Deszcz meteorów, nazywany też "deszczem spadających gwiazd", jest zjawiskiem oczekiwanym co roku przez wielu amatorów obserwacji nieba. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę czym właściwie jest to zjawisko. Czym są meteory i skąd się biorą ich "deszcze"? Kiedy są najlepsze okazje do zaobserwowania tego zjawiska w Polsce?
● "Spadające gwiazdy" to kosmiczne okruchy skalne, które spalają się wpadając w ziemską atmosferę. ● Gdy zjawisko to jest wyjątkowo intensywne, nazywamy je "deszczem spadających gwiazd" lub deszczem meteorów. ● Deszcze meteorów można zaobserwować w Polsce wiele razy w ciągu roku. ● Do najbardziej widowiskowych deszczów meteorów zalicza się Perseidy, Leonidy i Geminidy.
Deszcz meteorów, nazywany też deszczem spadających gwiazd, to zjawisko polegające na pojawianiu się wielu meteorów w krótkich odstępach czasu, czasem nawet jednocześnie. Dochodzi do niego, gdy nasza planeta przelatuje przez chmurę krążących wokół słońca okruchów skalnych pozostawionych przez np. rozpad komety. Okruchy te nazywa się meteoroidami, a taką chmurę - rojem meteoroidów.
Spadające gwiazdy
Gdy meteoroid z olbrzymią prędkością wchodzi w ziemską atmosferę, gwałtownie rozgrzewa się i przez krótki moment zaczyna świecić. Często widoczna jest przy tym ciągnięta przez niego świetlista smuga - właśnie takie widoczne na niebie zjawisko nazywane jest meteorem, nazywany również spadającą gwiazdą.
Jeżeli Ziemia przelatuje przez rój takich odłamków i meteory pojawiają się z dużą intensywnością, mówi się o deszczu meteorów lub deszczu spadających gwiazd. Podczas takiego deszczu możliwe jest zaobserwowanie na bezchmurnym niebie od kilkudziesięciu do nawet kilkuset takich zjawisk w ciągu godziny.
Roje meteorów
W naszym układzie słonecznym znajduje się wiele rojów meteoroidów. Swoje nazwy zawdzięczają one najczęściej gwiazdozbiorom, z kierunku których - już jako widoczne meteory - zbliżają się do Ziemi. W rzeczywistości jednak wcale z nich nie pochodzą. Na przykład Perseidy widziane są na tle gwiazdy Eta Persei w gwiazdozbiorze Perseusza, ale faktycznie są pozostałościami po niezwiązanej z tym gwiazdozbiorem komecie Swift-Tuttle.
W Polsce możliwe jest zaobserwowanie deszczu meteorów kilkanaście razy w roku. Najbardziej znane i najlepiej widoczne deszcze meteorów swoje źródło mają w następujących rojach:
● Kwadrantydy – występuje między 1 a 5 stycznia, a swoje maksimum ma 3 stycznia; ● Lirydy – występuje między 15 a 28 kwietnia, a swoje maksimum ma 22 kwietnia; ● eta Akwarydy – występuje między 19 kwietnia a 28 maja, a swoje maksimum ma 6 maja; ● Camelopardalidy – występuje między 23 a 24 maja, a swoje maksimum ma 24 maja; ● Czerwcowe Bootydy – występuje między 22 czerwca a 2 lipca, a swoje maksimum ma 28 czerwca; ● Perseidy – występuje między 17 lipca a 24 sierpnia, a swoje maksimum ma 12 sierpnia; ● Drakonidy – występuje między 6 a 10 października, a swoje maksimum ma 8 października; ● Orionidy – występuje między 2 października a 7 listopada, a swoje maksimum ma 21 października; ● Leonidy – występuje między 14 a 21 listopada, a swoje maksimum ma 17 listopada; ● Geminidy – występuje między 7 a 17 grudnia, a swoje maksimum ma 14 grudnia; ● Ursydy – występuje między 17 a 26 grudnia, a swoje maksimum ma 22 grudnia.
Poza meteorami przypisanymi do poszczególnych rojów wyróżnia się także tzw. meteory sporadyczne. Są to meteory, które nie zostały przypisane do jakiegokolwiek roju, choć w praktyce są to meteory należące do starych rojów rozproszonych przez różnego rodzaju efekty grawitacyjne i niegrawitacyjne. Roje te są bardzo mało aktywne lub wręcz już nie istnieją.
Perseidy, Geminidy, Leonidy
Jednym z najbardziej widowiskowych deszczów meteorów obserwowanych w Polsce jest rój Perseidów. Jego maksimum intensywności przypada na noc z 12 na 13 sierpnia, którą nazywa się często "nocą spadających gwiazd". Rój ten znany był już w starożytności. Z uwagi na termin maksimum nazywany jest także "łzami Świętego Wawrzyńca" – 10 sierpnia to bowiem data jego męczeńskiej śmierci.
Równie atrakcyjny, bo uważany za najszybszy rój meteorów, jest listopadowy rój Leonidów, a także przypadający na grudzień rój Geminidów. Wyjątkowość drugiego z nich bierze się z faktu, że przy bezchmurnym niebie pozwala zaobserwować najczęściej ponad sto meteorów w ciągu godziny, poprzedza on przy tym okres świąt Bożego Narodzenia.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock