Naukowcy wyhodowali "mini oczy". Pozwolą zbadać rzadkie choroby genetyczne

Źródło:
PAP, University College London
Wyhodowano miniaturowe wersje gruczołów łzowych
Wyhodowano miniaturowe wersje gruczołów łzowychShutterstock
wideo 2/3
Wyhodowano miniaturowe wersje gruczołów łzowychShutterstock

"Mini oczy" zostały wyhodowane przez brytyjskich naukowców. Są to modele fragmentów siatkówki wykonane z komórek skóry pobranych od ochotników. Badania nad nimi mają pomóc rozwiązać zagadkę mechanizmów utraty wzroku towarzyszących zespołowi Ushera, rzadkiemu schorzeniu o genetycznym podłożu.

Zespół Ushera to genetyczna choroba diagnozowana u około 3 na 100 tysięcy osób. Dotknięte nią dzieci często rodzą się z uszkodzonym słuchem, a ich wzrok stopniowo się pogarsza, aż tracą go przed osiągnięciem dorosłości.

Mechanizm utraty wzroku został stosunkowo słabo poznany - jego przyczyną jest postępujące zwyrodnienie siatkówki, jednak naukowcy nie wiedzą, jakie dokładnie czynniki je wywołują. Badania opublikowane na łamach "Stem Cell Reports" mogą przyczynić się do ich zidentyfikowania, a co za tym idzie - opracowania rozwiązań terapeutycznych.

Oczy z ludzkiej skóry

Aby lepiej zbadać mechanizmy zwyrodnienia, naukowcy z Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie wyhodowali trójwymiarowe modele oczu. Do ich stworzenia posłużyły próbki skóry przekazane przez pacjentów szpitala Great Ormond Street Hospital for Children. Te "mini oczy" zawierają pręciki - światłoczułe komórki. Badacze odkryli, że w sztucznej hodowli można je skłonić do samoorganizacji w warstwę przypominającą uproszczoną siatkówkę.

- Trudno jest badać maleńkie komórki siatkówki pacjenta, ponieważ są one misternie połączone i umiejscowione z tyłu oka - mówi Yeh Chwan Leong, główny autor badania. - Teraz dysponujemy technologią, która pozwala nam przeprogramować komórki pobrane podczas biopsji skóry tak, aby powstały z nich komórki macierzyste, a z nich laboratoryjny model siatkówki. Taki model ma to samo DNA, a więc te same genetyczne obciążenia, co pacjent.

Naukowcy wskazują, że "mini oczy" mogą zostać wyhodowane zarówno z komórek pacjentów obciążonych genem odpowiedzialnym za występowanie zespołu Ushera, jak i osób zdrowych. Oznacza to, że naukowcy będą mogli badać przyczyny zwyrodnienia siatkówki u konkretnych pacjentów.

Naprawa mechanizmów genetycznych

Już teraz badacze przyjrzeli się zmianom, jakie zachodzą w komórkach tuż przed ich śmiercią. Używając "mini oczu", zespół odkrył, że komórki Müllera, odpowiedzialne za metaboliczne i strukturalne wsparcie siatkówki, są zaangażowane w rozwój choroby. Komórki osób z zespołem Ushera mają nieprawidłowo włączone geny odpowiedzialne za reakcje na czynniki stresowe. Naprawa tych mechanizmów może być kluczem do zapobiegania postępom choroby.

- Jesteśmy wdzięczni pacjentom i ich rodzinom za przekazane nam próbki. Dzięki nim razem możemy przybliżyć się do zrozumienia genetycznych zaburzeń wzroku, takich jak zespół Ushera - dodaje Jane Sowden, współautorka badania. - Choć będzie potrzeba trochę czasu, mamy nadzieję, że te modele pomogą nam opracować metody leczenia.

Autorzy wskazują, że "mini oczy" mogą w przyszłości pomóc w lepszym poznaniu innych genetycznych zaburzeń wzroku, w wyniku których dochodzi do śmierci pręcików. Na razie planują oni stworzenie kolejnych modelów siatkówek z komórek pobranych od większej grupy ochotników i szukanie skutecznych terapii, na przykład przez testowanie nowych leków.

Autorka/Autor:as

Źródło: PAP, University College London

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W nocy z wtorku na środę oraz o poranku w niektórych miejscach kraju prognozowane są burze, którym mają towarzyszyć silne opady deszczu. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Niespokojna noc, są ostrzeżenia IMGW

Niespokojna noc, są ostrzeżenia IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W kolejnych dniach w Polsce prognozowane są burze. Najintensywniejszych wyładowań, niosących ze sobą zagrożenie z powodu ulew i gradu, można spodziewać się w piątek. Temperatura wciąż będzie letnia, choć w weekend nieco się ochłodzi.

Gwałtowne zjawiska tak prędko nie odpuszczą

Gwałtowne zjawiska tak prędko nie odpuszczą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na środę, 03.09. W nocy na przeważającym obszarze Polski będzie pochmurno, może również zagrzmieć. Nad ranem lokalnie pojawią się gęste mgły ograniczające widzialność. Środa dla części kraju będzie deszczowa i burzowa.

Pogoda na jutro - środa, 03.09. Opady pojawią się w nocy, a także w dzień

Pogoda na jutro - środa, 03.09. Opady pojawią się w nocy, a także w dzień

Źródło:
tvnmeteo.pl

Młody niedźwiedź pojawił się na szlaku turystycznym w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach i zaczął gonić przestraszonego turystę. W sieci pojawiło się nagranie incydentu. - To nie był atak - podkreślił w rozmowie z TVN24 Filip Zięba z Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Niedźwiedź gonił turystę w Tatrach

Niedźwiedź gonił turystę w Tatrach

Źródło:
TVN24

W środę asteroida 2025 QV5 o rozmiarach zbliżonych do autobusu przeleci obok Ziemi. Kosmiczny obiekt nie stanowi zagrożenia dla naszej planety, ale amerykańska agencja kosmiczna NASA będzie prowadzić jego dokładne obserwacje.

Jest wielkości autobusu, w środę przeleci blisko Ziemi

Jest wielkości autobusu, w środę przeleci blisko Ziemi

Źródło:
Live Science, NASA

Rekordowe opady deszczu nawiedziły północną Japonię. W prefekturze Akita wylało kilka rzek, zalewając miejscowe pola ryżowe. Służby apelują do mieszkańców o zachowanie ostrożności.

Takich ulew we wrześniu jeszcze tam nie było

Takich ulew we wrześniu jeszcze tam nie było

Źródło:
Reuters, NHK

W poniedziałek po południu w stolicę amerykańskiego stanu Arizona - Phoenix - uderzyła burza piaskowa. Atak żywiołu spowodował poważne zakłócenia w ruchu drogowym i lotniczym. Tysiące osób było bez prądu.

Burza piaskowa nawiedziła miasto

Burza piaskowa nawiedziła miasto

Źródło:
CNN, KTAR News 92.3 FM, ABC15

Do 1411 osób wzrosła liczba ofiar trzęsienia ziemi w Afganistanie - przekazał rzecznik tamtejszego rządu. Ponad 3100 osób zostało rannych, a około 5400 domów uległo zniszczeniu. Wciąż trwa akcja ratunkowa, którą utrudnia brak zasobów i trudny teren. We wtorek ziemia ponownie się zatrzęsła.

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Był kolejny wstrząs

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Był kolejny wstrząs

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

W ostatnich latach liczba lwów azjatyckich w Indiach znacznie wzrosła. Z jednej strony jest to sukces w odbudowie populacji podgatunku, który został niemal wytępiony przez człowieka, z drugiej - coraz częściej obserwuje się ataki tych zwierząt na ludzi. Rozwiązania problemu nie widać.

Z wioski zniknęło dziecko. Co dalej z "wyjątkową relacją"?

Z wioski zniknęło dziecko. Co dalej z "wyjątkową relacją"?

Źródło:
CNN

W nocy z poniedziałku na wtorek na polskim niebie widoczna była zorza polarna. Wiele osób skorzystało z dobrych warunków do obserwacji, w tym Reporterzy 24.

Zorza polarna. Wasze zdjęcia

Zorza polarna. Wasze zdjęcia

Źródło:
Kontakt24, Z głową w gwiazdach

Sudańscy rebelianci przekazali w poniedziałek, że w wiosce na zachodzie kraju doszło do osuwiska, w wyniku którego zginęło ponad tysiąc osób. Zaapelowali o pomoc do ONZ i międzynarodowych organizacji humanitarnych.

Wielkie osuwisko, które miała przeżyć tylko jedna osoba

Wielkie osuwisko, które miała przeżyć tylko jedna osoba

Źródło:
PAP, Reuters, Al Jazeera

Amerykański astronauta Don Pettit uchwycił na nagraniu mieniącą się nad Ziemią zorzę polarną. Niezwykłe zjawisko zarejestrował z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Tak wygląda zorza polarna z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Tak wygląda zorza polarna z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Tegoroczne lato "prawie na pewno" będzie najcieplejszym w historii pomiarów Wielkiej Brytanii - poinformowała w poniedziałek brytyjska agencja pogodowa Met Office. To sygnał postępującego globalnego ocieplenia.

Najcieplejsze lato od ponad 140 lat

Najcieplejsze lato od ponad 140 lat

Źródło:
PAP, The Guardian, Met Office

Pięć gatunków ptaków od 2026 roku będzie objętych całoroczną ochroną. Informacją tą podzielił się Mikołaj Dorożała, wiceminister klimatu i środowiska. "Udało się osiągnąć ważny kompromis" - napisał.

"Dobra wiadomość dla przyrody". Na te gatunki nie będzie można polować

"Dobra wiadomość dla przyrody". Na te gatunki nie będzie można polować

Źródło:
tvn24.pl

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. Dlaczego jego skutki okazały się tak tragiczne? Zdaniem profesora Jerzego Żaby, sejsmologa z Uniwersytetu Śląskiego, wpłynęło na to kilka czynników.

Dlaczego trzęsienie ziemi w Afganistanie było tak zabójcze

Dlaczego trzęsienie ziemi w Afganistanie było tak zabójcze

Źródło:
PAP

Silne trzęsienie ziemi w Afganistanie pochłonęło życie ponad 800 osób, a ponad 3000 zostało rannych. Akcję ratunkową utrudnia niedostępność wielu dotkniętych obszarów. W rozmowach z mediami świadkowie katastrofy zrelacjonowali swoje przeżycia.

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. "Byłem na wpół pogrzebany i nie mogłem się wydostać"

Trzęsienie ziemi w Afganistanie. "Byłem na wpół pogrzebany i nie mogłem się wydostać"

Źródło:
Al Jazeera, Associated Press, BBC

W tym tygodniu czeka nas wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Nasz naturalny satelita schowa się w cieniu Ziemi i dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca.

Przed nami wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Będzie widoczne z Polski

Przed nami wyjątkowe zjawisko astronomiczne. Będzie widoczne z Polski

Źródło:
timeanddate.com, PAP, tvnmeteo.pl

W niedzielę przez Houston w Teksasie przeszły silne burze, które wyrządziły wiele szkód na drogach i zakłóciły ruch lotniczy. Woda wlała się również do niektórych mieszkań.

Tym razem to Houston miało problem. "Tato, spójrz na wodę"

Tym razem to Houston miało problem. "Tato, spójrz na wodę"

Źródło:
ENEX, KHOU11, FOX 26 Houston

Do połowy września w Polsce ma panować późne lato - według niektórych prognoz temperatura może wzrosnąć nawet do 34 stopni Celsjusza. Tomasz Wasilewski odpoczywa na urlopie, dlatego tym razem w modele meteorologiczne zajrzała synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Pogoda na 16 dni: upał jeszcze może wrócić

Pogoda na 16 dni: upał jeszcze może wrócić

Źródło:
tvnmeteo.pl

1 września rozpoczęła się meteorologiczna jesień, a wraz z nią sezon burz na północnym Atlantyku. Z tej okazji państwowe agencje pogodowe Wielkiej Brytanii, Irlandii i Niderlandów ogłosiły, jakie imiona nadadzą burzom.

Kasia może zagrozić Wielkiej Brytanii i nie tylko

Kasia może zagrozić Wielkiej Brytanii i nie tylko

Źródło:
bbc.com

Susza w Polsce nie ustępuje. Pod koniec ubiegłego tygodnia trudna sytuacja panowała w małopolskiej gminie Żegocina. Przestały tam działać pompy w stacjach uzdatniania wody, władze zwołały sztab kryzysowy.

"Pracują tutaj 40 lat, takiej suszy nie widzieli"

"Pracują tutaj 40 lat, takiej suszy nie widzieli"

Źródło:
TVN24

Susza doskwiera mieszkańcom miasta Gangneung w Korei Południowej. Poziom wody w tamtejszym zbiorniku osiągnął w weekend rekordowo niski poziom. Prezydent kraju ogłosił stan klęski żywiołowej.

Potężna susza, władze ogłaszają stan klęski żywiołowej

Potężna susza, władze ogłaszają stan klęski żywiołowej

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Pendżab, wschodnia prowincja Pakistanu, zmaga się z największą powodzią w swojej historii. Od początku sezonu monsunowego żywioł dotknął ponad 1,5 miliona ludzi. Tysiące wsi i setki tysięcy hektarów zostało zalanych. Intensywne opady doprowadziły do bezprecedensowego kryzysu hydrologicznego.

Ponad pół miliona ludzi bez dachu nad głową. "To największa powódź w historii"

Ponad pół miliona ludzi bez dachu nad głową. "To największa powódź w historii"

Źródło:
Pakistan Today, Al Jazeera, AP News, Arab News

Na dnie Oceanu Atlantyckiego odkryto szczelinę, która jest odpowiedzialna za niszczycielskie trzęsienia ziemi w Portugalii. Jak donoszą badacze, powstawała przez co najmniej pięć milionów lat.

Na dnie oceanu odkryto szczelinę. To ona wywołała niszczycielskie trzęsienia ziemi

Na dnie oceanu odkryto szczelinę. To ona wywołała niszczycielskie trzęsienia ziemi

Źródło:
PAP, volcano.si.edu

Gwałtowne burze mają wpływ na zanieczyszczenie powietrza. Najnowsze badania pokazują, że każde wyładowanie uwalnia tlenki azotu, a ilość emitowanego gazu zależy od siły zjawiska. Wiedza na ten temat może pomóc w stworzeniu dokładniejszych modeli klimatycznych, uwzględniających także rolę burz w kształtowaniu jakości powietrza.

Jak burze wpływają na jakość powietrza?

Jak burze wpływają na jakość powietrza?

Źródło:
University of Maryland

Gigantyczne planety spoza Układu Słonecznego mogą kryć odpowiedź na jedną z największych tajemnic współczesnej astrofizyki - naturę ciemnej materii. Naukowcy sugerują, że ciężkie cząstki ciemnej materii mogą gromadzić się w jądrach tych planet, zapadając się i tworząc miniaturowe czarne dziury, które z czasem pochłaniają całą planetę.

Czy planety mogą kryć w sobie czarne dziury?

Czy planety mogą kryć w sobie czarne dziury?

Źródło:
Science Alert

Co roku z himalajskich lodowców znikają ponad 22 gigatony lodu. Jak wynika z badań amerykańskich naukowców, jedną z głównych przyczyn wzmożonego topnienia są zmieniające się wzorce opadów monsunowych. Słodka woda pochodząca z lodowców zasila tereny zamieszkane przez ponad 1,4 miliard ludzi.

"Trzeci biegun Ziemi" traci lód w oszałamiającym tempie

"Trzeci biegun Ziemi" traci lód w oszałamiającym tempie

Źródło:
University of Utah