Problemy ze snem mogą powodować zaburzenia funkcji poznawczych na starość

Związek pomiędzy snem a prawidłowym funkcjonowaniem mózgu jest znany nie od dziś i został dobrze udokumentowany naukowo. Długotrwała, nieleczona bezsenność wpływa nie tylko na nasze samopoczucie i koncentrację na co dzień. Ma ona bezpośrednie przełożenie na problemy z pamięcią, koncentracją i zdolnością uczenia się na późniejszym etapie życia.

Badanie naukowców z Uniwersytetu Helsińskiego jest wyjątkowe ze względu na długi czas obserwacji: uczestnicy byli monitorowani przez okres od 15 do 17 lat. Objęło ono ponad 3700 mieszkańców Helsinek zatrudnionych w różnych sektorach, którzy w momencie rozpoczęcia badania mieli od 40 do 60 lat.

W latach 2000-2002, badani zostali poproszeni o wypełnienie wstępnej ankiety oceniającej ich higienę snu oraz funkcje poznawcze: pamięć, koncentrację oraz zdolności uczenia się. Kolejne kwestionariusze zostały przesłane do nich w 2007, 2012 i 2017 roku.

Na podstawie zebranych danych, naukowcy oszacowali powiązanie postępującej utraty funkcji poznawczych z jakością snu oraz innymi czynnikami, w tym płcią, stanem zdrowia, wykształceniem i wykonywanym zawodem.

Wyniki badania nie pozostawiają wątpliwości - ciężkie objawy bezsenności miały znaczący wpływ na pogorszenie się zdolności poznawczych wśród osób, które przeszły na emeryturę ustawową. Uczestnicy, którzy w wieku średnim dłużej borykali się z nieleczonymi problemami ze snem, zauważyli u siebie poważniejsze ubytki pamięci, koncentracji i zdolności uczenia się.

Co najważniejsze, wyniki pokazują, że leczenie bezsenności przynosi rezultaty. Część badanych, u których przypadłość ustąpiła z biegiem lat, mogła pochwalić się lepszym funkcjonowaniem zdolności poznawczych niż osoby bezskutecznie zmagające się z problemami ze snem.

- Pokazuje to, jak ważne jest wczesne reagowanie na symptomy bezsenności i rozpoczęcie leczenia - podkreśla profesor Tea Lallukka, jedna z autorek badania.

Naukowcy podkreślają, że istnieje wiele sposobów na leczenie bezsenności, nie tylko za pomocą środków farmakologicznych. Regularna aktywność fizyczna, dbanie o higienę snu, ograniczenie spożywania alkoholu, rzucenie palenia - wszystkie te czynności mają przełożenie na jakość nocnego wypoczynku. Osoby cierpiące na chroniczną bezsenność mogą ponadto skorzystać z pomocy psychoterapeuty.

Lallukka zaznacza również, że badania nad wpływem snu na zdolności poznawcze powinny być kontynuowane.

- Byłoby ciekawe, gdybyśmy mogli rzucić więcej światła na to, czy leczenie bezsenności może spowolnić rozwój zaburzeń pamięci - opowiada badaczka.