładu roku. Z powodu pandemii koronawirusa tegoroczne ogłoszenie laureata odbędzie się on-line. Werdykt jury poznamy w drugiej połowie maja.

ZOBACZ PREMIEROWE ODCINKI "XIĘGARNI" W TVN24 GO>>>

W najnowszym odcinku "Xięgarni" także "Krótka wycieczka na tamten świat" Julka Strachoty, jamnika Pepe i Maxa Cegielskiego, czyli rzecz o nowej książce finalisty Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Gdynia za 2019. W programie także Justyna Sobolewska opowie o m.in. o tym, jak mogłoby brzmieć słynne pierwsze zdanie z „Pani Dalloway” Virginii Woolf, gdyby pisane było w czasach epidemii.