ONZ: do końca wieku wzrost ryzyka pożarów o 50 procent. Niebawem nawet Arktyka może płonąć

Jak oszacowano w raporcie opublikowanym w środę, liczba ekstremalnych pożarów na świecie wzrośnie o 14 procent do 2030 roku. Do końca 2050 roku będzie ich o 30 procent więcej, zaś do końca stulecia nawet o 50 procent.

W raporcie stwierdzono, że ryzyko zwiększa się coraz bardziej także na obszarach, takich jak na przykład Arktyka, w których dotychczas nie występowały pożary. Dokument powstał przed 5. sesją Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEA-5.2), która odbędzie się w Nairobi w dniach 28 lutego - 2 marca.

Dokument wezwał do radykalnej zmiany w planowaniu budżetów przez rządzących, aby więcej środków mogło zostać przeznaczonych na walkę, prewencję i przygotowanie do pożarów. W publikacji wezwano, by ci przyjęli nową "formułę gotowości na wypadek pożaru", w której dwie trzecie wydatków przeznaczone byłyby na planowanie, zapobieganie, gotowość i odbudowę, a jedna trzecia na reagowanie. W obecnym ujęciu na ostatnią czynność przeznacza się ponad połowę budżetu, zaś same działania planistyczne do zapobiegania katastrofom - mniej niż jeden procent.

Aby zapobiegać pożarom, autorzy apelują o połączenie systemów monitorowania opartych na danych i nauki z lokalną wiedzą oraz o silniejszą współpracę regionalną i międzynarodową.

- Obecne reakcje rządzących na pożary często polegają na przeznaczaniu pieniędzy w niewłaściwe miejsca. Należy wspierać pracowników służb ratowniczych i strażaków na pierwszej linii frontu, którzy z narażeniem życia walczą z pożarami lasów - powiedziała Inger Andersen, dyrektor wykonawczy UNEP. - Musimy zminimalizować ryzyko wystąpienia ekstremalnych pożarów poprzez lepsze przygotowanie - większe inwestycje w zmniejszenie ryzyka pożarów, współpracę ze społecznościami lokalnymi oraz wzmocnienie globalnego zaangażowania w walkę ze zmianami klimatu - dodała.

Pożary w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotykają najbiedniejsze kraje świata. Ich skutki długotrwale rozciągają się w czasie, nawet po ugaszeniu płomieni. Jednocześnie hamują postępy w realizowaniu Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ i pogłębiają nierówności społeczne. Przyczyniają się do pogorszenia zdrowia społeczeństw, zanieczyszczają powietrze i wodę, doprowadzają do erozji gleby oraz zwiększają koszty ekonomiczne.

Pożary i zmiany klimatyczne wzajemnie się zaostrzają. Do wybuchów pożarów dochodzi częściej z powodu suszy, wysokiej temperatury, niskiej wilgotności, wyładowań atmosferycznych i silnych porywów wiatru. Z drugiej strony ogień niszczy wrażliwe i bogate w węgiel ekosystemy, takie jak torfowiska i lasy deszczowe, co oddziałuje na zmiany klimatu.

Dzikie zwierzęta i ich naturalne siedliska często niszczeją z powodu pożarów, co sprawia, że niektóre gatunki są bliskie wyginięcia. Eksperci wspomnieli tu o pożarach buszu, z którymi w 2020 roku zmagała się Australia. Szacuje się, że podczas nich zginął miliard dzikich i domowych zwierząt.

Jak podano, istnieje pilna potrzeba lepszej adaptacji do pożarów. Wymaga to jednak właściwego zarządzania gruntami, połączenia polityki, ram prawnych i umiejętnych zachęt dla społeczeństwa.

Odtwarzanie ekosystemów to ważny sposób ograniczania ryzyka pożarowego jeszcze przed ich wystąpieniem oraz odbudowy już po ich wystąpieniu. Odtwarzanie terenów podmokłych, ponowne wprowadzanie poszkodowanych przez klimat gatunków, świadome gospodarowanie roślinnością i ochrona terenów otwartych to kilka przykładów, które zdaniem ekspertów są niezbędne, by spełnić cel raportu.