Alzheimer i demencja rzadkie wśród ludności Amazonii. "Coś w przedindustrialnym stylu życia ich chroni"

Źródło:
PAP, Alzheimer’s & Dementia
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierci
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierciShutterstock, tvnmeteo.pl
wideo 2/4
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierciShutterstock, tvnmeteo.pl

Badania międzynarodowego zespołu naukowców wykazały, że na demencję cierpi tylko około jednego procenta starszych osób ze szczepów Tsimane i Moseten zamieszkujących boliwijską Amazonię. Dla porównania w USA na Alzheimera choruje 11 procent ludności w wieku 65 lat i starszych (dane Alzheimer’s Association).

Do diagnozowania demencji i zaburzeń poznawczych wśród ludności boliwijskiej Amazonii - Tsimane i Moseten naukowcy wykorzystali obrazy skanów mózgu wykonane metodą tomografii komputerowej (CT), oceny poznawcze i neurologiczne oraz odpowiednie kulturowo kwestionariusze - wspomagane przez lokalny zespół wyszkolonych tłumaczy i boliwijskich lekarzy.

Badanie wykazało tylko pięć przypadków demencji wśród 435 osób plemienia Tsimane i tylko jeden przypadek wśród 169 Moseten w wieku 60 lat i starszych.

- Coś w przedindustrialnym stylu życia wydaje się chronić starszych Tsimane i Moseten przed demencją - powiedziała Margaret Gatz, główna autorka badania opublikowanego na łamach "Alzheimer’s & Dementia" i profesor psychologii, gerontologii i medycyny prewencyjnej University of Southern California.

W tych samych grupach powyżej 60. roku życia zespół badawczy zdiagnozował łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) u około 8 proc. Tsimane i 10 proc. Moseten. MCI zazwyczaj charakteryzują się utratą pamięci we wczesnym stadium lub spadkiem innych zdolności poznawczych, takich jak język lub percepcji przestrzennej. Autorzy badania wskazali, że wskaźniki te są bardziej porównywalne z MCI w krajach o wysokich dochodach, takich jak USA.

Ku zaskoczeniu badaczy uczestnicy, u których stwierdzono demencję lub MCI, często mieli nietypowe i wyraźne zwapnienia tętnic wewnątrzczaszkowych, wykazywali objawy parkinsonizmu podczas badań neurologicznych oraz deficyty poznawcze dotyczące uwagi, świadomości przestrzennej i funkcji wykonawczych.

Chociaż zwapnienia naczyniowe były częstsze wśród osób z upośledzeniem funkcji poznawczych, wykrywano je również w tomografii komputerowej osób bez demencji lub MCI. Zdaniem autorów potrzebne są dalsze badania, aby zrozumieć rolę czynników naczyniowych, a także zaburzeń infekcyjnych i zapalnych - które są wysoce rozpowszechnione w tych populacjach. W tym celu zespół badawczy obecnie powraca do wszystkich wiosek Tsimane i Moseten.

Wpływ trybu życia na zdrowie ludności Amazonii

Około 17 tysięcy Tsimane pozostaje bardzo aktywnych fizycznie przez całe życie - łowią ryby, polują, uprawiają ziemię za pomocą narzędzi ręcznych oraz zbierają żywność z lasu. Trzy tysiące Moseten mieszka również w wioskach i zajmuje się rolnictwem na własne potrzeby. W przeciwieństwie do bardziej odizolowanych Tsimane, mieszkają bliżej miast i mają szkoły, dostęp do czystej wody i usług medycznych oraz są bardziej skłonni do nauki czytania i pisania.

Autorzy porównali własne wyniki z systematycznym przeglądem 15 badań rdzennych populacji w Australii, Ameryce Północnej, na Guam i w Brazylii. Ten wcześniejszy przegląd wykazał, że częstość występowania demencji wśród osób starszych z rdzennych populacji wynosi od 0,5 do 20 proc. Wyższe wskaźniki demencji rdzennych populacji w innych częściach świata mogą wynikać z częstszych kontaktów z napływowymi sąsiadami i ich stylem życia, a także większego ryzyka cukrzycy, nadciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia, otyłości i nadużywania alkoholu - czynników ryzyka bardzo rzadkich w przypadku Tsimane i Moseten.

Jak wykazały wcześniejsze badania opublikowane w "The Lancet", Tsimane mają wyjątkowo zdrowe serca w starszym wieku i najmniejszą częstość występowania miażdżycy naczyń wieńcowych wśród wszystkich populacji znanych nauce. Może to być związane z ich trybem życia.

Inne badanie opublikowane w zeszłym roku w "The Journal of Gerontology" - prowadzone przez adiunkta USC Andreia Irimię, również współautora nowej publikacji - wykazało, że Tsimane doświadczają mniejszej atrofii mózgu, niż ich amerykańscy i europejscy rówieśnicy.

Zdaniem badaczy czynniki związane ze stylem życia w krajach o wyższych dochodach - w tym brak aktywności fizycznej i dieta bogata w cukry i tłuszcze - przyczyniają się do chorób serca i mogą również przyspieszać starzenie się mózgu.

Alzheimer Maciej Zieliński/PAP

Globalne starzenie się populacji

Starzenie się jest najważniejszym znanym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera i innych demencji. Natomiast niski poziom wykształcenia formalnego, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca w wieku średnim, choroby układu krążenia, brak aktywności fizycznej oraz zanieczyszczenie powietrza zostały zidentyfikowane jako główne modyfikowalne czynniki ryzyka demencji i choroby Alzheimera.

Jak wskazują prognozy, do 2050 roku starzenie się globalnej populacji wraz z rozpowszechnieniem modyfikowalnych czynników ryzyka doprowadzi do potrojenia liczby osób z demencją na całym świecie - do ponad 152 milionów.

- Bierzemy udział w wyścigu o znalezienie rozwiązania rosnącej częstości występowania choroby Alzheimera i powiązanych demencji - powiedział Hillard Kaplan, współautor badania i profesor ekonomii zdrowia i antropologii na Uniwersytecie Chapman, który badał Tsimane przez dwie dekady. - Obserwowanie tych zróżnicowanych populacji zwiększa i przyspiesza nasze zrozumienie tych chorób i generuje nowe spostrzeżenia -dodała.

- Pracując z populacjami takimi jak Tsimane i Moseten, możemy lepiej zrozumieć globalną zmienność człowieka i jak wyglądało ludzkie zdrowie w różnych środowiskach przed industrializacją - powiedział Benjamin Trumble, współautor badania i profesor nadzwyczajny w School of Human Evolution and Social Change oraz Center for Evolution and Medicine na Arizona State University. - Wiemy, że siedzący tryb życia, miejski, przemysłowy jest całkiem nowy w porównaniu z tym, jak nasi przodkowie żyli przez ponad 99 procent istnienia ludzkości - dodał.

Choroba Alzheimera prowadzi do śmierci
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierciChoroba Alzheimera prowadzi do śmierci.Shutterstock, tvnmeteo.pl

Autorka/Autor:anw

Źródło: PAP, Alzheimer’s & Dementia

Źródło zdjęcia głównego: SL-Photography/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W Teksasie w hrabstwie Kerr trwa dramatyczna akcja ratunkowa po powodziach, które zabiły co najmniej 24 osoby. Służby wciąż poszukują 23 dziewczynek, uczestniczek chrześcijańskiego obozu. - Został on całkowicie zniszczony - relacjonowała uratowana 13-latka. Ci, którym udało się przeżyć kataklizm, opisują to, jak wyglądało nadejście gwałtownego żywiołu.

Wielka woda nadeszła o 1.30. Gdzie są 23 dziewczynki?

Wielka woda nadeszła o 1.30. Gdzie są 23 dziewczynki?

Źródło:
AP, CNN, tvnmeteo.pl

Do Polski dotrze dziś gorące powietrze. Sobota będzie jednak dopiero preludium do takiej pogody, bo w niedzielę będzie jeszcze cieplej. Jak długo upały zostaną w Polsce? Opowiadał o tym na antenie TVN24 prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski.

"Jakby buchnęło z gorącego piekarnika". Tak długo potrwa upał

"Jakby buchnęło z gorącego piekarnika". Tak długo potrwa upał

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Liczba ofiar śmiertelnych powodzi w stanie Teksas w USA wzrosła do 24 - przekazał szeryf hrabstwa Kerr Larry Lethia. Miejscami w ciągu kilku godzin spadło tam więcej deszczu, niż notuje się w średnio w ciągu miesiąca. Trwa akcja poszukiwacza 23 dzieci, które brały udział w chrześcijańskim obozie.

Katastrofalne powodzie w USA. Szukają 23 dziewczynek

Katastrofalne powodzie w USA. Szukają 23 dziewczynek

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, PAP

Pożar Madre, który od kilku dni pustoszy południową Kalifornię, rozprzestrzenił się już na obszarze o powierzchni przekraczającej 28 tysięcy hektarów, zmuszając setki osób do ewakuacji. To największy tegoroczny pożar w stanie - jego dym dotarł do sąsiednich hrabstw, a ogień wymknął się spod kontroli na trudnym, górzystym terenie.

Największy pożar w tym roku. Ewakuacje, ogień w pobliżu autostrady

Największy pożar w tym roku. Ewakuacje, ogień w pobliżu autostrady

Źródło:
PAP

IMGW znów ostrzega przed upałem. Ostrzeżenia pierwszego stopnia obowiązują na terenie dwóch województw na zachodzie kraju. Sprawdź, gdzie temperatura będzie wysoka.

Tu temperatura znów będzie wysoka. IMGW ostrzega

Tu temperatura znów będzie wysoka. IMGW ostrzega

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś, czyli sobotę 5.07. Niebo będzie zachmurzone, miejscami mogą pojawić się słabe opady deszczu. Zrobi się gorąco, temperatura zbliży się lokalnie do 30 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - sobota, 5.07. Zrobi się gorąco, lokalnie popada

Pogoda na dziś - sobota, 5.07. Zrobi się gorąco, lokalnie popada

Źródło:
tvnmeteo.pl

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) poinformowała w najnowszym raporcie, że cele polskiej misji IGNIS po ósmym dniu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) są zrealizowane w ponad 63 procentach.

Polski astronauta wrócił do pracy. Jaki jest status misji

Polski astronauta wrócił do pracy. Jaki jest status misji

Źródło:
PAP

W części Krety i w okolicach Aten od kilku dni trwa walka z pożarami, które zmusiły mieszkańców i turystów do ewakuacji. Setki strażaków z pomocą śmigłowców walczą z żywiołem. Sytuację pogarsza silny wiatr. Ogień pochłania lasy, gaje oliwne i zagraża domom.

Kolejny dzień walki z żywiołem. "To było bardzo przerażające"

Kolejny dzień walki z żywiołem. "To było bardzo przerażające"

Źródło:
Reuters, Ekathimerini.com

Włochy zmagają się z falą upałów. Rośnie liczba nagłych zatrzymań pracy serca, zwłaszcza na plażach, gdzie temperatury przekraczają 40 stopni Celsjusza. Służby ratunkowe apelują o ostrożność i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, bo nikt nie jest odporny na skutki ekstremalnego gorąca.

"Nikt nie może czuć się bezpieczny". Taka sytuacja pierwszy raz

"Nikt nie może czuć się bezpieczny". Taka sytuacja pierwszy raz

Źródło:
PAP

Po krótkim ochłodzeniu gorąca, a nawet upalna pogoda powróci. Weekend przyniesie dużo słońca i nawet 32 stopnie Celsjusza na południu kraju. Jednak już od wtorku szykuje się zmiana.

Do Polski wrócą upały, ale nie na długo

Do Polski wrócą upały, ale nie na długo

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Turcji trwa walka z pożarami lasów. Najgorzej sytuacja wygląda w prowincji Izmir na zachodzie kraju, gdzie ogień zbliżył się do obszarów miejskich. Płomienie strawiły już około 200 domów.

Ogień zbliża się do miast. Zniszczone setki domów

Ogień zbliża się do miast. Zniszczone setki domów

Źródło:
Reuters, Milliyet

Fala mrozów, która nawiedziła Urugwaj, przyczyniła się do śmierci co najmniej ośmiu osób. W odpowiedzi na kryzys otworzono całodobowe schroniska, zapewniając bezdomnym i najbardziej narażonym ciepło, posiłki oraz opiekę medyczną.

Ludzie zamarzali na ulicach. Osiem osób nie żyje

Ludzie zamarzali na ulicach. Osiem osób nie żyje

Źródło:
Reuters

Młody łoś zaskoczył plażowiczów w litewskiej Kłajpedzie, wskakując do wód Morza Bałtyckiego niczym do leśnego jeziora. Choć dla ludzi był to niecodzienny widok, eksperci uspokajają - łosie od czasu do czasu odwiedzają nadmorskie tereny, by się schłodzić, napić wody i kontynuować wędrówkę.

Łoś w Bałtyku? To wcale nie taka rzadkość

Łoś w Bałtyku? To wcale nie taka rzadkość

Źródło:
LNK

Trzeci jak do tej pory międzygwiezdny obiekt został zaobserwowany w Układzie Słonecznym. Kometa otrzymała nazwę 3I/ATLAS. Jak podała amerykańska agencja kosmiczna NASA, w momencie odkrycia znajdowała się około 520 milionów kilometrów od Ziemi, ale w październiku znacznie zbliży się do naszej planety.

Przybyła spoza Układu Słonecznego. NASA już wie, czym jest

Przybyła spoza Układu Słonecznego. NASA już wie, czym jest

Źródło:
NASA, MPC., space.com, virtualtelescope.eu

Instytut Badawczy Leśnictwa wydał komunikat o wysokim zagrożeniu pożarowym w lasach. Z uwagi na brak opadów ściółka w wielu regionach jest bardzo sucha i podatna na zapalenie. Szczególnie trudne warunki mają wystąpić w weekend.

Wybierasz się w weekend do lasu? Uważaj, by nie zaprószyć ognia

Wybierasz się w weekend do lasu? Uważaj, by nie zaprószyć ognia

Źródło:
Instytut Badawczy Leśnictwa

Sławosz Uznański-Wiśniewski spędził już ponad tydzień na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). W piątek polski astronauta połączył się z Uniwersytetem Wrocławskim, by odpowiedzieć na pytania uczniów.

Pytania z Ziemi, odpowiedzi z kosmosu

Pytania z Ziemi, odpowiedzi z kosmosu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Środa była w Polsce do tej pory najgorętszym dniem w tym roku. W większości naszego kraju termometry pokazały ponad 30 stopni Celsjusza, a w niektórych miejscach było nawet ponad 36 stopni.

Najgorętszy dzień od początku roku. Które miasto było "stolicą upału"?

Najgorętszy dzień od początku roku. Które miasto było "stolicą upału"?

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

W Parku Narodowym w Zambii doszło do tragedii - dwie turystki zostały zaatakowane przez słonicę ze słoniątkiem. Przewodnicy próbowali powstrzymać zwierzę, ale zdążyło ono stratować kobiety.

Słoń stratował turystki. Nie udało się ich uratować

Słoń stratował turystki. Nie udało się ich uratować

Źródło:
PAP

Na słynnej górskiej drodze Transfogaraskiej w rumuńskich Karpatach niedźwiedź zaatakował motocyklistę, doprowadzając do jego śmierci. Ciało mężczyzny znaleziono w 60-metrowej przepaści po ponad godzinie akcji poszukiwawczej.

Atak niedźwiedzia w Rumunii. Nie żyje motocyklista

Atak niedźwiedzia w Rumunii. Nie żyje motocyklista

Źródło:
Reuters, Știrile Pro TV, tvnmeteo.pl

Dolinę Las Vegas w Nevadzie nawiedziły silne podmuchy wiatru, które wywołały burzę piaskową. Pył pokrył między innymi lotnisko, znacznie ograniczając widoczność. Wiatr przewrócił na jezdnię słupy energetyczne, co zarejestrowała kamera zamontowana w aucie.

Słupy energetyczne runęły na jezdnię i auta. Nagranie

Słupy energetyczne runęły na jezdnię i auta. Nagranie

Źródło:
USA Today, Las Vegas Review-Journal, CNN

W znacznej części kraju panuje susza hydrologiczna. Odzwierciedlają ją wodowskazy z dramatycznie niskim stanem rzek. Susza i wysoka temperatura sprzyjają wybuchom pożarów. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przypomina, aby nie rozpalać ognisk i grilla w pobliżu lasów.

"Takich przykładów jest bardzo dużo". Czarne trójkąty na mapie Polski

"Takich przykładów jest bardzo dużo". Czarne trójkąty na mapie Polski

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW, RCB

Na podwórku jednego z naszych czytelników pojawił się diabełek pyłowy. Zjawisko zostało zarejestrowane na nagraniu, które otrzymaliśmy na Kontakt24.

"Widziałem to pierwszy raz. Totalne zaskoczenie"

"Widziałem to pierwszy raz. Totalne zaskoczenie"

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Wokół Wysp Tokara, słabo zaludnionej części południowej Japonii, w ostatnim czasie znacząco wzrosła aktywność sejsmiczna. Trzęsienia ziemi o niewielkiej sile budzą niepokój wśród mieszkańców. W rozmowie z lokalnymi mediami przyznają, że "czują, jakby ciągle się trzęsło". Władze radzą przygotować się do ewakuacji, która może zostać zarządzona w każdej chwili.

Ponad 900 trzęsień ziemi w dwa tygodnie. Mieszkańcy mają być gotowi do ewakuacji

Ponad 900 trzęsień ziemi w dwa tygodnie. Mieszkańcy mają być gotowi do ewakuacji

Źródło:
BBC, The Guardian

Duża część Europy zmaga się z upałami. Miejscami na Bałkanach temperatura przekracza 40 stopni. Przed skwarem ostrzegają służby meteorologiczne. W Serbii, Chorwacji, Czarnogórze obowiązują alarmy przed spiekotą.

Upał na Bałkanach. Jest gorzej niż w Bangladeszu

Upał na Bałkanach. Jest gorzej niż w Bangladeszu

Źródło:
Reuters, BBC News, PAP

Minionej nocy na niebie mogliśmy oglądać obłoki srebrzyste. Świetliste smugi były dobrze widoczne w wielu miejscach naszego kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy mnóstwo zdjęć od naszych czytelników.

Obłoki srebrzyste zachwycają na waszych zdjęciach

Obłoki srebrzyste zachwycają na waszych zdjęciach

Źródło:
Kontakt24

Choć w Europie panują ekstremalne upały, na półkuli południowej trwa zima. Mróz zaatakował m.in. Argentynę, gdzie - według informacji lokalnych mediów - doprowadził do śmierci co najmniej dziewięciu osób.

Mróz zbiera śmiertelne żniwo. Lokalne media: wśród ofiar noworodek

Mróz zbiera śmiertelne żniwo. Lokalne media: wśród ofiar noworodek

Źródło:
PAP

W 2025 roku badacze z Uniwersytetu w Manchesterze przyjrzeli się temu, jaka przyszłość czeka grzyby z rodzaju Aspergillus. Chociaż łacińska nazwa może nam niewiele mówić, każdy z nas się z nimi zetknął. Charakterystyczny puchaty nalot na przeterminowanym chlebie mógł być efektem działalności właśnie tych organizmów. Gatunków pleśni jest na świecie mnóstwo, ale Aspergillus, po polsku nazywany kropidlakiem, to częsty gość w naszych domach, a nawet wewnątrz naszych organizmów - czy tego chcemy, czy nie.

Są wszędzie. Zmiana klimatu może sprawić, że będą zagrażać milionom

Są wszędzie. Zmiana klimatu może sprawić, że będą zagrażać milionom

Źródło:
TVN24+

Sławosz Uznański-Wiśniewski, który przebywa na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, podzielił się w mediach społecznościowych kolejnymi zdjęciami. Pokazał na nich, gdzie śpi na ISS.

Tak wygląda "sypialnia" na ISS. Polak podzielił się kolejnymi zdjęciami

Tak wygląda "sypialnia" na ISS. Polak podzielił się kolejnymi zdjęciami

Źródło:
X, tvnmeteo.pl

Dwóch mężczyzn w wieku 75 i 60 lat zmarło nagle w środę we Włoszech. Ich śmierć wiąże się z upałami panującymi na Półwyspie Apenińskim od kilku dni.

Dwie osoby zmarły na plażach Sardynii

Dwie osoby zmarły na plażach Sardynii

Źródło:
PAP, Il Messaggero

We wtorek na stan Nowa Południowa Walia w Australii natarła potężna bomba niżowa. W nocy i rano w środę żywioł pozbawił prądu dziesiątki tysięcy domów oraz wywołał powodzie. Władze apelują do mieszkańców o pozostanie w domu.

Bomba niżowa się "rozgościła". Setki domów pod wodą

Bomba niżowa się "rozgościła". Setki domów pod wodą

Źródło:
Reuters, The Independent, Guardian, news.com.au