Niewielu z nas wie, że w piątek mamy wielkie święto - Światowy Dzień Ziemi i Słońca ustanowiony w 2000 roku przez Amerykańską Agencję Kosmiczną. Jak niewiele wiemy o wpływie naszej gwiazdy na Błękitną Planetę spróbują nam pokazać naukowcy NASA, którzy otworzyli specjalnie na tę okazję nową stronę internetową.

Słońce jest centralnym ciałem naszego układu planetarnego i zarazem najbliższą nam gwiazdą. Jego średnica jest 109 razy większa niż Ziemi - zmieściło by więc w swoim wnętrzu miliony (!) takich planet jak nasza.

Chociaż nie należy do największych gwiazd, w każdej sekundzie wyzwala tyle energii co wybuch 100 miliardów bomb wodorowych.

Słońce zawiera około 2 proc. pierwiastków ciężkich, co jest dowodem na to, że jest to gwiazda drugiej albo trzeciej generacji. Co to znaczy? Otóż najpewniej Słońce nie powstało z pierwotnej materii powstałej po Wielkim Wybuchu, ale z materii pochodzącej z innej, wcześniej żyjącej gwiazdy.

Gorący piec

Do XX wieku naukowcy wyobrażali sobie Słońce jak płonące ognisko. W wydanej w 1892 roku książce Słońce opisane jest jako piec wydzielający ciepło i światło. Inna XIX-wieczna teoria sugerowała, że świecenie spowodowane jest przez spadające na Słońce meteoryty.

Prawda o naszej gwieździe jest jednak inna. Obecnie wiemy bowiem, że paliwem Słońca jest wodór, a energia, jaką dostarcza ono Ziemi, pochodzi z reakcji jądrowych zachodzących głęboko w jego wnętrzu.

Można więc powiedzieć, że Słońce jest rozognioną kulą gazową (o temperaturze 14-15 mln °C). Tak masywną, że stanowi 99,87 proc. całkowitej masy Układu Słonecznego.

Gwiazda co sekundę przetwarza około 600 mln ton wodoru na około 400 mln ton helu, tracąc w tej reakcji energię w postaci światła, ciepła i wiatru słonecznego. I chociaż nie będzie tak zawsze, ma przed sobą jeszcze długi żywot. Przez około 5 mld lat zużyło połowę wodorowego paliwa. Przez następne 5 mld lat będzie stale przemieniać wodór, a jego temperatura i rozmiar stopniowo będą rosły. Gdy zostanie zużyty cały zapas atomowego paliwa, gwiazda zacznie stygnąć stając się białym karłem.

Więcej faktów w NASA TV

Jak niewiele wiemy o życiodajnej gwieździe możemy się przekonać oglądając transmitowane na żywo obchody Światowego Dnia Ziemi i Słońca w NASA TV (www.nasa.gov/ntv) oraz na witrynie agencji (www.nasa.gov).

Wiele materiałów na temat Słońca i Ziemi można znaleźć także na specjalnej stronie internetowej sunearthday.nasa.gov/2009.

Na godzinę 18.00 zaplanowana jest transmisja ze spotkania z naukowcami badającymi naszą dzienną gwiazdę. Najnowsze odkrycia tajemnic Słońca przedstawią: Eric Christian, Nicky Fox, Terry Kucera oraz Sten Odenwald.

Odkryj swoje Słońce i swój Wszechświat

Impreza odbędzie się pod hasłem „Odkryj swoje Słońce!”, które nawiązuje do ogólnego hasła Międzynarodowego Roku Astronomii 2009 – „Odkryj swój Wszechświat!”.

Dział astronomii zajmujący się badaniami Słońca nazywa się heliofizyką. Słońce jest regularnie obserwowane przez obserwatoria naziemne, w tym polskie. Badają je też obserwatoria wyniesione w kosmos, takie jak SOHO krążące od 1995 roku, albo niedawno kończący swoją prawie 20-letnią misję Ulysses.

Amerykańska agencja kosmiczna NASA planuje na 2015 rok misję Solar Probe, która ma zbadać Słońce z odległości zaledwie 6,6 miliona kilometrów.

Źródło: Sekcja dokumentacji i analiz, PAP