Według różnych szacunków około 1,8 miliona osób w Polsce żyje z niepełnosprawnością wzroku. Ich liczba – podobnie jak na świecie – rośnie z różnych przyczyn, także demograficznych. Dlatego kluczowym wyzwaniem, przed jakim stoimy, jest dostosowanie nie tylko naszych miast, lecz również szlaków turystycznych, także w górach do ich potrzeb. W ostatnich trzech latach w województwie podkarpackim, przy współpracy z Grupą Bieszczadzką GOPR wytyczono i udostępniono trzy szlaki przeznaczone dla osób z niepełnosprawnością wzroku.
Beskid Niski i Bieszczady z innowacjami
Jeśli mieszkamy w polskim mieście, zwłaszcza jednym z większych może nam się wydawać, że w kwestii dostosowania dostępności dla osób z niepełnosprawnościami udało nam się osiągnąć światowe standardy. Niestety, sprawa wygląda zupełnie inaczej w przypadku szlaków turystycznych na przykład w górach. Tych, którymi bezpiecznie mogłyby się poruszać osoby niewidome lub słabowidzące jest na razie bardzo mało.
W tej kwestii pionierskie są działania prowadzone przez województwo podkarpackie. Trzy szlaki turystyczne, które zaprojektowano we współpracy z ratownikami Grupy Bieszczadzkiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego pozwalają osobom z niepełnosprawnością wzroku wyruszyć w Beskid Niski lub Bieszczady.
- Pierwsza ze ścieżek to "Zobaczyć Beskid Niski - ścieżka turystyczna z audiodeskrypcją", która ma długość 4,5 km i rozpoczyna się w centrum łemkowskiej wsi Olchowiec . Sama trasa należy do łatwych, a na jej trasie znajduje się między innymi zabytkowa chyża oraz cerkiew. W trakcie spaceru możemy poczuć klimat łemkowskiej wsi, z jej pięknymi łąkami, zagrodami i pastwiskami,
- Drugi ze szlaków – "Zobaczyć Bieszczady – ścieżka turystyczna z audiodeskrypcją" – jest typowo górski. Wytyczono go na paśmie Jeleniowaty nad Mucznym. W tej miejscowości, przed budynkiem Centrum Promocji Leśnictwa właśnie startuje. Natomiast na jej końcu można podziwiać panoramę Bieszczad z 34-metrowej wieży widokowej, na której znajduje się tablica tyflograficzna z rozpisaną panoramą najwyższych szczytów Bieszczad,
- Trzecia ze ścieżek "Zobaczyć Solinę – ścieżka turystyczna z audiodeskrypcją" biegnie na Paśmie Żukowa nad Ustrzykami Dolnymi i liczy 9 kilometrów. Dostępne są na niej rowery - tandemy, z których osoby z niepełnosprawnością wraz ze swoim przewodnikiem mogą skorzystać . Wypożyczyć je można w Centrum Szkoleniowym SOS na Ratunek w Równi . Sama trasa szlaku biegnie utwardzoną drogą szutrową i została stworzona z myślą również o rodzinach z dziećmi czy osobach poruszających się na wózkach. Po jej przejściu również czeka na nas nagroda w postaci pięknego krajobrazu, który podziwiać można z wieży widokowej.
Warto rzecz jasna w tym miejscu dodać kluczową informację, że w pracach nad tworzeniem wszystkich szlaków brały udział osoby z niepełnosprawnością wzroku.
Jak przystosowano szlaki?
Wytyczenie odpowiednich ścieżek nie wystarczy, aby można było mówić o ich dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Dlatego każdy z trzech wyżej wymienionych szlaków jest wyposażony w tablice tyflograficzne, które prezentują na przykład panoramy z wieży widokowej, sylwetkę niedźwiedzia czy szybowca oraz napisami w języku Breilla. Dodatkowo, na każdym z nich znajdziemy specjalne znaczniki. To nadajniki komunikujące się z urządzeniami mobilnymi w standardzie Bluetooth w wersji 4.1 i nowszych. W sumie na tych trzech szlakach znajdziemy 44 takie urządzenia: 18 na ścieżce prowadzącej z Olchowca, 15 na szlaku nad Mucznym i 11 na Paśmie Żukowa. Jak z nich korzystać? Na początku każdej z opisanych ścieżek znajdziemy tablicę z kodem QR, dzięki któremu pobierzemy aplikację na nasze urządzenie mobilne.
Jak wygląda ich działanie? Aplikacja w naszym smartfonie wykrywając jeden z nadajników uruchamia dźwięk z wypowiadaną nazwą miejsca, a tym samym ułatwia orientację w terenie.
Znaczniki są zlokalizowane:
- w miejscach wypoczynku,
- atrakcyjnych miejscach takich jak punkty widokowe – warto przypomnieć, że oba bieszczadzkie szlaki kończą się wyjściem na wieże widokowe,
- oraz kluczowych miejscach na trasie szlaku, takich jak skrzyżowania czy rozstaje dróg.
Znaczniki zawierają jednak sporo więcej, bardzo ciekawych informacji. W zakładce "Opowieści przewodnika" możemy zapoznać się z ciekawostkami, legendami czy wydarzeniami historycznymi związanymi z danym miejscem. Dzięki temu z aplikacji w formie przewodnika mogą korzystać także osoby widzące, które chciałyby poszerzyć swoją wiedzę o mijanych na trasie punktach.
Województwo podkarpackie wyznacza standardy
Dobre przyjęcie z jakim spotkały się szlaki wytyczone we współpracy z bieszczadzkim GOPR w województwie podkarpackim były impulsem dla innych organizacji w pozostałych częściach kraju. W całej Polsce powstaje coraz więcej ścieżek, którymi bezpiecznie poruszać się mogą osoby słabowidzące lub niewidome. Jeszcze w tym roku planowane jest otwarcie kolejnego szlaku w województwie Podkarpackim, tym razem w znajdującym się w sanockim skansenie.
Mamy nadzieję, że ten bardzo pozytywny trend będzie kontynuowany w przyszłości, dzięki czemu osoby niewidome lub słabowidzące będą mogły odkrywać kolejne ciekawe miejsca, nie tylko na Podkarpaciu.
Projekt realizowany przy wsparciu finansowym województwa podkarpackiego.