Ważny wyrok dla kredytobiorców. "Kolejny oręż do walki"

Sprawa C-321/22, którą badał TSUE, dotyczyła umowy pożyczki konsumenckiej, a pytanie prejudycjalne zadał Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia.

Polski sąd zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni przepisów dyrektywy o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich. Sąd zapytał, czy warunki umowne dotyczące pozaodsetkowych kosztów kredytu można uznać za nieuczciwe tylko z tego powodu, że koszty te są rażąco nieproporcjonalne w stosunku do usługi świadczonej w zamian przez przedsiębiorcę.

"W swojej odpowiedzi Trybunał przypomniał, że warunek umowny uznaje się za nieuczciwy, jeżeli powoduje on znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron, ze szkodą dla konsumenta. Taka nierównowaga może wynikać z samego faktu, że pozaodsetkowe koszty obciążające konsumenta są oczywiście nieproporcjonalne w stosunku do pożyczonej kwoty kredytu i w stosunku do świadczonych w zamian usług związanych z udzielaniem kredytu" - napisano w komunikacie prasowym po wyroku.

"Co do zasady, nieuczciwy charakter warunku umownego może być jednak oceniany wyłącznie wtedy, gdy nie dotyczy ani określenia głównego przedmiotu umowy, ani relacji ceny i wynagrodzenia do dostarczonych w zamian towarów lub usług. Do sądu krajowego będzie zatem należało zbadanie, czy ma to miejsce w niniejszej sprawie. W przypadku odpowiedzi przeczącej sąd krajowy będzie musiał zbadać, czy przepisy krajowe, jako uregulowanie zapewniające wyższy poziom ochrony, pozwalają na dokonanie takiej oceny" - dodano.

Według wiceprezesa Votum Kacpra Jankowskiego to kolejny korzystny wyrok dla kredytobiorców – konsumentów.

"Trybunał dał konsumentom kolejny oręż do walki z nieuczciwymi przedsiębiorcami. Poza możliwością powoływania się na sankcję kredytu darmowego na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim, istotnym czynnikiem, który sądy będą od teraz brały również pod uwagę, orzekając o nieważności umowy lub jej części, będzie kwestia rażąco wysokich kosztów pozaodsetkowych, a takich pożyczek i kredytów z pewnością jest bardzo wiele" - powiedział cytowany w komunikacie Jankowski.

Według prawnika rezprezentującego w sądach konsumentów, TSUE wskazał, że konsument, który występuje przeciwko przedsiębiorcy z pozwem o ustalenie nieważności lub bezskuteczności umowy kredytu/pożyczki, nie ma wymogu wykazania interesu prawnego co do tego żądania. Według nich w sytuacji, gdy jedyny warunek umowny, przewidujący sposób spłaty kredytu/pożyczki będzie nieuczciwy, to cała umowa może zostać uznana za nieważną.

"TSUE po raz kolejny stanął po stronie konsumentów. Wskazał przede wszystkim, jak powinny być traktowane umowy pożyczek lub kredytów konsumenckich, które zawierają rażąco wygórowane koszty pozaodsetkowe na rzecz przedsiębiorcy" - powiedział cytowany w komunikacie Emil Mędrecki z Kancelarii Mędrecki Wilk i Wspólnicy, wchodzącej w skład grupy Votum.

"Takie zapisy umowne powinny być uznawane przez sądy za nieważne. W przeciwnym razie tak rażąco wygórowane pozaodsetkowe koszty pożyczki, dochodzące nawet do 90 proc. kwoty pożyczki, stanowiłyby obejście przepisów o odsetkach maksymalnych" - dodał.