Naukowcy z Czeskiego Uniwersytetu Rolniczego w Pradze (CZU) we współpracy ze specjalistami ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań Lasów, Śniegu i Krajobrazu (WSL) zbadali obumieranie drzew wywołane żerowaniem owadów. Wzięli pod uwagę dane z 15 krajów leżących w środkowej, północnej i południowo-wschodniej Europie z lat 2000-2022, uwzględniające 50 gatunków owadów. Wyniki swojej analizy opublikowali pod koniec października w czasopiśmie "Global Change Biology".

Drzewa iglaste coraz częściej atakowane przez owady

Badacze ustalili, że obumieranie drzew powodowane przez owady rośnie w całej Europie, ale w nierównomierny sposób. Najbardziej dotknięte tym zjawiskiem są drzewa iglaste, atakowane głównie przez kornika drukarza. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku drzew liściastych. Badacze zaobserwowali ich malejące obumieranie wywołane żerowaniem gąsienic różnych gatunków motyli, ale ogólna umieralność drzew wciąż wzrasta.

- Nasze wyniki wskazują wyraźnie, że lasy zdominowane przez drzewa iglaste są coraz bardziej narażone na szkodniki. Gatunki drzew liściastych doświadczają coraz mniejszych szkód wyrządzanych przez bardziej zróżnicowaną grupę owadów - powiedział Tomasz Hlasny z CZU, główny autor badania. Badacze zauważyli, że nawet gatunki drzew iglastych kiedyś uważane za odporne, takie jak sosna i jodła, są obecnie coraz bardziej narażone na szkody wywołane przez owady.

Jeśli chodzi o rejony najbardziej narażone na obumieranie drzew, to naukowcy nie stwierdzili prostej zależności geograficznej - zauważyli, że regionalna zmienność klimatu i ekstremalne zjawiska często mają większe znaczenie niż szerokość geograficzna. Ustalili jednak, że w lasach strefy umiarkowanej i borealnych umieralność drzew stale rośnie w cieplejszych i suchszych regionach. Wskazuje to na ryzyko wystąpienia poważnych i nagłych skutków w miarę nasilania się ekstremalnych zjawisk w wyniku zmian klimatu.

Konieczna zmiana składu gatunkowego lasu i współpraca międzynarodowa

Hlasny zauważył, że wyniki dostarczają wskazówek dotyczących zarządzania lasami, wyboru gatunków drzew, adaptacji do zmian klimatu i planowania przyszłości rynku drewna. Naukowiec stwierdził, że zasadna jest zmiana składu gatunkowego lasów na bardziej odporny na zmiany klimatu, z dominacją gatunków liściastych. Potrzebne jest także dzielenie się danymi między krajami.

- Potrzebujemy strategii adaptacyjnych, które odzwierciedlają zróżnicowane trendy w zakresie zaburzeń i nierównomierny poziom narażenia w lasach Europy. Wymaga to wysiłków w zakresie skoordynowanego monitorowania ryzyka leśnego, zharmonizowanego gromadzenia i udostępniania danych oraz wytycznych, które będą mogły być wdrażane przez zarządców i wpływać na rynki - podsumował badacz.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

Iglaki zamierają w samym środku Polski

Polska