Trzy epizody klimatyczne, trzy zwroty akcji w ewolucji człowieka. Badania

Mimo że we wschodniej Afryce badania dotyczące naszych wymarłych przodków prowadzone są od ponad pół wieku, dotąd nie poznano w pełni kontekstu przyrodniczego, w jakim żyli. Prowadzone teraz badania, zakrojone na szeroką skalę, według ich autorów mogą poświadczyć, że zmiany klimatu wywierały wpływ na ewolucję naszych praprzodków oraz naszego gatunku. Zespół składał się z 22 naukowców z sześciu krajów. Wyniki opublikowano na łamach czasopisma "Nature Geoscience".

Trzy epizody klimatyczne we wschodniej Afryce w ciągu ostatnich 620 tysięcy lat współwystępują ze "zwrotami akcji" w naszej ewolucji i z rozprzestrzenieniem się naszych odległych przodków - twierdzą badacze. Dla wyjaśnienia: okresy trwania poszczególnych epizodów określono w latach BP - z ang. before present, czyli "przed teraźniejszością". To system stosowany w archeologii i geologii, a za "teraźniejszość" przyjęto rok 1950.

Naukowcy analizowali osady w dawnych jeziorach, leżących w pobliżu ważnych stanowisk archeologicznych. Zespół wydrążył dwa 280-metrowe otwory w dnie jeziora Chew Bahir w południowej Etiopii, wydobywając rdzeń z ziemią, na podstawie którego można zrekonstruować lokalne zmiany klimatyczne.

Na tym obszarze żyli nasi przodkowie, w pobliżu zaś - nad jeziorem Turkana oraz w dolinie rzeki Omo - znajdują się bardzo ważne stanowiska archeologiczne, dokumentujące wczesne fazy ewolucji homininów, czyli plemienia ssaków z rodziny człowiekowatych (Hominidae).

Zdaniem naukowców, 620-275 tysięcy lat BP klimat we wschodniej Afryce był wilgotny i stabilny. Później pojawiły się jednak epizody skrajnej suszy. Mogło dojść do zubożenia ekosystemu i spadku liczebności populacji człowiekowatych, a nawet wymierania niektórych z nich. Niewielkie, izolowane populacje musiały zaadaptować się do wymagającego klimatu. Mogło to spowodować zróżnicowanie się grup homininów, a także wyodrębnienie się naszego gatunku.

W okresie pomiędzy 275 tys. a 60 tys. lat BP trwała faza charakteryzująca się dużą zmiennością klimatyczną i zmianami krajobrazu, od bujnej wegetacji i jezior po rozległe wysuszone przestrzenie ze słonymi oczkami wodnymi.

W tym czasie widoczne jest przejście od prymitywnych narzędzi kamiennych do tych wymagających bardziej zaawansowanej obróbki. W tej fazie w Afryce wyodrębnia się Homo sapiens.

CZYTAJ TEŻ: Odkryli ząb sprzed 1,8 miliona lat. Należał do jednego z najwcześniejszych ludzi

Czas 60 tys. - 10 tys. lat BP to największa huśtawka klimatyczna. Zdaniem naukowców fazy łagodniejszego klimatu mogły być okazją dla naszych przodków do migracji z Afryki.