Pojęcie i rodzaje obligacji. Gdzie kupić obligacje skarbowe i jak są oprocentowane?

● Obligacje to papiery wartościowe emitowane w serii, których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (tzw. obligatariusza) i zobowiązuje się do spełnienia wobec niego określonego świadczenia. ● Obligacje skarbowe to rodzaj obligacji, których emitentem jest Skarb Państwa. ● W lutym br. zmienione zostało oprocentowanie obligacji skarbowych.

Obligacje to papiery wartościowe emitowane w serii, czyli reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek. Tzw. emitent stwierdza w nich, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, czyli tzw. obligatariusza, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Kto może emitować obligacje, jest określone w art. 2 ustawy o obligacjach. Są to:

– osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą lub utworzone wyłącznie w celu przeprowadzenia emisji obligacji, w tym takie, które mają siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej; – osoby prawne, które upoważnione są do emisji obligacji na podstawie innych ustaw; – spółki komandytowo-akcyjne; – spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa; – gminy, powiaty, województwa, związki tych jednostek oraz jednostki władz regionalnych lub lokalnych innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej; – instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub NBP, lub przynajmniej jedno z państw należących do OECD, lub bank centralny takiego państwa, lub instytucje, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła stosowne umowy. 

Obligacje mogą być także emitowane przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski.

Szczególnym rodzajem obligacji są obligacje skarbowe, nazywane także obligacjami Skarbu Państwa. Jak sama nazwa wskazuje, ich emitentem jest Skarb Państwa, sprzedawane są zaś przez jego reprezentanta, czyli Ministra Finansów. Poprzez obligacje skarbowe Minister Finansów pożycza od ich nabywcy określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się do jej zwrotu w określonym czasie wraz z odsetkami. Dłużnikiem staje się zatem Skarb Państwa, który jednocześnie jest gwarantem wykupu obligacji i zapłaty należnych odsetek. 

To właśnie Skarb Państwa, występujący w roli emitenta, dłużnika i gwaranta, powoduje, że obligacje skarbowe uznawane są za najbardziej bezpieczną formę oszczędzania. Co więcej, prosty mechanizm, przejrzyste zasady i dostępność są sposobem na gromadzenie kapitału dla osób, które nie posiadają fachowej wiedzy, czy specjalistycznego wykształcenia. 

Gdzie kupić obligacje skarbowe? Tzw. obligacje hurtowe sprzedawane są na przetargach dla dużych inwestorów. Obligacje oszczędnościowe, które kierowane są do nabywców indywidualnych, można kupić zaś:

– przez agenta emisji, czyli Bank PKO BP; – w Punktach Obsługi Klientów Biur Maklerskich PKO BP; – za pośrednictwem Internetu; – za pośrednictwem konta Inteligo; – telefonicznie. 

Wszystkie szczegóły, w tym listę Punktów Sprzedaży Banku PKO BP, adresy stron internetowych oraz numery telefonów, znaleźć można na stronie internetowej obligacjeskarbowe.pl.   

Jakie obligacje wybrać? Obligacje Skarbu Państwa dzieli się na kilka rodzajów, które różnią się między sobą terminem wykupu i sposobem oprocentowania. Są to:

– obligacje dwuletnie, czyli Dwuletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe tzw. DOS; – obligacje trzymiesięczne, czyli Oszczędnościowe Trzymiesięczne Stałoprocentowe tzw. OTS; – obligacje trzyletnie, czyli Trzyletnie Oszczędnościowe Zmiennoprocentowe tzw. TOZ; – obligacje czteroletnie, czyli Czteroletnie Oszczędnościowe Indeksowane tzw. COI; – obligacje dziesięcioletnie, czyli Emerytalne Dziesięcioletnie Oszczędnościowe tzw. EDO.  

Rodzinne Obligacje Skarbowe, które przewidziane są dla beneficjentów programu Rodzina 500+, dodatkowo dzieli się na rodzinne sześcioletnie obligacje skarbowe (tzw. ROS) oraz rodzinne dwunastoletnie obligacje skarbowe (tzw. ROD).

Oprocentowanie obligacji skarbowych może mieć charakter stały lub zmienny, a naliczane jest od wartości nominalnej obligacji. Odsetki wypłacane są po upływie okresu odsetkowego i kapitalizowane.

Ile wynosi oprocentowanie obligacji skarbowych? W lutym br. zostało ono podniesione o 0,50 proc., a dodatkowo marża w kolejnych okresach odsetkowych dla instrumentów, których oprocentowanie jest zależne od wskaźnika inflacji, wynosi obecnie 0,25 proc.

Aktualne oprocentowanie obligacji skarbowych wynosi zatem:

– dla obligacji trzymiesięcznych o oprocentowaniu stałym – 1 proc. w skali roku; – dla obligacji dwuletnich o oprocentowaniu stałym – 1,5 proc. w skali roku, przy czym w pierwszym roku jest ono naliczane od 100 zł, zaś w drugim od wartości powiększonej o wysokość odsetek za pierwszy rok; – dla obligacji trzyletnich o oprocentowaniu zmiennym – 1,6 proc. w pierwszych sześciu miesiącach, w kolejnym okresie zaś jest równe stawce WIBOR 6M; – dla obligacji czteroletnich o oprocentowaniu opartym o inflację – 1,8 proc. w pierwszym roku, w kolejnych latach zaś jest równe inflacji i stałej marży w wysokości 1 proc.; – dla obligacji dziesięcioletnich o oprocentowaniu opartym o inflację – 2,2 proc. w pierwszym roku, w kolejnych latach zaś jest równe inflacji i stałej marży w wysokości 1,25 proc.; – dla rodzinnych obligacji sześcioletnich o oprocentowaniu opartym o inflację – 2 proc. w pierwszym roku, w kolejnych latach zaś jest równe inflacji i stałej marży w wysokości 1,5 proc.; – dla rodzinnych obligacji dwunastoletnich o oprocentowaniu opartym o inflację – 2,5 proc. w pierwszym roku, w kolejnych latach zaś jest równe inflacji i stałej marży w wysokości 1,75 proc. 

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych Dz. U. 2009 nr 157 poz. 1240, Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Narodowym Banku Polskim Dz. U. 1997 nr 140 poz. 938, Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach Dz. U. 2015 poz. 238,