Tak rodzą się nietoperze. Niezwykłe nagranie

Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

Eksperci z Uniwersytetu w Greifswaldzie donoszą, że nocek rudy (Myotis daubentonii) wchodzi w stan hibernacji o cały miesiąc wcześniej niż 13 lat temu. Artykuł na ten temat został opublikowany na początku października w czasopiśmie "Global Change Biology".

Wieloletnie badania

"Niezwykłe jest to, że mimo dłuższej hibernacji nietoperze nie zwiększają swoich zapasów tłuszczu" - piszą naukowcy. Oznacza to, że zwierzęta muszą przetrwać dodatkowy miesiąc, korzystając z tych samych zapasów energii. Stanowi to potencjalne wyzwanie dla ich przetrwania w miarę postępujących zmian klimatu.

Te zaskakujące wyniki pochodzą z badań przeprowadzonych w latach 2007-2023. W ich ramach ich 4000 nietoperzy, należących do dwóch gatunków, zostało indywidualnie oznakowanych małymi transponderami RFID i monitorowanych w ich zimowiskach za pomocą automatycznych urządzeń rejestrujących. Zarejestrowane dane dostarczyły informacji o tym, kiedy każde z oznakowanych zwierząt przybyło do zimowiska i kiedy opuściło je ponownie wiosną. Badania przeprowadzono w mieście Münster (Nadrenia Północna-Westfalia).

Różne zachowania

Monitorowano nietoperze hibernujące w 60-metrowej studni położonej w mieście Münster. W miejscu tym w zimowy sen zapadały nie tylko nocki rude, ale też i nocki Natterera (Myotis nattereri). Jednak oba te gatunki wykazały zupełnie różne reakcje na zmieniający się klimat. Nocki Natterera były wrażliwsze na cieplejsze i krótsze zimy, a ich okres hibernacji, podobnie jak ssaków, się skraca. Natomiast okres hibernacji nocków rudych w ciągu kilkunastu lat wydłużył się o cały miesiąc.

Dlaczego nocki rude "śpią" dłużej? - Nie tylko nietoperze reagują na zmiany klimatu. Głównym pożywieniem nocka rudego są owady, które spędzają stadium larwalne w wodzie. Kiedy wylęgają się chmarami, zapewniają idealne warunki do polowania dla tego gatunku - mówiła dr Gabriella Krivek z Uniwersytetu w Greifswaldzie. Zjawiska te są powiązane czasowo z sezonowym ocieplaniem się zbiorników wodnych. - Zbiorniki wodne szybciej robią się ciepłe w wyniku zmian klimatu. W rezultacie nocki rude mogą mieć trudności ze znalezieniem pożywienia we wczesnej jesieni, dlatego też wcześniej zapadają w sen zimowy - dodała.

Strategie hibernacji mogą mieć wpływ na długoterminowe przetrwanie

- Fenologia, w przypadku nietoperzy początek i koniec corocznego okresu hibernacji, zaskakująco szybko dostosowuje się do zmian klimatycznych u badanych gatunków nietoperzy. Wraz z dalszym wzrostem temperatury kontrastujące strategie hibernacji mogą mieć znaczący wpływ na długoterminowe przetrwanie badanych przez nas gatunków - mówi Frauke Meier, doktorantka na Uniwersytecie w Greifswaldzie i autorka badania. - Wydaje się, że mniej zdolne do przystosowania się do nowych warunków są zwłaszcza młode zwierzęta, które generalnie mają wyższy wskaźnik śmiertelności w zimie niż dorosłe osobniki. W pierwszym roku życia udają się do swoich zimowisk później niż dorosłe osobniki. Brak pożywienia może przyczynić się do jeszcze mniejszych szans na przeżycie - zauważa dr Krivek. Dodała, że konieczne są dalsze badania, aby wyjaśnić dokładne powiązania między zmianami czasowymi w hibernacji a kondycją poszczególnych zwierząt lub rozwojem całej populacji.

- Wyniki mają szczególne znaczenie dla ochrony przyrody - mówi dr Krivek. Na przykład w Niemczech nietoperze są chronione przepisami, które ograniczają dostęp ludzi do zimowisk w okresie od 1 października do 31 marca. Wyniki najnowszych badań pokazują jednak, że okres ten nie obejmuje już w pełni fazy hibernacji nocka rudego i dlatego należy go dostosować.