Badania: dinozaury mogły rozprzestrzenić się, gdy na Ziemi panował chłodny klimat

Autor:
kw
Źródło:
PAP
Niektóre dinozaury mogły mieć pępki
Niektóre dinozaury mogły mieć pępkiJulius T. Csotonyi/Jagged Fang Designs/Bell et al., 2022
wideo 2/5
Dinozaury

Według najnowszych analiz, dinozaury mogły rozprzestrzenić się, kiedy na Ziemi utrzymywał się chłodny klimat. By to stwierdzić, naukowcy porównali dwa okresy wymierania - kredowe oraz triasowo-jurajskie. Zdaniem badaczy spora część gadów przetrwała, ponieważ udało jej się przystosować do niskiej temperatury.

Dinozaury rozprzestrzeniły się na Ziemi w czasach, gdy panował chłód, a nie - wbrew obiegowej opinii - gdy klimat był ciepły - informują naukowcy na łamach czasopisma naukowego "Science Advances".

Porównano dwa okresy wymierania

Dinozaury wyginęły 66 milionów lat temu, wskutek uderzenia w Ziemię dużego ciała niebieskiego. Na całej planecie powstały wielkie pożary i fale tsunami.

W najnowszych badaniach naukowcy zestawili kredowe wymieranie dinozaurów z wymieraniem triasowo-jurajskim, do którego doszło 202 milionów lat temu. Wówczas wymarło wiele dużych gadów, ale nie dinozaury. Dla nich ów kryzys okazał się szansą na ekspansję i zawładnięcie planetą.

Badacze z międzynarodowego zespołu zadali pytanie, jak to się stało, że w wyniku triasowo-jurajskiego wymierania wyginęło wiele gatunków, ale dinozaury przetrwały.

Część potrafiła się zaadaptować

Potocznie wyobrażamy sobie dinozaury jako zwierzęta ciepłolubne. Ostatnie badania stawiają jednak naszą wiedzę na głowie. Z najnowszych ustaleń wynika bowiem, że dinozaury triasowe były zwierzętami zamieszkującymi regiony okołobiegunowe, doświadczającymi okresowo niskich temperatur. Bieguny nie były jednak wówczas tak mroźne jak obecnie, nie istniały lodowe czapy polarne, a zamiast tego na tych obszarach rosły lasy liściaste.

Wygląda więc na to, że wskutek triasowo-jurajskiego ochłodzenia duże, zmiennocieplne gady wymarły, podczas gdy dinozaury, zaadaptowane do mroźnego klimatu, były w stanie przetrwać.

Przyjmuje się, że dinozaury pojawiły się w triasie, około 231 mln lat temu, na umiarkowanych południowych szerokościach geograficznych. Kontynenty połączone były wówczas w jeden superkontynent zwany Pangeą. Dinozaury dotarły na daleką północ ok. 214 mln lat temu. W tym czasie, aż do wymierania sprzed 202 mln lat, w regionach zwrotnikowych i podzwrotnikowych, dominowały duże gady, w tym krewniacy krokodyli.

Pod koniec triasu rozpoczęły się gwałtowne zjawiska wulkaniczne, które mogły trwać kilkaset lat. Wtedy też mniej więcej Pangea zaczęła się rozpadać na poszczególne kontynenty, a w jej środku pojawiło się szczelina, która później zmieniła się w Ocean Atlantycki. Wskutek triasowego wymierania wyginęło trzy czwarte lądowych organizmów. Lepiej poradziły sobie takie jak na przykład żółwie, które chroniły się w norach.

Mogły im pomóc pióra

Zdaniem autorów artykułu podczas erupcji wulkanicznych mogły wydzielać się związki siarki, które, tworząc aerozole, blokowały dostęp promieni słonecznych. Spowodowały one znaczące ochłodzenie klimatu.

Badacze przypuszczają, że dinozaurom pomogło to, że ich ciała okryte były prymitywnymi piórami. Coraz więcej jest również dowodów na to, że przynajmniej część dinozaurów była stałocieplna.

Autor:kw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed dużymi spadkami temperatury w nocy z niedzieli na poniedziałek i w poniedziałek rano. Alerty w związku z silnym mrozem wydano na terenie czterech południowych województw.

Tu temperatura spadnie najmocniej. Alerty IMGW

Tu temperatura spadnie najmocniej. Alerty IMGW

Aktualizacja:
Autor:
anw,ps
/ prpb
Źródło:
IMGW

Po intensywnych opadach śniegu ponad 2,5 tysiąca odbiorców na Podkarpaciu w niedzielę wieczorem nadal pozostawało bez prądu. Strażacy przez cały dzień interweniowali w tym województwie ponad sto razy w związku z usuwaniem połamanych gałęzi z dróg i chodników. W położonych w Małopolsce Spytkowicach pod naporem śniegu zawalił się dach hali magazynowej. Lokalna OSP poinformowała, że nie ma osób rannych.

W Małopolsce pod naporem śniegu zawalił się dach hali, tysiące odbiorców na Podkarpaciu wciąż bez prądu

W Małopolsce pod naporem śniegu zawalił się dach hali, tysiące odbiorców na Podkarpaciu wciąż bez prądu

Aktualizacja:
Autor:
anw,ps/kg
Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, PAP

Noc z niedzieli na poniedziałek w całej Polsce będzie mroźna, a w większości kraju spadnie śnieg. Ujemnych wartości na termometrach należy spodziewać się również w ciągu dnia, poprózzy natomiast w nielicznych miejscach.

Pogoda na jutro - poniedziałek 04.12. Nocą w niektórych regionach dwucyfrowy mróz

Pogoda na jutro - poniedziałek 04.12. Nocą w niektórych regionach dwucyfrowy mróz

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Po śnieżnym i mroźnym początku grudnia w prognozach widać kilkudniową odwilż. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Autor:
Tomasz
Wasilewski
Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższych dniach do Polski napływać będzie zimne powietrze z północy. Sprawi, że w poniedziałek rano temperatura na południu kraju spadnie do -13, a w górach do -15 stopni. - W tym pasie od Dolnego Śląska aż po Podkarpacie będzie mroźnie - mówił Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl.

W kierunku Polski idzie "polepszacz pogody". Noce w części kraju będą siarczyście mroźne

W kierunku Polski idzie "polepszacz pogody". Noce w części kraju będą siarczyście mroźne

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Wulkan Marapi na indonezyjskiej wyspie Sumatra wybuchł w niedzielę, wyrzucając chmury pyłu na wysokość nawet trzech kilometrów. Cienka warstwa popiołu pokryła pobliskie miejscowości.

Miejscowości pokryte popiołem po wybuchu wulkanu

Miejscowości pokryte popiołem po wybuchu wulkanu

Autor:
ps
Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

W kanadyjskiej prowincji Ontario od kilku dni trwają próby złapania kangurzycy, która uciekła w czasie transportu. Zwierzę, które od czwartku pozostaje na wolności, udało się zlokalizować dzięki dronowi z kamerą termowizyjną. Torbacz wymyka się jednak służbom.

Pościg za kangurzycą trwa już trzy dni. W akcji dron i kamera termowizyjna

Pościg za kangurzycą trwa już trzy dni. W akcji dron i kamera termowizyjna

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP, CNN

W większości Polski sypnęło śniegiem, miejscami opady były - jak na początek grudnia - bardzo duże. Na Śnieżce leży już niemal 90 centymetrów śniegu, a na Kasprowym Wierchu ponad 80 cm. Gruba warstwa śniegu zalega także na terenach nizinnych południowej Polski. Na Kontakt 24 otrzymaliśmy zdjęcia i nagrania białych krajobrazów.

Południe Polski przykryte grubą warstwą białego puchu. "Leży już pół metra śniegu i dalej sypie"

Południe Polski przykryte grubą warstwą białego puchu. "Leży już pół metra śniegu i dalej sypie"

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
tvnmeteo.pl. IMGW, Kontakt 24

Tegoroczna zima daje się mocno we znaki wielu Europejczykom, opady śniegu i nagłe skoki temperatury są miejscami rekordowe. Prawdziwy rollercoaster pogodowy mamy na Bałkanach. W sobotę w Serbii temperatura osiągnęła najwyższą wartość o tej porze roku od ponad stu lat, po czym drastycznie spadła. W niedzielę termometry pokazują w całym kraju ledwo powyżej zera. W sąsiedniej Chorwacji ogłoszono czerwony alert związany z intensywnymi opadami śniegu i porywistym wiatrem.

Szalona pogoda na Bałkanach. Od 120-letniego rekordu do zera

Szalona pogoda na Bałkanach. Od 120-letniego rekordu do zera

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, Reuters

Użytkownicy platformy X i Facebooka rozsyłali film, na którym widać, jak na ośnieżonej drodze kierowca zatrzymuje się, widząc idące z naprzeciwka poboczem niedźwiedzie. Nagranie ma rzekomo pokazywać scenę ze Szczyrku - ale to nieprawda.

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Mroźna aura spowodowała, że rozpoczął się sezon grzewczy. W niektórych miejscach normy jakości powietrza są przekraczane. W sobotę smog unosił się między innymi nad powiatem poznańskim. Do jego mieszkańców wysłano alert RCB.

Ścisnął mróz i pojawił się smog. Sprawdź jakość powietrza w swoim mieście

Ścisnął mróz i pojawił się smog. Sprawdź jakość powietrza w swoim mieście

Autor:
anw
Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Południowe Niemcy nawiedziły obfite opady śniegu. Doprowadziły do paraliżu komunikacyjnego w Bawarii. Doszło tam do wielu wypadków drogowych. Lotnisko w Monachium, które w sobotę zostało zamknięte na skutek ataku zimy, w niedzielę rano wznowiło pracę. Magdalena Gwóźdź-Pallokat, dziennikarka Deutsche Welle, powiedziała na antenie TVN24, że zamknięto też jarmarki świąteczne.

Zasypane śniegiem samochody i ulice w Bawarii. Lotnisko w Monachium wznowiło pracę

Zasypane śniegiem samochody i ulice w Bawarii. Lotnisko w Monachium wznowiło pracę

Autor:
ps,anw
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, TVN24

W wyniku silnego trzęsienia ziemi, które w sobotę nawiedziło Filipiny, zginęła co najmniej jedna osoba. Miało ono magnitudę 7,5. Zarejestrowano ponad 600 wstrząsów wtórnych - poinformował filipiński Instytut Wulkanologii i Sejsmologii.

Trzęsienie ziemi na Filipinach. Zginęła kobieta, na którą zawaliła się ściana

Trzęsienie ziemi na Filipinach. Zginęła kobieta, na którą zawaliła się ściana

Autor:
anw
Źródło:
Reuters

W Czechach spadło kilkadziesiąt centymetrów śniegu. Służby informują o wypadkach drogowych blokujących główne szlaki komunikacyjne. Odnotowuje się przerwy w dostawach prądu, a władze samorządowe na południu kraju ogłosiły stan klęski żywiołowej.

Atak zimy na naszych południowych sąsiadów. Ogłoszono stan klęski żywiołowej

Atak zimy na naszych południowych sąsiadów. Ogłoszono stan klęski żywiołowej

Autor:
anw
Źródło:
PAP

Po intensywnych opadach śniegu w niektórych rejonach Austrii oraz w części Szwajcarii wzrosło zagrożenie lawinowe. W Tyrolu utrudnienia spowodowane śnieżycami wystąpiły ruchu kolejowym i drogowym, doszło też do przerw w dostawach prądu.

Pogorszyły się warunki w Alpach. Wysokie zagrożenie lawinami

Pogorszyły się warunki w Alpach. Wysokie zagrożenie lawinami

Autor:
ps
Źródło:
PAP

Prezydent Andrzej Duda bierze udział w konferencji klimatycznej COP28 w Dubaju. - Człowiek i jego potrzeby muszą być na czele transformacji energetycznej. To obecne i przyszłe zdrowie, bezpieczeństwo i dobrobyt ludzi powinny być umieszczane w centrum każdej polityki klimatycznej - mówił polski przywódca. Dodał, że "planeta, na której żyjemy, jest naszym wspólnym dziedzictwem, które wymaga szczególnej troski".

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP

Od piątku dla ruchu turystycznego zamknięty jest popularny szlak z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Świstówkę Roztocką do Morskiego Oka. Zimuje tam niedźwiedzica z młodymi.

Zamknięty popularny szlak w Tatrach. Zimuje tam niedźwiedzica

Zamknięty popularny szlak w Tatrach. Zimuje tam niedźwiedzica

Autor:
ps
Źródło:
PAP

Śnieg już przykrywa znaczny obszar Polski, a w pierwszy weekend grudnia jeszcze go przybędzie. I to w dużych ilościach. Jak zapowiadają się kolejne tygodnie tego miesiąca? Co widać w pierwszych prognozach pogody na święta Bożego Narodzenia? O tym wszystkim pisze w swoim blogu synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Autor:
Arleta
Unton-Pyziołek
Źródło:
tvnmeteo.pl

Funkcjonariusze z Vastogirardi we Włoszech od ponad roku poszukiwali sprawcy serii przebić opon. W dochodzenie zaangażowano dodatkowe siły, pod uwagę brano możliwość lokalnych porachunków i próbę zastraszenia mieszkańców. Odpowiedzialnym za dziurawienie opon okazał się tymczasem pies cierpiący na zapalenie dziąseł.  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Autor:
jdw\\mm
Źródło:
La Stampa, Sky TG24

Unoszące się nad horyzontem na półkuli północnej fioletowe i zielone światła wcale nie muszą być zorzą polarną. Może to być mało znane zjawisko świetlne nazwane Steve.

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
CNN

Kryzys klimatyczny zbiera swoje żniwo na Antarktydzie. Na tym mroźnym kontynencie zawalił się kolejny lodowiec szelfowy. Zniknięcie Cadmana widać na zdjęciach satelitarnych.

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Autor:
anw
Źródło:
space.com, ESA

Astronomowie znaleźli w Wielkim Obłoku Magellana dysk wokół młodej gwiazdy, która rośnie i pochłania materię ze swojego otoczenia. O odkryciu, które jest pierwszym takim poza naszą galaktyką, poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Autor:
dd
Źródło:
ESO, tvnmeteo.pl