Google pisze list do senatorów. "To jest groźba przekazana wprost. Ona nawet nie jest zawoalowana"

Nowelizacja prawa autorskiego, uchwalona przez Sejm, wdraża unijną dyrektywę w sprawie wynagrodzenia za wykorzystywanie utworów - w tym m.in. artykułów - przez wyszukiwarki, media społecznościowe oraz platformy streamingowe.

W przepisach pojawia się nowe pojęcie prawa wyłącznego, które wprowadza kwestię wynagrodzenia od Google, Mety (Facebook) i Microsoftu (np. wyszukiwarka Bing) za korzystanie z treści przygotowanych przez media.

Zgodnie z brzmieniem przepisów, które przegłosowali posłowie, media, czyli wydawcy, zarówno mali jak i duzi, mają same ustalić z gigantami technologicznymi reguły i wysokość wynagrodzenia. Bezpośrednio lub przez pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania.

Doświadczenie z innych państw pokazało, że jest to długotrwały i trudny proces, stąd poprawka posłanki Lewicy, Darii Gosek-Popiołek, która zakłada pewne ułatwienie. Mianowicie, jeżeli w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku o rozpoczęcie negocjacji nie dojdzie do porozumienia, to strony mogą wystąpić do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o przeprowadzenie mediacji. Jeśli mediacja nie przyniesie efektów w ciągu trzech miesięcy, to prezes UOKiK mógłby swoją decyzją ustalić warunki wynagrodzenia.

Posłowie Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi i Konfederacji odrzucili jednak wspomniane poprawki Lewicy, które wprowadzały w projekcie zmiany, o które apelowali wydawcy. Teraz mają powrócić one w Senacie, a poparcie dla nich zadeklarowała na portalu X, dawniej Twitter, senatorka Lewicy Anna Górska, pisząc: "deklaruję, że powalczymy o wolne media w Senacie".

Polskie media apelują do polityków. CZYTAJ WIĘCEJ >>>

Stanowisko w sprawie protestu polskich mediów przesłał nam Google. Koncern wskazuje, że projekt przegłosowany przez Sejm odpowiada zapisom art. 15 Dyrektywy europejskiej, która została wdrożona już w 19 krajach europejskich.

"W poszczególnych państwach członkowskich UE, które wdrożyły już implementację zgodnie z Dyrektywą, wprowadziliśmy w celu realizacji płatności licencyjnych specjalny program. Jesteśmy gotowi, żeby uruchomić go także w Polsce i licencjonować treści polskich wydawców na takich samych zasadach, jak w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Program działa już w 19 krajach europejskich, gdzie 4000 tytułów prasowych otrzymuje już z tego tytułu opłaty licencyjne od Google" - podano.

Google dodaje, że "arbitraż, o wprowadzenie którego postulują wydawcy, nie jest przewidziany w samej Dyrektywie". "W zdecydowanej większości krajów (w 21 na 25), które przeprowadziły implementację dyrektywy DSM trzymając się jej zapisów, nie wprowadzono mechanizmów arbitrażowych. Spójność polskiego prawa z zapisami dyrektywy pozwoli nam licencjonować treści polskich wydawców na takich samych zasadach jak w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Natomiast w kilku krajach, których implementacje wykroczyły poza Dyrektywę, trwają niestety spory sądowe (Belgia, Włochy) lub byliśmy zmuszeni wycofać usługi (usunąć opisy linków do tekstów prasowych z wyszukiwarki i wycofać istniejący już program licencyjny), na czym stracili wszyscy (Czechy)" - czytamy.

Więcej przeczytasz w: Trudna sytuacja mediów w Polsce. "Gwałtownie ubożeją"

Z informacji Interii wynika, że polski oddział Google'a rozesłał też list do polskich senatorów i senatorek, w którym spółka podkreśla swoje "zasługi i wkład w rozwój mediów", a na końcu kieruje w stronę polityków ostrzeżenie. Jak wyjaśnia portal, "większość listu to zapewnienia, że "Google zawsze sprawiedliwie wynagradza wszystkich twórców, respektuje obowiązujące przepisy prawne i współpracuje na rzecz utrzymania równych szans w przestrzeni cyfrowej". W roli "złego policjanta" obsadzone zostają natomiast media i wydawnictwa.

"W ostatnich tygodniach, wydawcy, wykorzystując swoją uprzywilejowaną pozycję w dostępie do mediów, budują fałszywą narrację o negatywnej roli, którą Google i inne platformy rzekomo odgrywają w ekosystemie medialnym. Straszą m.in. rychłym bankructwem polskich wydawców, jeśli ustawodawca nie spełni ich żądań" - czytamy w liście cytowanym przez portal.

Google dla uwiarygodnienia tezy dotyczącej nieuzasadnionych roszczeń przytacza kilka kwot wskazujących na stałe wspieranie polskich wydawców. "W latach 2021-2023 wypłaciliśmy z tego tytułu pięciu największym polskim wydawcom informacyjnym kwotę ponad 1 mld zł, co jest znaczącym wzrostem w stosunku do lat 2018-2020, kiedy ta kwota wynosiła ponad 700 mln zł" - pisze Marta Poślad, dyrektorka ds. polityki publicznej Google'a.

W liście spółka nie wspomina jednak, jakie zyski wygenerowała dzięki treściom wydawców. Pod koniec przesłanego pisma Google kieruje też ostrzeżenie.

"Przestrzegamy przed pochopnym przyjmowaniem przepisów, które jedynie pozornie poprawiając pozycję wydawców, mogą uniemożliwić nam zawarcie umów licencyjnych, jak to wydarzyło się m. in. w Czechach, gdzie w wyniku implementacji wykraczającej poza ramy prawne Dyrektywy, byliśmy zmuszeni usunąć krótkie fragmenty treści wydawców z wyników wyszukiwania i zamknąć już funkcjonujące programy licencyjne" - pisze koncern.

Google dodaje, że "przyjęcie tych przepisów mogłoby być uznane przez Komisję Europejską za nieprawidłową implementację Dyrektywy, podważyć zasadę pewności prawa unijnego i narazić Polskę na niepotrzebne ryzyka prawne".

Do treści listu odniosła się posłanka Lewicy Daria Gosek Popiołek, która w rozmowie z Interią zwróciła uwagę, że "Google poczuł, iż traci przewagę lobbysty i kogoś, kto podporządkował sobie znaczną część rynku".

- Teraz (Google - red.) podejmuje działania i robi PR-owe zagranie: patrzcie, płacimy twórcom, szanujemy obowiązujące umowy. Do tego miękki lobbing w postaci prób dotarcia do senatorów - mówi posłanka cytowana przez portal.

- Ten list pokazuje, że cały protest wydawców, zwłaszcza ten z czwartku, ma rację bytu. Bowiem Google wytacza działa, które są w rzeczywistości małymi pistolecikami, ale przekonuje, że racja jest po jego stronie. Przykładowo pisze, że wydawcy mają dominującą pozycję, którą wykorzystują, co jest absurdem. Każdy, kto zna rynek medialny, wie, jaka jest na nim sytuacja i kto jest monopolistą – komentuje pismo Google'a Andrzej Andrysiak, wydawca "Gazety Radomszczańskiej", członek Stowarzyszenia Gazet Lokalnych.

- Do tego Google manipuluje. Zrobił to choćby wykupując w ostatnich dniach reklamy w różnych mediach społecznościowych, nawet na poratu X (dawniej Twiter), przekazując informację, że w 2021-2023 wypłacił największym polskim wydawcom 1 mln zł w ramach podziału zysku. O czym zresztą pisze także w liście skierowanym do senatorów. Jednakże to jest informacja nie odnosząca się do tego, o co chodzi w sprawie implementacji. Bo te pieniądze, o których Google wspomina, to pieniądze pochodzące z reklam, które Google umieszcza na portalach i wypłaca za to część pieniędzy. To wszystko jest świadomą pracą, aby z jednej strony zamieszać w głowach senatorów i opinii publicznej, a z drugiej zrobić wszystko, aby implementacja unijnej dyrektywy z zapisami, o które postulują media, po prostu nie wyszła – wyjaśnił Andrzej Andrysiak.   - Kolejną kwestią jest wątek o Czechach. To jest groźba przekazana wprost. Ona nawet nie jest zawoalowana. Google sugeruje, że w przypadku, gdy uchwalone prawo nie będzie po jego myśli, to wyłączy polskim mediom dostęp do newsów na swoich przeglądarkach. Trudno o bardziej jaskrawy przykład pozycji monopolistycznej. I tu pojawia się następy wątek. Jak to jest możliwe, że 70 procent rynku reklamowego w Internecie ma duopol dwóch firm (Google i Facebook – red.), a organy państwa nie ingerują w tej sprawie. Mam tu na myśli przede wszystkim Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który przecież jest od tego, aby pilnować równowagi na rynku – ocenił Andrysiak.   - Mam obawy, że skoro tematyka jest skomplikowana, to wielu senatorów uzna, że wydawcy biją się o pieniądze. A my tak naprawdę bijemy się o demokrację – podsumował Andrzej Andrysiak.