Lawiny nie tylko niszczą, ale i tworzą. "Nie spodziewałem się znaleźć takiej różnorodności"

Lawiny stanowią poważne zagrożenie dla ludzi, ale są one również ważnym elementem naturalnych procesów tworzenia się siedlisk. Badanie naukowców z Uniwersytetu Turyńskiego pokazuje, że to dzięki nim w niskich partiach Alp występuje duża różnorodność gatunków ptaków. Wyniki badania zostały opublikowane we wtorek na łamach czasopisma naukowego "Journal of Ornithology".

Podczas sezonu lęgowego w 2021 roku naukowcy przeprowadzili obserwacje gatunków ptaków w 240 punktach w Alpach niedaleko Turynu. Połowa badań została wykonana na obszarach, gdzie w przeszłości schodziły lawiny - niektóre kilkadziesiąt lat temu, a niektóre w ciągu ostatnich kilku lat. Autorzy przyglądali się temu, w jaki sposób spadające masy śniegu ukształtowały siedliska oraz jakie gatunki zdecydowały się do nich wprowadzić.

Okazało się, że siedliska na obszarach, gdzie wystąpiły lawiny, były bardziej zróżnicowane. Naukowcy zaobserwowali tam więcej skał, małych drzew, trawy i niewielkich roślin niż na terenach, które były nietknięte przez lawiny. Różnice były najbardziej widoczne w niższych partiach gór, gdzie występują gęste lasy bukowe i jesionowe - spadające masy śniegu "przeorały" je, zamieniając leśny ekosystem w zupełnie nowe siedlisko.

- Nie spodziewałem się znaleźć takiej różnorodności - przyznaje Riccardo Alba, główny autor badania, w rozmowie z portalem "New Scientist".

Na terenach polawinowych badacze zidentyfikowali również większą różnorodność ptaków - zamieszkiwały je 62 gatunki, zaś w nietkniętych przez lawiny obszarach było ich 55. Zaobserwowano tam zwierzęta, które żyją w wyższych partiach gór, a także ptaki wędrowne i gniazdujące na otwartych siedliskach. Wśród nich były cietrzewie (Lyrurus tetrix), trznadle (Emberiza cia i E. citrinella), makolągwy (Linaria cannabina) czy kopciuszki (Phoenicurus ochruros).

Alba wyjaśnia, że wpływ lawin na różnorodność biologiczną jest zaskakująco słabo zbadany. Przykładowo, skład gatunkowy w poszczególnych siedliskach różnił się w zależności od tego, jak niedawno - i jak często - na danym obszarze występowały lawiny. Na dodatek ta wrażliwa "mozaika" krajobrazów jest zagrożona przez zmiany klimatyczne, które mogą zmienić częstotliwość schodzenia lawin w Alpach.

- Każda z tych zmian będzie miała konsekwencje dla bioróżnorodności w górach - tłumaczy Alba. - Musimy kontynuować badania nad interakcjami między zmianami klimatu a bioróżnorodnością, aby lepiej zrozumieć, jak te ekosystemy się zmieniają i jak chronić je dla następnych pokoleń - dodaje.