Szkoły branżowe są ważnym elementem systemu oświaty pozwalając na zdobycie konkretnego zawodu. Szkoły te stale aktualizują swoją ofertę reagując na zmieniające się potrzeby zarówno uczniów, jak i rynku pracy. Jak wygląda kształcenie w szkołach branżowych? Do wykonywania jakich nowych zawodów będą przygotowywać?
● Szkoła branżowa zastąpiła dawną szkołę zawodową, czyli szkołę pozwalającą na zdobycie konkretnego zawodu i kwalifikacji do jego wykonywania. ● Szkoły branżowe pozwalają na zdobycie zawodu w jednej z 32 branż. ● Wraz ze zmianami na rynku pracy zmienia się oferta szkół branżowych. Od roku szkolnego 2022/2023 utworzono sześć nowych kierunków.
Szkoły branżowe, popularnie nazywane też "zawodówkami", powstały w ramach reformy systemu oświaty z 2017 roku zastępując dawne Zasadnicze Szkoły Zawodowe (ZSZ). Szkoły branżowe pozwalają na zdobycie konkretnego zawodu i niezbędnych kwalifikacji do jego wykonywania.
Szkoła branżowa
Szkoły branżowe dzielą się na szkoły I i II stopnia. Naukę w szkole branżowej I stopnia podjąć mogą uczniowie, którzy ukończyli szkołę podstawową. Nauka ta trwa 3 lata i swoim zakresem obejmuje kształcenie na poziomie zarówno ogólnym jak i zawodowym. Szkołę branżową I stopnia kończy się przystąpieniem do egzaminu z kwalifikacji zawodowej. Po jego zdaniu otrzymuje się dyplom potwierdzający posiadane kwalifikacje oraz uzyskuje się wykształcenie zasadnicze branżowe. Wykształcenie takie umożliwia już podjęcie pracy w wyuczonym zawodzie.
Po ukończeniu szkoły branżowej I stopnia uczniowie mogą też kontynuować naukę w szkole branżowej II stopnia. Nauka w tej szkole trwa 2 lata i kończy się uzyskaniem dyplomu technika i wykształcenia średniego branżowego. Ukończenie szkoły branżowej II stopnia umożliwia także przystąpienie do matury, a co za tym idzie dalsze kształcenie się na studiach.
Klasyfikacja zawodów w szkołach branżowych
Wszystkie zawody nauczane w szkołach branżowych według aktualnej klasyfikacji zostały przypisane do jednej z 32 branż. Branże te to:
1. Audiowizualna - AUD
2. Budowlana - BUD
3. Ceramiczno-szklarska - CES
4. Chemiczna - CHM
5. Drzewno-meblarska - DRM
6. Ekonomiczno-administracyjna - EKA
7. Elektroenergetyczna - ELE
8. Elektryczno-mechatroniczna - ELM
9. Fryzjersko-kosmetyczna - FRK
10. Górniczo-wiertnicza - GIW
11. Handlowa - HAN
12. Hotelarsko-gastronomiczno-turystyczna - HGT
13. Leśna - LES
14. Mechaniczna - MEC
15. Mechaniki precyzyjnej - MEP
16. Metalurgiczna - MTL
17. Motoryzacyjna - MOT
18. Ochrony i bezpieczeństwa osób i mienia - BPO
19. Ogrodnicza - OGR
20. Opieki zdrowotnej - MED
21. Poligraficzna - PGF
22. Pomocy społecznej - SPO
23. Przemysłu mody - MOD
24. Rolno-hodowlana - ROL
25. Rybacka - RYB
26. Spedycyjno-logistyczna - SPL
27. Spożywcza - SPC
28. Teleinformatyczna - INF
29. Transportu drogowego - TDR
30. Transportu kolejowego - TKO
31. Transportu lotniczego - TLO
32. Transportu wodnego - TWO
Szkoły branżowe w zespołach szkół
Szkoły branżowe mogą funkcjonować samodzielnie, ale często funkcjonują także w ramach zespołów szkół, czyli placówek obejmujących co najmniej dwie szkoły różnych typów, na przykład podstawówkę i szkołę branżową I stopnia.
Funkcjonowanie w ramach zespołów szkół sprawiło, że szkoły te kojarzone są również ze skrótami swoich nazw. Przykładowo ZSS oznacza Zespół Szkół Samochodowych, ZSG - Zespół Szkół Gospodarczych, ZSH - Zespół Szkół Handlowych, zaś ZSM - Zespół Szkół Mechanicznych.
Zespół Szkół Samochodowych
Każda ze szkół branżowych naucza co najmniej kilku różnych zawodów, może również nauczać zawodów należących do kilku różnych branż.
W tak zwanej "samochodówce" uczniowie mogą nauczyć się zawodu elektromechanika pojazdów samochodowych, mechanika pojazdów samochodowych, blacharza samochodowego, lakiernika, mechanika motocyklowego, mechatronika, kierowcę mechanika albo technika pojazdów samochodowych. Jednocześnie nie każda branżowa szkoła samochodowa będzie uczyła wszystkich zawodów należących do danej branży - szczegółowe informacje dostępne są bezpośrednio w konkretnych placówkach.
Na tej samej zasadzie branżowa szkoła handlowa można nauczać zawodów z branży handlowej: sprzedawca, technik handlowiec oraz technik księgarstwa, ale nie tylko. Często zdarza się, że w szkole handlowej nauczane są również zawody z innych branż, np. zawód magazynier-logistyk należący do branży spedycyjno-logistycznej.
Nowe zawody branżowe
Potrzeby rynku pracy, podobnie jak oczekiwania uczniów stale się zmieniają. Dlatego też stale aktualizowana jest lista zawodów nauczanych w szkołach branżowych - dodawane są nowe zawody, lub zmieniane obecnie istniejące.
Taka sytuacja będzie miała miejsce również w roku szkolnym 2022/2023. Na mocy Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w ofercie szkół branżowych pojawi się sześć nowych zawodów. Cztery z nowych zawodów zaliczają się do branży budowlanej (BUD):
● Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych,
● Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego,
● Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej,
● Technik izolacji przemysłowych.
Dwa z nowych zawodów zaliczają się natomiast do branży transportu wodnego (TWO):
● Technik elektroautomatyk okrętowy.
● Technik przemysłu jachtowego.
Nowe zawody powstają najczęściej na wnioski kierowane do ministra bezpośrednio z rynku pracy. Na przykład zawód technika przemysłu jachtowego dodany został na wniosek złożony przez pracodawców z obszaru produkcji jachtów i łodzi motorowych. Nowy zawód nauczany będzie w szkołach branżowych II stopnia jako rozwinięcie istniejącego już wcześniej w szkołach I stopnia zawodu montera jachtów i łodzi.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock