Przez długi czas uważano, że pojawienie się współczesnych, złożonych roślin powiązane jest z eksplozją kambryjską, w czasie której - pomiędzy 540 a 485 milionami lat temu - na Ziemi w stosunkowo krótkim czasie zaroiło się od organizmów o skomplikowanej, wyspecjalizowanej budowie. Naukowcy z Uniwersytetu w Xi'an oraz Uniwersytetu w Toronto znaleźli jednak dowód, który ma podważać tę hipotezę. Wyniki ich badań zostały opublikowane na łamach "BMC Biology".

Trójwymiarowa skamieniałość

Do odkrycia doszło na stanowisku geologicznym Dengying w południowych Chinach, zawierającym bardzo dobrze zachowane szczątki organizmów pochodzących z ediakaru - okresu w dziejach Ziemi, który zakończył się około 541 milionów lat temu, a zatem przed eksplozją kambryjską. Badacze natrafili tam na kulistą, trójwymiarową skamieniałość, mocno różniącą się od wszystkich innych organizmów z tego okresu.

Bliższa analiza szczątków wskazała, że mają one niemal identyczną budowę, co współcześnie występujące zielenice z rodzaju Codium - samożywne organizmy wchodzące w skład kladu Viridiplantae, obejmującego również współczesne rośliny lądowe. Komórki zawierały charakterystyczne syfony, czyli cienkie nitki, które do dzisiaj wykształcają się w jednokomórkowych organizmach. Jedyną widoczną różnicą była wielkość komórek - te z przeszłości miały pół milimetra średnicy, a zatem były o połowę mniejsze od spotykanych u współczesnych przedstawicieli Codium. Nowo odkryty gatunek został nazwany Protocodium sinense.

- Odkrycie czegoś tak bliskiego dzisiejszym algom Codium w ediakarze spowoduje przesunięcie historii zielenic w czasie - wskazuje Cédric Aria z Uniwersytetu w Toronto, współautor badania. Naukowcy szacują, że organizmy te mogą być o 100 milionów lat starsze, niż dotychczas sądziliśmy.

Ta sama nisza od milionów lat

Odkrycie może zmienić to, jak świat nauki patrzy na historię roślin. Wszystkie organizmy należące do kladu Viridiplantae - od najmniejszych, jednokomórkowych alg po skomplikowane rośliny zielone - wywodzą się od tych samych, bardzo prostych organizmów. Dotychczas naukowcy szacowali, że pojawiły się one około półtora miliarda lat temu, jednak znalezienie tak wczesnych skamieniałości o tak zaawansowanej budowie wskazuje, że królestwo to zaczęło kształtować się wiele milionów lat wcześniej - tutaj naukowcy nie podali jednak nawet szacunkowego okresu.

- To bardzo wymowne, że ten organizm pozostał praktycznie niezmieniony przez co najmniej 540 milionów lat - dodaje Aria. - Do ediakaru ewolucja doprowadziła go do pewnej niszy, a od tego czasu jest mu tam naprawdę wygodnie.

Istnienie tak złożonego organizmu przed 541 milionami lat sugeruje również, że w ediakarze na Ziemi panowała większa bioróżnorodność, niż sądziliśmy. Jak wskazuje Aria, być może nadszedł czas, aby ponownie przeanalizować dwuwymiarowe skamieniałości z tego okresu i sprawdzić, czy one również nie przypominają współczesnych organizmów.