Oszronione wydmy i "suchy śnieg". Tak wygląda zima na Marsie

Źródło:
NASA JPL, ESA, tvnmeteo.pl
Śnieg i lód na Marsie
Śnieg i lód na Marsie
NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
Śnieg i lód na MarsieNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Marsjańska zima mocno różni się od tej, jaka w tym momencie skuwa północną półkulę Ziemi. Na Czerwonej Planecie jest ona zdecydowanie dłuższa i zimniejsza. Na powierzchni planety czasami pojawia się śnieg, jednak w ilościach, które raczej nie zaspokoiłyby apetytu miłośników sportów zimowych.

Na Marsie, podobnie jak na Ziemi, obserwowany jest cykl czterech pór roku, jednak różnią się one od tych, które znamy. Z uwagi na to, jak długi jest marsjański rok, każda z nich trwa od około 150 do prawie 200 dni. Na dodatek orbita Czerwonej Planety jest mocno wydłużona, a różnica pomiędzy punktem najbliższego zbliżenia do Słońca a punktem największego oddalenia - wyraźna. Z tego powodu zima na półkuli północnej jest znacznie cieplejsza od tej na półkuli południowej.

Na początku tygodnia NASA opublikowała artykuł, w którym przybliża, jak wygląda najzimniejsza pora roku na Czerwonej Planecie. Chociaż marsjańska zima jest surowa - na biegunach temperatura spada do -123 stopni Celsjusza - pokrywa śnieżna planety pozostaje raczej skąpa. Zamiast tego na jej powierzchni możemy obserwować szereg interesujących zjawisk, które nie miałyby prawa zaistnieć w ziemskich warunkach.

Dwa rodzaje śniegu

Marsjański śnieg występuje w dwóch odmianach: część tworzy woda, a część dwutlenek węgla, czyli suchy lód. Marsjańska atmosfera jest cienka, a panujące na planecie temperatury - niskie. Oznacza to, że większość wodnego śniegu staje się gazem, zanim jeszcze dotknie skalnego podłoża. Do powierzchni dociera głównie śnieg z dwutlenku węgla.

- Pada go wystarczająco dużo, by móc po nim przejść na rakietach śnieżnych - opowiada Sylvain Piqueux z Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA. - Jeśli jednak chcielibyśmy pojeździć na nartach, musielibyśmy udać się do krateru lub na zbocze klifu, gdzie śnieg gromadzi się na pochyłej powierzchni - dodaje.

Krater w środku zimy. Na południowej ścianie osadza się szron, tutaj widoczny w błękitnej palecie barwNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Śnieg występuje jedynie na biegunach planety, pod blokującą światło słoneczne pokrywą chmur i w nocy. Właśnie dlatego jego obserwacja jest taka trudna - kamery sond nie potrafią przebić się przez chmury, a łaziki i lądowniki nie wytrzymają ekstremalnych temperatur. W rezultacie nigdy nie udało się uchwycić obrazów padającego śniegu, ale sam fakt padania śniegu został potwierdzony.

Pomógł w tym satelita Mars Reconnaissance Orbiter, który wykrywa niedostrzegalne dla oka światło. Pozwoliło to naukowcom zidentyfikować opady "suchego śniegu". NASA wysłała lądownik Phoenix na odległość około 1600 kilometrów od bieguna północnego, gdzie wykryto opad wodnego, "mokrego" śniegu.

Wydmy piaskowe pokryte szronem od północnej stronyNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Sześcienne kostki śniegu

Płatki śniegu na Ziemi mają sześciokątny kształt - przy zachowaniu tego kształtu molekuły wody mogą łączyć się ze sobą w najbardziej efektywny sposób. Ta sama zasada dotyczy również "suchego śniegu", jednak cząsteczki dwutlenku węgla charakteryzują się inną budową, a co za tym idzie, również inaczej się ze sobą łączą.

- Lód z dwutlenku węgla ma tzw. symetrię regularną, więc płatki śniegu z suchego lodu miałyby kształt sześcianu - wyjaśnia Piqueux. - Te płatki śniegu byłyby mniejsze niż szerokość ludzkiego włosa.

Woda i dwutlenek węgla mogą również tworzyć szron na Marsie. Zjawisko to jest znacznie bardziej powszechne na powierzchni Czerwonej Planety niż śnieg. Już lądowniki Viking zaobserwowały wodny szron podczas badań Marsa w latach 70-tych ubiegłego wieku. Orbiter NASA Odyssey zarejestrował natomiast szron tworzący się i parujący w porannym słońcu.

Marsjańskie wydmy pokryte zamrożonym dwutlenkiem węglaNASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Zobacz też: Tak wygląda wiosna na Marsie

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: NASA JPL, ESA, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia. Obowiązują alarmy przed gęstą mgłą, ograniczającą widzialność poniżej 200 metrów. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność.

Żółte alarmy na wschodzie kraju. Tu należy zachować ostrożność

Żółte alarmy na wschodzie kraju. Tu należy zachować ostrożność

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Prawie 40 lat po oderwaniu się od Antarktydy, A23a, największa i najstarsza góra lodowa świata się rozpada. Zdaniem naukowców z British Antarctic Survey (BAS), masa lodu zniknie w ciągu kilku tygodni.

Przetrwała czterdzieści lat. Ma zniknąć w ciągu tygodni

Przetrwała czterdzieści lat. Ma zniknąć w ciągu tygodni

Źródło:
PAP, CNN, AFP

Huragan Lorena, który uformował się u wybrzeży Meksyku, zagraża mieszkańcom półwyspu Kalifornia Dolna - ostrzegają służby meteorologiczne. Żywiołowi towarzyszy wiatr z prędkością do 120 kilometrów na godzinę oraz ulewne deszcze. Po Pacyfiku sunie jeszcze jeden huragan.

Lorena nabiera siły. Zagraża wybrzeżom Meksyku

Lorena nabiera siły. Zagraża wybrzeżom Meksyku

Źródło:
Reuters, ABC News

Polska w najbliższych dniach znajdzie się pomiędzy dwoma układami barycznymi, co przyniesie zmienne warunki pogodowe. Początek weekendu upłynie pod znakiem silnych burz i spadku temperatury - miejscami termometry pokażą zaledwie 22 stopnie Celsjusza.

Weekend przyniesie ochłodzenie i burze. Kiedy wróci ciepło?

Weekend przyniesie ochłodzenie i burze. Kiedy wróci ciepło?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 4.09. W nocy na wschodzie kraju pojawią się gęste mgły. Dzień przyniesie pogodną aurę, choć w części Polski możliwe są przelotne opady i burze.

Pogoda na jutro - czwartek, 4.09. Mgły spowiją w nocy część kraju

Pogoda na jutro - czwartek, 4.09. Mgły spowiją w nocy część kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gwałtowne powodzie nawiedziły północne Indie. W wyniku ulew doszło do osunięć ziemi, w wyniku których zginęło co najmniej pięć osób - poinformowały lokalne władze. W niektórych regionach trwają akcje poszukiwawczo-ratunkowe.

Najwyższe opady od siedmiu dekad. Zginęło pięć osób

Najwyższe opady od siedmiu dekad. Zginęło pięć osób

Źródło:
Reuters, Times of India

We wtorek wieczorem przez włoskie miasto Triest przeszła gwałtowna ulewa. W ciągu kilku godzin sparaliżowała ruch drogowy oraz spowodowała liczne podtopienia. Straż pożarna interweniowała ponad 60 razy.

Chaos nad Adriatykiem. Osuwiska, podtopienia, uwięzieni kierowcy

Chaos nad Adriatykiem. Osuwiska, podtopienia, uwięzieni kierowcy

Źródło:
ENEX, ANSA

Lato 2025 było najcieplejszym w historii pomiarów Chin - przekazała w środę Chińska Administracja Meteorologiczna (CMA). Również inne kraje Azji Wschodniej doświadczyły ekstremalnie wysokiej temperatury.

Rekordowe lato w Chinach. To powód do niepokoju

Rekordowe lato w Chinach. To powód do niepokoju

Źródło:
PAP, AFP

Grupa badaczy zajmujących się zmianą klimatu ostro skrytykowała raport Departamentu Energii w administracji Donalda Trumpa dotyczący regulacji emisji zanieczyszczeń. Zdaniem ekspertów bagatelizuje on zagrożenia związane ze zmianami klimatu i przedstawia je jako rzekomo korzystne zjawiska.

"To nie nauka, to propaganda". Raport administracji Trumpa pod ostrzałem

"To nie nauka, to propaganda". Raport administracji Trumpa pod ostrzałem

Źródło:
CNN, The New York Times

Władze hiszpańskiej Teneryfy ogłosiły, że przeprowadzą największe w historii ćwiczenia na wypadek wybuchu wulkanu Teide znajdującego się na wyspie. W symulacji wezmą udział nie tylko mieszkańcy, lecz także naukowcy oraz służby. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce nieco ponad 100 lat temu.

"To nie jest improwizacja". Na Teneryfie dostaną ważny alert

"To nie jest improwizacja". Na Teneryfie dostaną ważny alert

Źródło:
CanarianWeekly, El Diario

Do Polski zmierza fala gwałtownych burz z opadami deszczu - ostrzegają synoptycy. Według prognoz może ona dotrzeć do naszego kraju już w piątek. Do tego czasu w kraju dominować będzie letnia i słoneczna aura. O szczegółach opowiadał Tomasz Wasilewski.

Niespokojny koniec tygodnia. "Ta pogoda jest nam pisana"

Niespokojny koniec tygodnia. "Ta pogoda jest nam pisana"

Źródło:
TVN24

Wtorkowy wieczór przyniósł burze z ulewami w części kraju. W województwie łódzkim wystąpiły lokalne podtopienia, a silny wiatr łamał gałęzie i zrywał dachy.

"To było megauderzenie. Nagle zacząłem widzieć latające płyty dachowe"

"To było megauderzenie. Nagle zacząłem widzieć latające płyty dachowe"

Źródło:
TVN24

Młody niedźwiedź pojawił się na szlaku turystycznym w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach i zaczął gonić przestraszonego turystę. W sieci pojawiło się nagranie incydentu. - To nie był atak - podkreślił w rozmowie z TVN24 Filip Zięba z Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Niedźwiedź gonił turystę w Tatrach

Niedźwiedź gonił turystę w Tatrach

Źródło:
TVN24

W środę asteroida 2025 QV5 o rozmiarach zbliżonych do autobusu przeleci obok Ziemi. Kosmiczny obiekt nie stanowi zagrożenia dla naszej planety, ale amerykańska agencja kosmiczna NASA będzie prowadzić jego dokładne obserwacje.

Jest wielkości autobusu, w środę przeleci blisko Ziemi

Jest wielkości autobusu, w środę przeleci blisko Ziemi

Źródło:
Live Science, NASA

Rekordowe opady deszczu nawiedziły północną Japonię. W prefekturze Akita wylało kilka rzek, zalewając miejscowe pola ryżowe. Służby apelują do mieszkańców o zachowanie ostrożności.

Takich ulew we wrześniu jeszcze tam nie było

Takich ulew we wrześniu jeszcze tam nie było

Źródło:
Reuters, NHK

W poniedziałek po południu w stolicę amerykańskiego stanu Arizona - Phoenix - uderzyła burza piaskowa. Atak żywiołu spowodował poważne zakłócenia w ruchu drogowym i lotniczym. Tysiące osób było bez prądu.

Burza piaskowa nawiedziła miasto

Burza piaskowa nawiedziła miasto

Źródło:
CNN, KTAR News 92.3 FM, ABC15

W nocy z poniedziałku na wtorek na polskim niebie widoczna była zorza polarna. Wiele osób skorzystało z dobrych warunków do obserwacji, w tym Reporterzy 24.

Zorza polarna. Wasze zdjęcia

Zorza polarna. Wasze zdjęcia

Źródło:
Kontakt24, Z głową w gwiazdach

Do 1411 osób wzrosła liczba ofiar trzęsienia ziemi w Afganistanie - przekazał rzecznik tamtejszego rządu. Ponad 3100 osób zostało rannych, a około 5400 domów uległo zniszczeniu. Wciąż trwa akcja ratunkowa, którą utrudnia brak zasobów i trudny teren. We wtorek ziemia ponownie się zatrzęsła.

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Był kolejny wstrząs

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Był kolejny wstrząs

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

W ostatnich latach liczba lwów azjatyckich w Indiach znacznie wzrosła. Z jednej strony jest to sukces w odbudowie populacji podgatunku, który został niemal wytępiony przez człowieka, z drugiej - coraz częściej obserwuje się ataki tych zwierząt na ludzi. Rozwiązania problemu nie widać.

Z wioski zniknęło dziecko. Co dalej z "wyjątkową relacją"?

Z wioski zniknęło dziecko. Co dalej z "wyjątkową relacją"?

Źródło:
CNN

Sudańscy rebelianci przekazali w poniedziałek, że w wiosce na zachodzie kraju doszło do osuwiska, w wyniku którego zginęło ponad tysiąc osób. Zaapelowali o pomoc do ONZ i międzynarodowych organizacji humanitarnych.

Wielkie osuwisko, które miała przeżyć tylko jedna osoba

Wielkie osuwisko, które miała przeżyć tylko jedna osoba

Źródło:
PAP, Reuters, Al Jazeera

Tegoroczne lato "prawie na pewno" będzie najcieplejszym w historii pomiarów Wielkiej Brytanii - poinformowała w poniedziałek brytyjska agencja pogodowa Met Office. To sygnał postępującego globalnego ocieplenia.

Najcieplejsze lato od ponad 140 lat

Najcieplejsze lato od ponad 140 lat

Źródło:
PAP, The Guardian, Met Office

Amerykański astronauta Don Pettit uchwycił na nagraniu mieniącą się nad Ziemią zorzę polarną. Niezwykłe zjawisko zarejestrował z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Tak wygląda zorza polarna z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Tak wygląda zorza polarna z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Pięć gatunków ptaków od 2026 roku będzie objętych całoroczną ochroną. Informacją tą podzielił się Mikołaj Dorożała, wiceminister klimatu i środowiska. "Udało się osiągnąć ważny kompromis" - napisał.

"Dobra wiadomość dla przyrody". Na te gatunki nie będzie można polować

"Dobra wiadomość dla przyrody". Na te gatunki nie będzie można polować

Źródło:
tvn24.pl

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Dlaczego jego skutki okazały się tak tragiczne? Zdaniem profesora Jerzego Żaby, sejsmologa z Uniwersytetu Śląskiego, wpłynęło na to kilka czynników.

Dlaczego trzęsienie ziemi w Afganistanie było tak zabójcze

Dlaczego trzęsienie ziemi w Afganistanie było tak zabójcze

Źródło:
PAP

Silne trzęsienie ziemi w Afganistanie pochłonęło życie ponad 800 osób, a ponad 3000 zostało rannych. Akcję ratunkową utrudnia niedostępność wielu dotkniętych obszarów. W rozmowach z mediami świadkowie katastrofy zrelacjonowali swoje przeżycia.

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. "Byłem na wpół pogrzebany i nie mogłem się wydostać"

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. "Byłem na wpół pogrzebany i nie mogłem się wydostać"

Źródło:
Al Jazeera, Associated Press, BBC

W tym tygodniu czeka nas wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Nasz naturalny satelita schowa się w cieniu Ziemi i dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca.

Przed nami wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Będzie widoczne z Polski

Przed nami wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Będzie widoczne z Polski

Źródło:
timeanddate.com, PAP, tvnmeteo.pl

W niedzielę przez Houston w Teksasie przeszły silne burze, które wyrządziły wiele szkód na drogach i zakłóciły ruch lotniczy. Woda wlała się również do niektórych mieszkań.

Tym razem to Houston miało problem. "Tato, spójrz na wodę"

Tym razem to Houston miało problem. "Tato, spójrz na wodę"

Źródło:
ENEX, KHOU11, FOX 26 Houston

Do połowy września w Polsce ma panować późne lato - według niektórych prognoz temperatura może wzrosnąć nawet do 34 stopni Celsjusza. Tomasz Wasilewski odpoczywa na urlopie, dlatego tym razem w modele meteorologiczne zajrzała synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Pogoda na 16 dni: upał jeszcze może wrócić

Pogoda na 16 dni: upał jeszcze może wrócić

Źródło:
tvnmeteo.pl