Psa można sklonować za 50 tysięcy dolarów, kota za trzydzieści. Klonowanie zwierząt staje się coraz popularniejsze

Odkąd w 1996 r. przyszła na świat słynna owca Dolly, naukowcy replikowali między innymi myszy, krowy, świnie, kozy, króliki i koty. Z psami sprawa była trudniejsza z uwagi na specyficzny proces reprodukcyjny gatunku. W 2005 r. udało się jednak pokonać i tę barierę, gdy w Korei Południowej urodziły się dwa sklonowane charty afgańskie. Jeden z nich wkrótce zmarł na zapalenie płuc, ale drugi - Snuppy - przeżył całą dekadę. Tylko dwa lata mniej niż Tai, z którego pobrano komórki do "produkcji" szczeniaków.

Korea Południowa do dziś pozostaje światowym liderem, jeśli chodzi o komercyjne klonowanie zwierząt. Genetyczny duplikat ulubionego psa lub kota można też jednak zamówić w Stanach Zjednoczonych, a konkretniej w Teksasie. Działająca tam firma Viagen Pets & Equine od 2016 r. sklonowała już setki tych zwierzaków (wcześniej skupiała się na koniach i krowach), a wedle jej własnych deklaracji zainteresowanie tą usługą wciąż rośnie.

Popyt w dużej mierze napędzają celebryci i influencerzy, którzy publicznie chwalą się sklonowanymi pupilami. W 2018 r. na łamach "Variety" i "New York Timesa" można było przeczytać o Miss Violet i Miss Scarlet - psach Barbry Streisand wyhodowanych przez Viagen z komórek jej poprzedniej pupilki Samanthy. "Było mi łatwiej pożegnać się z Sammie, wiedząc, że w pewien sposób będę mogła zachować jakąś jej część przy życiu" - pisała Streisand w felietonie dla "NYT".

W tym roku z kolei dość głośno zrobiło się o tiktokerce Kelly Anderson, która w 2017 r. skorzystała z usług Viagenu, by "wskrzesić" swoją przedwcześnie zmarłą kotkę Chai, a teraz w mediach społecznościowych zamieszcza zdjęcia i filmiki z jej klonem Belle. Na całą operację wydała wtedy 25 tys. dolarów, ale - jak przekonuje swoich fanów - nie żałuje. Nawet mimo wielu przykrych wiadomości, jakie codziennie dostaje w tej sprawie. Ich autorzy zarzucają jej między innymi sklonowanie kota po to, aby zarabiać na nim w sieci. Ale Anderson temu zaprzecza i mówi, że powodem była miłość do Chai oraz wyjątkowa więź między nimi.

Do tiktokerki odezwała się też walcząca o prawa zwierząt organizacja PETA, zarzucając jej promowanie klonowania, podczas gdy schroniska pełne są kotów, które czekają na adopcję. Anderson jednak uważa, że klonowanie nie ma wpływu na koty w schroniskach. Sama zawodowo zajmuje się tresurą zwierząt, zapewniła do tej pory dom tymczasowy ponad setce kotów i adoptowała własne. Twierdzi, że gdyby Chai żyła tyle, ile powinna - a nie zaledwie pięć lat - nie chciałaby jej klonować.

Cytowany przez BBC genetyk Andrew Hessel podnosi też przeciwko zarzutom PETA argument, że przecież jeśli para ludzi stara się o dziecko i stosuje w tym celu np. metodę in vitro, to nikt ich nie gromi, mówiąc, że na świecie jest dużo sierot. - A psy również stają się członkami rodziny - dodaje naukowiec.

Istnieje natomiast znacznie więcej powodów niż tylko przepełnione schroniska, by podważać ideę klonowania domowych zwierzaków. Jego przeciwnicy powołują się na wyniki rozmaitych badań, z których wynika, że klony żyją krócej i są bardziej podatne na wiele chorób niż ich naturalne odpowiedniki (choć na stronie Viagenu czytamy, że nie jest to prawda, a "sklonowany pies to po prostu bliźniak twojego psa urodzony z późniejszą datą").

Wciąż jeszcze jednak pozostaje kwestia stresu, jakiemu poddawane są inne zwierzęta niezbędne w procesie klonowania. Chodzi o dawczynie komórek jajowych i surogatki. Klonowanie polega bowiem na pobraniu materiału genetycznego ze zwierzęcia, które chcemy "powielić" (materiał taki można zamrozić i wykorzystać nawet po wielu latach) oraz pobraniu komórki jajowej od innego zwierzęcia i zastąpieniu obecnego w niej DNA tym pochodzącym z "powielanego" osobnika. Powstała w ten sposób hybryda stymulowana jest do podziału impulsem elektrycznym i rośnie w laboratorium aż do momentu, gdy embrion można wszczepić do macicy surogatki, która - faszerowana hormonami, a czasem zmuszana do "parzenia się" wcześniej z wykastrowanym samcem - urodzi klona. A ponieważ procedura kończy się powodzeniem w zaledwie 20 procentach przypadków, potrzeba co najmniej kilku surogatek, aby osiągnąć sukces. Przy czym sprawa wygląda i tak znacznie lepiej niż jeszcze kilkanaście lat temu. Żeby na świat przyszedł Snuppy, wykorzystano 123 surogatki i ponad tysiąc zarodków.

Nowe zwierzę nie będzie wierną kopią swojego poprzednika. Przyznaje to nawet Viagen. Pies czy kot może wyglądać identycznie (aczkolwiek Kelly Anderson uważa, że Belle jest bardziej puszysta i zaokrąglona niż Chai, która zmagała się z chorobą), jednak jego osobowość zależy w dużej mierze od środowiska, z którym wchodzi w interakcję konkretny genom. I to już od momentu rozwoju zarodka w macicy surogatki. Belle, zdaniem właścicielki, jest "zupełnie innym kotem". Również Miss Violet i Miss Scarlet "różnią się osobowością" od Samanthy i od siebie nawzajem. Jak napisała Streisand w felietonie z 2018 r., "można sklonować wygląd psa, ale nie da się sklonować duszy".