Kutz, Pieronek, Modzelewski, Olszewski, Kobuszewski... Ich dzisiaj wspominamy

W listopadzie ubiegłego roku zmarł jeden z najwybitniejszych polskich operatorów filmowych - Witold Sobociński. "Wychował kilka pokoleń autorów zdjęć filmowych. Był jednym z najważniejszych wykładowców Szkoły w całej jej historii" - napisano w komunikacie zamieszczonym na stronie Szkoły Filmowej w Łodzi.

Sobociński, który karierę rozpoczął w latach 60. ubiegłego wieku, stworzył zdjęcia do takich filmów jak "Wesele", "Ziemia obiecana" i "Wszystko na sprzedaż" Andrzeja Wajdy, "Piraci" i "Frantic" Romana Polańskiego czy "Życie rodzinne" Krzysztofa Zanussiego.

Za swoje dokonania został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami branży filmowej. Zdobył między innymi nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów Filmowych, Orła za osiągnięcia życia czy Platynowe Lwy w Gdyni. W 2011 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz też:

Bush, Oz, Gott, Nykaenen, Hauer… Wspominamy tych, którzy odeszli

Za nimi zapłakał świat sportu. Legendy, które odeszły w minionym roku

8 grudnia 2018 roku w wyniku powikłań po zabiegu zmarła Jolanta Szczypińska, pielęgniarka, działaczka związkowa i długoletnia posłanka Prawa i Sprawiedliwości.

W latach 80. zakładała Solidarność w służbie zdrowia w Słupsku. Działała w podziemiu. Od początku lat 90. należała do Porozumienia Centrum. W PiS była wiceprzewodniczącą klubu parlamentarnego i prezesem Zarządu Okręgowego PiS w Słupsku.

Była posłanką na Sejm RP ze Słupska w IV, V, VI, VII i VIII kadencji. Była członkiem komisji zdrowia, pracowała też w komisji łączności z Polakami za granicą oraz w komisji regulaminowej, spraw poselskich i immunitetowych.

Była w delegacjach Sejmu i Senatu do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, do Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu RP i Sejmu Republiki Litewskiej. Pracowała też w czterech zespołach parlamentarnych – jako wiceprzewodnicząca w polsko-chorwackim i polsko-palestyńskim i jako członek w polsko-ukraińskim i w polsko-tajwańskim.

18 grudnia 2018 roku w Warszawie w wieku 89 lat zmarł Kazimierz Kutz. Jeden z najbardziej oryginalnych polskich reżyserów filmowych i teatralnych, scenarzysta, pisarz, felietonista oraz polityk.

Urodził się w Szopienicach na Górnym Śląsku i to właśnie z tym regionem był przez całe życie związany. W 1955 roku ukończył reżyserię w Szkole Filmowej w Łodzi i rozpoczął współpracę z Andrzejem Wajdą. Najpierw asystował mu przy "Pokoleniu", w 1956 roku był drugim reżyserem "Kanału".

Podkreślał, że "pójdzie wszędzie tam, gdzie można coś pożytecznego zrobić dla Śląska". Temat tego regionu i jego mieszkańców często poruszał w swoich filmach. Zrealizował tak zwaną śląską trylogię, w skład której wchodziły filmy "Sól ziemi czarnej", "Perła w koronie" i "Paciorki jednego różańca".

Do najbardziej znanych w twórczości Kutza należą też: "Na straży swej stać będę" (1983) - o konspiracji na włączonym do III Rzeszy Górnym Śląsku podczas II wojny światowej; "Śmierć jak kromka chleba" (1994) - o pacyfikacji kopalni "Wujek"; komedia "Pułkownik Kwiatkowski" (1995) - z akcją rozgrywającą się w 1945 roku, z Markiem Kondratem w roli głównej, oraz "Zawrócony" (1995) - uhonorowany na festiwalu w Utrechcie nagrodą Złotego Cielca dla najlepszego filmu europejskiego.

Przez lata współpracował z czołowymi polskimi scenami teatralnymi: wrocławskim Teatrem Rozmaitości, Starym Teatrem w Krakowie oraz ze stołecznymi teatrami: Komedia, Ateneum, Narodowym, Polskim czy Teatrem na Woli.

W latach 90. zaangażował się w krajową politykę. W latach 1997-2007 był senatorem, pracował w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą i Komisji Nauki i Edukacji. W latach 2001-2005 pełnił stanowisko wicemarszałka Senatu. Od 2007 do 2011 roku był posłem Platformy Obywatelskiej. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku ubiegał się - bez powodzenia - o mandat w okręgu śląskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego Europa Plus Twój Ruch.

21 grudnia 2018 roku w wieku 64 lat zmarła Zuzanna Łapicka. Dziennikarka, autorka scenariuszy widowisk telewizyjnych, przez wiele lat związana była przede wszystkim z redakcją rozrywki TVP1. Pisała dla takich tytułów jak "Film", "Elle", "Uroda" oraz polskiego wydania "Vogue’a".

Wcześniej pełniła m.in. funkcję kierownika literackiego warszawskiego Teatru Rampa na Targówku.

W 2018 roku ukazała się jej książka "Dodaj do znajomych", w której opisała anegdoty związane z osobami z życia publicznego.

"Od wielu osób słyszałam wielokrotnie, że powinnam swoje wspomnienia zanotować. Mówiono mi tak zwłaszcza wtedy, gdy zabawiałam towarzystwo anegdotami o znanych i intrygujących osobach, które udało mi się w życiu spotkać. Zabierałam się za pisanie parę razy, a potem je zarzucałam. W końcu uznałam, że jednak powinnam. Nie ma co odkładać na później, bo może nie być później, jak mawiała Agnieszka Osiecka. Nie jestem pisarką, dlatego doszłam do wniosku, że najlepiej będzie, jeśli moje zapiski będą miały taki sam kształt, jak moje towarzyskie monologi. Będą trochę chaotyczne, pełne dygresji oraz skoków w czasie i przestrzeni, między Paryżem, Warszawą, Chałupami i Nowym Jorkiem" - pisała Łapicka, zapraszając do lektury książki.

Zuzanna Łapicka była córką Andrzeja Łapickiego, żoną Daniela Olbrychskiego, z którym miała córkę Weronikę.

Tadeusz Pieronek urodził się 24 października 1934 roku w Radziechowach koło Żywca. Studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie oraz prawo kanoniczne na KUL w Lublinie, a następnie w Rzymie, gdzie studiował także przy Najwyższym Trybunale Kościelnym, zwanym Rotą Rzymską.

Był profesorem prawa kanonicznego. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1957 r. z rąk biskupa Eugeniusza Baziaka, a sakrę biskupią w kwietniu 1992 r. od papieża Jana Pawła II. Jako dewizę biskupią obrał słowa "In veritate" ("W prawdzie"), a jego herb biskupi przedstawia chustę świętej Weroniki.

25 marca 1992 roku, wraz z reorganizacją podziału administracyjnego Kościoła w Polsce, Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym nowo utworzonej diecezji sosnowieckiej. Funkcję tę sprawował do 1998 roku. W latach 1993-1998 był sekretarzem generalnym Konferencji Episkopatu Polski. Od 1998 r. przewodniczył Kościelnej Komisji Konkordatowej. W latach 1998-2004 pełnił funkcję rektora Papieskiej Akademii Teologicznej.

W 2005 roku metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz oddelegował bp. Pieronka do kierowania pracami trybunału rogatoryjnego, który przez pięć miesięcy zbierał w Polsce zeznania świadków w procesie beatyfikacyjnym Jana Pawła II.

Bp Pieronek wielokrotnie odważnie zabierał głos w sprawach ważnych dla Kościoła i Polaków (m.in. na temat zapłodnienia in vitro, członkostwa Polski w UE, Radia Maryja czy lustracji w Kościele), często narażając się na niezrozumienie i krytykę, także ze strony duchownych. Gdy w 2007 r. jubilat obchodził 50-lecie kapłaństwa, kard. Dziwisz mówił, że bp Pieronek promuje prawdziwy wizerunek Kościoła i Ojczyzny i że zyskał szacunek opinii publicznej, "która często odwołuje się do jego trafnych ocen bieżących wydarzeń".

Kiedy biskup Pieronek odbierał "Laur Krakowa XXI wieku", prof. Franciszek Ziejka, polski historyk literatury, określił głos biskupa Pieronka jako "donośny, wywołujący sprzeciw u zwolenników konserwatywnych odłamów społeczeństwa polskiego, a także u niejednego z hierarchów". - Ta postawa samodzielnego, krytycznego niekiedy podejścia do spraw Kościoła i państwa, obecna jest w postępowaniu biskupa Pieronka od wielu lat – mówił.

W wyniku ran zadanych przez zamachowca podczas gdańskiego 27. finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, 14 stycznia bieżącego roku zmarł Paweł Adamowicz.

53-letni Adamowicz był prawnikiem, samorządowcem, działaczem opozycyjnym w czasach PRL, w latach 1998-2019 prezydentem Gdańska.

Został zaatakowany na scenie gdańskiej odsłony finału WOŚP. Chwilę po tym, jak podziękował gdańszczanom za udział w kolejnym finale Orkiestry. Został przetransportowany do Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Gdańsku, gdzie przeszedł operację. Kilka godzin po niej poinformowano, że Adamowicz nie żyje.

CZYTAJ RAPORT: PAWEŁ ADAMOWICZ NIE ŻYJE>

7 lutego bieżącego roku w wieku 88 lat w Warszawie zmarł był premier Jan Olszewski.

Jako trzynastolatek, podczas okupacji, wstąpił do Szarych Szeregów, był łącznikiem w Powstaniu Warszawskim. W latach 60. bronił w procesach politycznych m.in. Jacka Kuronia, Karola Modzelewskiego, Melchiora Wańkowicza, Janusza Szpotańskiego, Wojciecha Ziembińskiego. W 1970 roku był obrońcą w procesie niepodległościowej organizacji "Ruch".

W 1975 roku podpisał "List 59" - protest przeciw poprawkom w konstytucji PRL. W styczniu 1976 roku napisał wraz z Wojciechem Ziembińskim "List 14" przeciwko wprowadzeniu do konstytucji zapisu o nienaruszalności sojuszu z ZSRR, bronił robotników z Radomia i Ursusa. Podpisał oświadczenie 14 intelektualistów z czerwca 1976 roku, solidaryzujące się z protestami robotniczymi.

W tym samym roku założył Polskie Porozumienie Niepodległościowe. PPN w okresie swojej działalności (1976-80) ogłosiło ponad pięćdziesiąt publikacji programowych, w tym wielokrotnie wznawiany, popularny wśród solidarnościowej konspiracji poradnik "Obywatel a Służba Bezpieczeństwa".

W 1976 roku Olszewski brał również udział w tworzeniu się Komitetu Obrony Robotników, współtworzył "Apel do społeczeństwa i władz PRL". Nie został jednak wpisany na listę członków, dzięki temu mógł w dalszym ciągu udzielać pomocy prawnej robotnikom sądzonym po wydarzeniach czerwcowych. Z ramienia KOR-u uczestniczył w ustalaniu okoliczności zabójstwa Stanisława Pyjasa, podpisał Deklarację Ruchu Demokratycznego (dokument programowy KOR).

W czasie strajków sierpniowych wraz z Wiesławem Chrzanowskim przygotował statut organizacji Wolnych Związków Zawodowych, który przedstawił komitetowi strajkowemu w Stoczni Gdańskiej. W stanie wojennym bronił wielu działaczy "Solidarności", w tym Lecha Wałęsę i Zbigniewa Romaszewskiego.

Był doradcą w Sekretariacie Episkopatu Polski, występował jako oskarżyciel posiłkowy oraz jako reprezentant rodziny księdza Jerzego Popiełuszki w procesie oskarżonych o jego zabójstwo. W mowie oskarżycielskiej przedstawił morderstwo jako polityczną prowokację.

W 1990 roku wspierał Lecha Wałęsę w wyborach prezydenckich jako mąż zaufania w PKW. W pierwszych wolnych wyborach parlamentarnych w 1991 roku został posłem. Prezydent Lech Wałęsa powołał go na premiera, 23 grudnia 1991 roku rząd Olszewskiego otrzymał wotum zaufania od Sejmu.

Ujawnienie archiwaliów SB przez ówczesnego szefa MSW Antoniego Macierewicza stało się bezpośrednią przyczyną upadku rządu Jana Olszewskiego w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku, określanej później jako "noc teczek". 4 czerwca rano do Sejmu trafiły koperty z tzw. listą Macierewicza, na której znajdowały się nazwiska polityków figurujących w archiwach MSW jako tajni współpracownicy komunistycznych służb specjalnych.

Od 1990 roku Jan Olszewski należał do Porozumienia Centrum. Kiedy w 1992 roku PC podzieliło się, Olszewski stanął na czele Ruchu dla Rzeczypospolitej. Po klęsce wyborczej 19 września 1993 roku stracił przywództwo na rzecz Romualda Szeremietiewa.

W latach 1989-1991 i 2005-2006 zasiadał w Trybunale Stanu. W kwietniu 2006 roku został doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego do spraw politycznych. 20 stycznia 2011 roku zrezygnował z funkcji przewodniczącego ROP. W 2011 roku Jan Olszewski przeszedł udar mózgu. Kilka lat później przechodził rehabilitację po tym, jak w listopadzie 2018 roku przewrócił się w domu i zemdlał. Niedługo przed śmiercią trafił do szpitala.

Po ciężkiej chorobie w wieku 47 lat zmarł dziennikarz, nasz redakcyjny kolega, współtwórca telewizji TVN24 i TVN24 BiS Sebastian Podkościelny.

Pochodził z Tarnowa. Był absolwentem Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów MBA University of Illinois.

Z TVN24 związany był od początku istnienia stacji, najpierw jako wydawca programów informacyjnych i publicystycznych. Później, od 2004 roku, był szefem zespołu wydawców, a od 2007 roku zastępcą redaktora naczelnego TVN24. W ostatnich latach był także redaktorem naczelnym kanału TVN24 BiS.

Przez ostatnie 18 lat odpowiadał w TVN za bardzo wiele programów, produkcji i projektów. Ostatnim było uruchomienie drugiego kanału informacyjnego grupy TVN, czyli TVN24 BiS, którym potem kierował.

Przed dołączeniem do TVN24 pracował przez wiele lat w Polskim Radiu, Informacyjnej Agencji Radiowej oraz w TV Puls.

Jedna z najwybitniejszych przedstawicielek polskiego kina i teatru – Zofia Czerwińska zmarła 13 marca bieżącego roku.

W swoim dorobku miała ponad 150 ról i epizodów w kinie i telewizji. Na dużym ekranie zadebiutowała w "Pokoleniu" Andrzeja Wajdy, grając barmankę. Cztery lata później wystąpiła w "Popiele i diamencie", również w roli barmanki.

Grała m.in. w: "Eroice" Andrzeja Munka, "Dwóch żebrach Adama" i "Mniejszym złu" Janusza Morgensterna, "Rejsie" Marka Piwowskiego, "Nie lubię poniedziałku" Tadeusza Chmielewskiego, "Poszukiwanym poszukiwanej" i "Misiu" Stanisława Barei, "Lalce" Ryszarda Bera, "Rajskiej jabłoni" Barbary Sass, "Och, Karol" Romana Załuskiego, "Strasznym śnie Dzidziusia Górkiewicza" Kazimierza Kutza, "Złocie dezerterów" Janusza Majewskiego, "Golemie" i "Ubu Królu" Piotra Szulkina, "Pianiście" Romana Polańskiego, "Wojnie żeńsko-męskiej" Łukasza Palkowskiego.

Role w popularnych serialach, takich jak "Czterdziestolatek" i "Czterdziestolatek 20 lat później", "Alternatywy 4", "Tygrysy Europy", "Dom niespokojnej starości" i "Świat według Kiepskich", przyniosły jej ogromną popularność. Była damą Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis".

Jerzy Wójcik był jednym z współtwórców największych sukcesów polskiej kinematografii lat 50. i 60.

Karierę zawodową rozpoczął w 1956 roku na planie filmu "Kanał" w reżyserii Andrzeja Wajdy i "Koniec nocy" w reżyserii Juliana Dziedziny, Pawła Komorowskiego i Walentyny Uszyckiej, gdzie pracował jako operator kamery pod kierunkiem Jerzego Lipmana.

Jako samodzielny operator zadebiutował w 1957 roku przy realizacji "Eroiki" w reżyserii Andrzeja Munka. Wójcik pracował również przy realizacji takich filmów, jak "Popiół i diament" w reżyserii Andrzeja Wajdy, "Faraon", "Matka Joanna od Aniołów" (oba w reżyserii Jerzego Kawalerowicza), "Westerplatte" w reżyserii Stanisława Różewicza czy "Potop" w reżyserii Jerzego Hoffmana.

W 1999 roku wspólnie z Andrzejem Mularczykiem napisał scenariusz i wyreżyserował film "Wrota Europy".

W 2018 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Szkoły Filmowej w Łodzi. Był również laureatem ważnych polskich nagród za twórczość filmową, między innymi Orła za osiągnięcia życia (2009), Platynowych Lwów na festiwalu filmowym w Gdyni (2012), Nagrody Specjalnej PSC za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki filmowej (2013) oraz Nagrody SFP za wybitne osiągnięcia artystyczne (2018).

W wieku 81 lat zmarł historyk mediewista, dysydent, więzień polityczny, jeden z liderów opozycji demokratycznej w okresie PRL i kawaler Orderu Orła Białego profesor Karol Modzelewski.

W niepodległościowym podziemiu pełnił także rolę pierwszego rzecznika prasowego NSZZ "Solidarność" od listopada 1980 roku do kwietnia 1981 roku. Jest uważany za autora pomysłu przyjęcia przez związek nazwy Solidarność.

W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej Modzelewski był kilkukrotnie więziony i internowany. Łącznie spędził w więzieniu osiem i pół roku. Po upadku władzy komunistycznej w Polsce sprawował mandat senatora I kadencji w latach 1989-1991. Startował wówczas w województwie wrocławskim z ramienia Komitetu Obywatelskiego. Na początku lat 90. współtworzył Solidarność Pracy, następnie Unię Pracy. W 2005 roku wszedł w skład komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich.

Po upadku PRL pracował jako profesor kolejno Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1992-1994 i Uniwersytetu Warszawskiego od 1994 roku. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk i jej wiceprezesem w latach 2007-2010. Jego działalność naukowa skupiona była wokół problemów średniowiecza.

Modzelewski był autorem między innymi monografii "Barbarzyńska Europa" o powstawaniu tożsamości europejskiej pod wpływem tradycji przedchrześcijańskich, za którą otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Za autobiografię "Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca" otrzymał Nagrodę Literacką "Nike".

Po długiej chorobie 7 czerwca zmarł reżyser, scenarzysta i pisarz Ryszard Bugajski. Był absolwentem reżyserii Szkoły Filmowej w Łodzi. Do jego najważniejszych filmów należy m.in. "Przesłuchanie" (1982 r.) z Krystyną Jandą i Adamem Ferencym w rolach głównych. Rozgrywająca się w pierwszej połowie lat 50. historia młodej kobiety, która zostaje aresztowana i osadzona w więzieniu, to studium człowieka postawionego w obliczu tyranii stalinizmu. Obraz został określony przez władze komunistyczne jako "najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL". Na premierę musiał czekać siedem lat. Film stał się wydarzeniem Międzynarodowego Festiwalu w Cannes w 1990 r., na którym Krystyna Janda została uhonorowana nagrodą dla najlepszej aktorki.

Ryszard Bugajski jest także twórcą m.in. "Generała Nila" (2009 r.), "Układu zamkniętego" (2013 r.) i "Zaćmy" (2016 r.). Realizował również filmy dokumentalne (np. "Urban tak i nie" z 1997 r.), spektakle telewizyjne (np. "Okruchy czułości" z 2000 r., "Śmierć rotmistrza Pileckiego" z 2006 r.)

W swoim dorobku artystycznym miał m.in. powieści "Przyznaję się do winy" (1985 r.) oraz "Sól i pieprz" (2000 r.), będącą kontynuację historii bohaterów filmu "Przesłuchanie".

Wanda Warska była piosenkarką, wokalistką jazzową i kompozytorką, a także poetką i malarką - miała ponad 20 indywidualnych wystaw.

Była główną interpretatorką utworów Andrzeja Kurylewicza, którego była żoną i z którym w 1965 roku założyła Piwnicę Artystyczną w Warszawie.

Warska komponowała muzykę do własnych tekstów i wierszy wielkich poetów: Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza i Konstantego Gałczyńskiego. Była także autorką instrumentalnego "Utworu na 10 kontrabasów i głos" oraz kompozytorką muzyki do filmu fabularnego "Jezioro osobliwości" w reżyserii Jana Batorego, serialu telewizyjnego "Karino", a także do filmów krótkometrażowych. Nagrywała również muzykę do filmów: "Pociąg", "Pingwin", "Cyrograf dojrzałości", "Wszystko na sprzedaż".

Piotr Woźniak-Starak był producentem filmowym i reklamowym. Jego największym sukcesem byli "Bogowie" w reż. Łukasza Palkowskiego.

Wyprodukował także m.in. "Sztukę kochania" w reż. Marii Sadowskiej oraz "Ukrytą grę" Łukasza Kośmickiego, która wejdzie do kin 8 listopada.

Miłością do kina - według mediów - zaraził go polski reżyser, przyjaciel jego rodziców Janusz Morgenstern. W 2006 roku został asystentem kierownika produkcji przy realizacji filmu "Strajk" ("Die Heldin von Danzig") w reżyserii Volkera Schloendorffa. W tym samym roku był drugim asystentem reżysera Macieja Dejczera na planie serialu "Oficerowie". Rok później został asystentem reżysera Andrzeja Wajdy przy filmie "Katyń".

W 2008 roku Piotr Woźniak-Starak założył własną firmę Watchout Productions - studio zajmujące się realizacją reklam, produkcją filmową oraz prowadzeniem kampanii reklamowych. Razem z poznanymi wcześniej Krzysztofem Rakiem i Krzysztofem Terejem stworzył kreatywny zespół. Firma Woźniaka-Staraka wyprodukowała również szereg reklam, m.in. dla UPC, Circle K i PKO BP.

Woźniak-Starak zaginął 18 sierpnia, gdy w nocy wypadł z motorówki na Jeziorze Kisajno. Jego ciało znaleziono cztery dni później.

Znany z kabaretów, seriali, filmów i teatru aktor Jan Kobuszewski zmarł w wieku 85 lat.

Kobuszewski urodził się 19 kwietnia w 1934 roku na warszawskim Nowym Bródnie. Jego ojcem był Edward Kobuszewski, a matką - Alina z Kowalskich. Jan miał dwie starsze siostry - urodzoną w 1920 roku Marię i półtora roku młodszą od niej Hannę.

Grał pamiętnego majstra w kabarecie "Dudek" i Pana Janka w Kabarecie Olgi Lipińskiej. Pisano o nim, że to postać "trochę z szalonej błazenady, trochę z absurdalnego świata Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego". Sam zawsze podkreślał, że "poczucie humoru odziedziczył po ojcu".

Widzowie zapamiętali Jana Kobuszewskiego także z ról w popularnych serialach telewizyjnych, w których kreował między innymi szefa hydraulików w "Wojnie domowej (1966)", kombinatora mieszkaniowego w "Alternatywy 4" (1983) czy złodzieja "Ksywy" w "Zmiennikach" (1986). Jego talent komiczny dostrzegł i wykorzystał Stanisław Bareja - poza wymienionymi wyżej "Zmiennikami" czy "Alternatywy 4", obsadził go również w filmach "Poszukiwany, poszukiwana" (1972), "Nie ma róży bez ognia" (1974) i "Brunecie wieczorową porą" (1976). Nie sposób również pominąć roli Kobuszewskiego w "Hallo Szpicbródka" (1978) czy w epizodzie, w serialu "Czterdziestolatek" (1974).

W ostatnich dekadach w Teatrze Kwadrat współpracował między innymi z Marcinem Sławińskim, u którego zagrał Elwooda Dowda w spektaklu "Mój przyjaciel Harvey" (1995, 2006) i Anioła Stróża w "Przyjaznych duszach" Pam Valentine (2008). Wcielił się również w postać Spriggsa w "Złodzieju" Erica Chappella w reżyserii Janusza Majewskiego (2001). W 2003 roku powrócił do repertuaru klasycznego i wystąpił w roli Pantalona w "Słudze dwóch panów" Carla Goldoniego, w inscenizacji Waldemara Matuszewskiego.

30 września zmarł fizyk, działacz opozycyjny w czasach PRL-u, poseł i marszałek senior Sejmu VIII kadencji Kornel Morawiecki. Prywatnie ojciec premiera Mateusza Morawieckiego. W styczniu bieżącego roku zdiagnozowano u niego nowotwór trzustki.

W 1968 roku Kornel Morawiecki po raz pierwszy wystąpił przeciwko władzom PRL, uczestnicząc w wydarzeniach marcowych. W końcu lat 70. związał się z opozycją demokratyczną we Wrocławiu, był redaktorem "Biuletynu Dolnośląskiego", ukazującego się w drugim obiegu.

Po 1980 roku był działaczem Solidarności we Wrocławiu, a po wybuchu stanu wojennego ukrywał się. W 1982 roku, po rozłamie w podziemnej Solidarności, stanął na czele Solidarności Walczącej.

Jako lider SW krytykował rozmowy Okrągłego Stołu, wzywał też do bojkotu kontraktowych wyborów 4 czerwca 1989. Jego ugrupowanie domagało się całkowicie wolnych wyborów. Po 1990 roku stanął na czele Partii Wolności. W 2010 roku startował w wyborach prezydenckich, a w 2015 roku został posłem, kandydując z list ruchu Kukiz'15. Był marszałkiem seniorem na pierwszym posiedzeniu Sejmu VIII kadencji.

W 2016 roku odszedł z Kukiz'15 i założył ugrupowanie Wolni i Solidarni.

W wieku 98 lat zmarł Karol Tendera, były więzień niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau. Urodzony w 1921 roku w Krakowie Tendera został więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz 5 lutego 1943 roku. W następnym roku deportowano go do obozu Flossenburg w czeskich Litomierzycach, gdzie doczekał wyzwolenia.

Tendera walczył z kłamliwym określeniem "polskie obozy koncentracyjne". Pod koniec życia wytoczył proces w tej sprawie niemieckiej telewizji ZDF za posłużenie się w 2013 roku określeniem "polskie obozy zagłady Majdanek i Auschwitz" w informacji na jej portalu dotyczącej planowanej emisji programu dokumentalnego. W grudniu 2016 roku, po trwającym trzy lata procesie, Sąd Apelacyjny w Krakowie prawomocnie uznał, że sformułowanie "polskie obozy" jest nie tylko historycznym kłamstwem, ale także naruszeniem indywidualnych dóbr Karola Tendery i nakazał telewizji ZDF zamieszczenie przeprosin na stronie głównej jej serwisu internetowego.

Karol Tendera od wielu lat podejmował działania w celu zachowania w świadomości społecznej pamięci o ofiarach zbrodni popełnionych przez Niemców w okresie II wojny światowej. Był autorem książki "Polacy i Żydzi w KL Auschwitz 1940-1945", współpracował z Fundacją Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, uczestniczył w wielu spotkaniach edukacyjnych, przedstawiając ludziom z wielu krajów swoje doświadczenia z okresu wojny i przestrzegając przed skutkami ideologii nazistowskiej. W lutym tego roku prezydent Andrzej Duda odznaczył go Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

Po walce z rakiem trzustki 7 października zmarł Janusz Kondratiuk, jeden z najoryginalniejszych polskich reżyserów filmowych ostatniego półwiecza. Ukończył reżyserię w Szkole Filmowej w Łodzi w 1969 roku. Jeszcze w tym samym roku zachwycił etiudą szkolną "Nie mówmy o tym więcej", która została doceniona Grand Prix w kategorii filmów szkolnych podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Oberhausen.

Karierę reżyserską rozpoczął od fabularnych filmów telewizyjnych, spośród których kultowe okazały się "Dziewczyny do wzięcia" (1972 r.) z Ewą Pielach, Reginą Regulską oraz ówczesną żoną artysty Ewą Szykulską. To utrzymana w komediowym tonie historia trzech kobiet, które przyjechały do stolicy, by poznać interesujących mężczyzn. Uznanie publiczności zapewnił mu także m.in. "Czy jest tu panna na wydaniu?" (1976 r.).

Jego filmy porównywano z czeskim kinem lat 60., szczególnie z dziełami Milosa Formana. O swojej profesji mawiał, że reżyser jest niczym neurochirurg, który "dokonuje bezczelnej operacji na umyśle widza".

W swoim ostatnim filmie "Jak pies z kotem" (2018 r.) Janusz Kondratiuk opowiedział o relacjach łączących go ze starszym bratem - Andrzejem, również reżyserem filmowym. Przytoczył historię jego choroby oraz ostatnie miesiące życia. W roli Janusza wystąpił Robert Więckiewicz, a jego żony Beaty - Bożena Stachura. Andrzeja zagrał Olgierd Łukaszewicz, a jego żonę Igę Cembrzyńską - Aleksandra Konieczna. "Jak pies z kotem" było jednym z najlepiej przyjętych obrazów na ubiegłorocznym Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

W wieku 75 lat 9 października zmarł były minister środowiska profesor Jan Szyszko. Był nauczycielem akademickim, profesorem nauk leśnych i politykiem.

Karierę polityczną rozpoczął pod koniec lat 80., kiedy działał między innymi w samorządzie podwarszawskiej gminy Wesoła. Od początku lat 90. był działaczem Porozumienia Centrum. Do Prawa i Sprawiedliwości wstąpił w 2001 roku.

W latach 1997-1999 w rządzie Jerzego Buzka był ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. W latach 2005-2007 pełnił funkcję ministra środowiska w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, w latach 2015–2018 natomiast był ministrem środowiska w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego.

Był posłem na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.

W wieku 88 lat zmarł Bohdan Butenko, rysownik i ilustrator, który tworzył między innymi postaci Gucia i Cezara, Gapiszona oraz Kwapiszona.

Butenko urodził się 8 lutego 1931 roku w Bydgoszczy, w październiku 1939 roku przeniósł się do Warszawy. Ukończył tu najpierw Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych, a następnie studia na Akademii Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych).

Po ukończeniu studiów prawie dziesięć lat pracował w wydawnictwie Nasza Księgarnia, gdzie był redaktorem artystycznym. Zasłynął jako ilustrator ponad dwustu książek, a także jako autor wielu własnych przedsięwzięć wydawniczych. Współpracował z wieloma wydawnictwami w kraju i za granicą oraz z czasopismami dla dzieci i młodzieży.

W jego dorobku artystycznym znalazły się także plakaty filmowe, rysunki satyryczne, projekty scenografii, między innymi dla Kabaretu Starszych Panów.

Autor: tmw / Źródło: TVN24, PAP