Geny nietoperzy mogą być kluczem do walki z rakiem

Nietoperze (Chiroptera) to rząd ssaków łożyskowych, obejmujący około 1360 gatunków. Zwierzęta te na drodze ewolucji uzyskały niezwykłe cechy - to jedyne ssaki potrafiące latać. Ponadto,jak na swój niewielki rozmiar żyją wyjątkowo długo i potrafią korzystać z echolokacji. Jednak najbardziej niezwykła ich cecha może być na pierwszy rzut oka niewidoczna. Mowa o układzie odpornościowym tych zwierząt. Analiza genetyczna próbek nietoperzy z Belize, pochodzących z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej - owocowca liścionosego (Artibeus jamaicensis) i wąsoliczka lejkowargiego (Pteronotus parnellii) pokazała, że niektóre geny kluczowe dla układu immunologicznego dają tym zwierzętom wyjątkową odporność przeciwwirusową i przeciwnowotworową. Powstanie tych genów to skutek szczególnie szybkiej ewolucji - uważają badacze. - Nie wiedzieliśmy, że geny układu odpornościowego są u nietoperzy tak pozytywnie selekcjonowane. Nietoperze mają różne nietypowe cechy. Nie reagują na infekcje tak samo jak my. Wobec nowej wiedzy nie powinno dziwić, że różnice w działaniu układu odpornościowego mogą dotyczyć jednocześnie starzenia się i nowotworów - powiedział profesor W. Richard McCombie z Cold Spring Harbor Laboratory, współautor pracy, która ukazała się we wrześniu w czasopiśmie "Genome Biology and Evolution".

Jedna z głównych cech wyróżniających układ odpornościowy nietoperzy dotyczy produkcji interferonów alfa oraz omega, które między innymi uczestniczą w stanach zapalnych. Działanie interferonów powoduje zahamowanie proliferacji (namnażania się) komórek zainfekowanych wirusem.

- Nietoperze tłumią alarm układu odpornościowego poprzez pozbycie się genów kodujących interferon-alfa - wyjaśnia doktor Armin Scheben, jeden z autorów badania. - To może odpowiadać za ich wysoką tolerancję wirusową. Zapobiega bowiem nadmiernym reakcjom odpornościowym, które szkodzą zdrowym tkankom, jednemu z powodów, dla których infekcje są tak szkodliwe dla ludzi - wyjaśnia specjalista, cytowany na stronie Cold Spring Harbor Laboratory. Wykryto też zmiany w sześciu genach odpowiedzialnych za naprawę DNA i 46 - za ograniczanie wzrostu guzów. - Nasza praca pokazuje, jak głęboko są ze sobą powiązane odporność i reakcje związane z rakiem. Te same geny i białka dotyczące odporności odgrywają istotne role w odporności na nowotwory - zwraca uwagę dr Scheben. Teraz badacze sprawdzają, jak wspomniane geny są regulowane i jak działają w różnych częściach ciała nietoperzy. Mają nadzieję, że ich praca dostarczy nowych wglądów w związki między odpornością, starzeniem się i rakiem. - Nadal pozostaje wiele niewiadomych - mówił prof. Adam Siepel, inny uczestnik badań. - Ostatecznie poprowadzimy naszą pracę tak daleko, jak to tylko możliwe, i pałeczkę przekażemy ekspertom od chorób, którzy będą pracować nad opracowaniem leków lub innych metod leczenia - dodał.