Paraliż budżetowy w Stanach Zjednoczonych jest wynikiem nieuchwalenia prowizorium budżetowego po wygaśnięciu budżetu na ubiegły rok fiskalny, który skończył się 30 września. Senatorzy Partii Demokratycznej blokują uchwalenie przegłosowanego w Izbie Reprezentantów prowizorium, bo żądają przywrócenia dopłat do ubezpieczeń zdrowotnych, bez których koszty ubezpieczenia mają drastycznie wzrosnąć.
Podczas tzw. shutdownu rządu federalnego agencje rządowe podtrzymują tylko działania uznane za kluczowe, a wszelka pozostała aktywność jest wstrzymywana. Sytuacja ma wpływ także na badania naukowe, a w szczególności na NASA. Na stronach internetowych agencji od 1 października w zasadzie nie pojawiają się nowe wiadomości. Stanął nawet serwis Astronomical Picture of the Day, gdzie prezentowane są astronomiczne zdjęcia dnia.
Tylko niezbędne działania
NASA opublikowała przewodnik, w którym wyjaśniła, jakie działania zostały wstrzymane na czas shutdownu, a jakie są kontynuowane. Realizowane są zadania związane z życiem na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, bezpieczeństwem i ochroną życia oraz ukończeniem aktywności badawczych w przypadkach, gdy ich wstrzymanie spowodowałoby szkody. Do tej listy wyjątków dodano na koniec września program Artemis, a w szczególności przygotowania do lotów Artemis 2 i Artemis 3.
W przewodniku wskazano, że pracownicy wytypowani do wstrzymania pracy nie mogą jej wykonywać nawet na zasadzie wolontariatu. Pracować mogą jedynie osoby na stanowiskach uznanych za kluczowe. W efekcie spośród około 18 tysięcy pracowników NASA pracują jedynie trzy tysiące. Nie są podpisywane nowe umowy, granty, porozumienia o współpracy.
Placówki zarządzane przez zewnętrzne, pozarządowe instytucje działają nadal, aczkolwiek robią to w trybie oszczędnym. Dotyczy to Jet Propulsion Laboratory (JPL) oraz Kennedy Space Center Visitor Complex. Może to jeszcze pogorszyć sytuację JPL, które i tak miało planowane redukcje etatów.
Gdy paraliż administracji federalnej się zakończy i NASA powróci do pełnego działania, będzie musiała zmierzyć się z poważną redukcją budżetu. Według prezydenckiego projektu budżetu na rok fiskalny 2026, nawet jedna czwarta obecnych funduszy NASA ma zostać zmniejszona, planowane są też duże grupowe zwolnienia pracowników.
Autorka/Autor: ast
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: NASA/Joel Kowsky
