Rozpoczęła się astronomiczna wiosna. Jakich atrakcji wypatrywać na niebie

[object Object]
Przyroda budzi się do życia w Parku Narodowym Ujście Wartytvn24
wideo 2/14

W sobotę o godzinie 10.37 rozpoczęła się astronomiczna wiosna. O tej porze roku na niebie będzie można zobaczyć między innymi jasno świecące planety, a także całkowite zaćmienie Księżyca i obrączkowe zaćmienie Słońca.

W sobotę 20 marca o godzinie 10.37 Słońce osiągnęło punkt Barana i tym samym rozpoczęła się astronomiczna wiosna. W punkcie tym przecięła się ekliptyka i równik niebieski. Pierwsza z nich to okrąg na sferze niebieskiej, po którym pozornie porusza się Słońce, z kolei drugi można najprościej porównać do równika ziemskiego przeniesionego na niebo. Gdy Słońce przechodzi przez drugi punkt przecięcia ekliptyki i równika niebieskiego, zwany punktem Wagi, zaczyna się jesień.

Czego warto wypatrywać na niebie?

Obecnie punkt Barana wcale nie znajduje się w gwiazdozbiorze Barana, ale - od pierwszego wieku naszej ery - w konstelacji Ryb. Jest to skutkiem precesji osi obrotu Ziemi, która co 25 800 lat zatacza pełen okrąg. Na przykład w 2597 roku punkt Barana będzie znajdował się w gwiazdozbiorze Wodnika.

Z astronomicznych obiektów widocznych wiosną na niebie uwagę przykuwają planety. Będzie ich można dostrzec całkiem sporo, chociaż o różnych porach nocy.

Najbliższą Słońcu planetą jest Merkury. Okazja do jej dostrzeżenia pojawi się w maju. Przez cały miesiąc planeta będzie widoczna po zachodzie Słońca (najdalej od Słońca na niebie będzie 17 maja, jej blask będzie w maju maleć od około -1,0 do około 2,0 magnitudo). Pod koniec maja zacznie jej towarzyszyć dużo jaśniejsza Wenus (blask -3,9 magnitudo), druga planeta pod względem odległości do Słońca. 29 maja nastąpi koniunkcja tych planet w odległości 0,4 stopnia. Magnitudo to miara blasku gwiazdy i ciał niebieskich.

Równonoc wiosenna (PAP/Adam Ziemienowicz)PAP/Adam Ziemienowicz

Planety warte uwagi

Mars był ozdobą nieba przez wiele miesięcy w ubiegłym roku ze względu na tak zwaną dużą opozycję planety - była po tej samej stronie Słońca, co Ziemia i względnie blisko od naszej planety, a więc miała dużą jasność i duży rozmiar kątowy tarczy, gdy patrzyliśmy przez teleskop. Nie bez powodu właśnie w tym okresie leciały aż trzy sondy kosmiczne: amerykańska, chińska i emiracka (startowały w lipcu 2020 roku, dotarły w lutym 2021 roku). Wiosną Mars nadal jest widoczny na niebie, ale już nie tak spektakularnie. Można go będzie dostrzec wieczorami. Jego blask będzie sukcesywnie spadał od 1,2 do 1,8 magnitudo, będzie coraz wcześniej zachodzić.

Największą planetę Układu Słonecznego - Jowisza - będzie można obserwować w drugiej połowie nocy. Najpierw będzie wschodził nad ranem, aby na koniec wiosny wschodzić już przed północą. Jowisz świeci jaśniej niż najjaśniejsze gwiazdy, blaskiem rosnącym w trakcie wiosny od -2,0 do -2,5 magnitudo.

Podobnie do Jowisza będzie się zachowywać się na niebie Saturn, ale będzie świecił ze znacznie mniejszym blaskiem. Jego jasność będzie maleć od 1,0 do 0,7 magnitudo.

By dostrzec inne planety na wiosennym niebie, trzeba będzie skorzystać z teleskopu. Uran zacznie wschodzić nad ranem w drugiej części wiosny, a Neptun będzie widoczny również w drugiej połowie nocy. Blask Urana będzie wynosił około 5,9 magnitudo, a Neptuna będzie minimalnie malał od 8,0 do 7,9 magnitudo.

Dla porównania jasności, najjaśniejsze gwiazdy widoczne gołym okiem mają blask mniej więcej 0 magnitudo (najjaśniejszy Syriusz ma -1,46 magnitudo). W tej skali, tak zwanej wielkości gwiazdowej, im mniejsza liczba, tym obiekt jaśniejszy, a im większa wartość, tym obiekt słabszy. Najsłabsze dostrzegalne nieuzbrojonym okiem obiekty mają około 6 magnitudo - jeśli mamy dobry wzrok, patrzymy w idealnych warunkach i w mocno ciemnym miejscu. W miastach tak słabych gwiazd nie dostrzeżemy, w tych najbardziej rozświetlonych widać tylko najjaśniejsze z nich.

Kiedy rozpoczyna się wiosna (PAP/Maria Samczuk, Maciej Zieliński)PAP/Maria Samczuk, Maciej Zieliński

Trójkąt wiosenny, pełnie i zaćmienia

Spośród gwiazdozbiorów widocznych wiosną, na początku wieczorami będzie można dostrzec jeszcze Oriona z jasnymi gwiazdami charakterystycznie ułożonymi w symboliczną sylwetkę człowieka, wraz z trzema ułożonymi w jednej linii, stanowiącymi Pas Oriona. Niedaleko Oriona jest Wielki Pies z gwiazdą Syriusz. Po przeciwnej stronie mamy Byka z jasną gwiazdą Aldebaran. Niedaleko Oriona są też Bliźnięta z parą jasnych gwiazd Kasto i Polluks.

Towarzyszyć nocą będzie nam też tak zwany Trójkąt Wiosenny, który nie jest gwiazdozbiorem. Obejmuje on Regulusa - najjaśniejszą gwiazdę konstelacji Lwa, Arktura z gwiazdozbioru Wolarza oraz Spikę z Panny.

Można będzie również podziwiać konstelację Kasjopea z charakterystycznym ułożeniem gwiazd w literę W (lub M, jak kto woli), gwiazdozbiory Wielkiej Niedźwiedzicy (z Wielkim Wozem, który stanowi jej fragment) i Małej Niedźwiedzicy (tutaj fragmentem jest Mały Wóz z Gwiazdą Polarną).

Wiosenne pełnie Księżyca nastąpią 28 marca, 27 kwietnia i 26 maja, zaś nów wypadnie 12 kwietnia, 11 maja i 10 czerwca. Poza tym, 26 maja będzie całkowite zaćmienie Księżyca, niewidoczne w Polsce.

Z kolei 10 czerwca nastąpi obrączkowe zaćmienie Słońca (Kanada, Grenlandia, biegun północny). W Polsce będzie ono widoczne jako zaćmienie częściowe z fazą maksymalnie od około 0,18 do około 0,26 w zależności od lokalizacji.

Autor: anw/dd / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogoda na wybory prezydenckie 2025. Niedziela, 1 czerwca, przyniesie bardzo ciepłą, ale też dynamiczną aurę. Prognozy pokazują, że nad dużą częścią kraju mogą pojawić się linie nawałnic, niosących silny wiatr oraz obfite opady. O szczegółach mówi synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Pogoda na niedzielę wyborczą

Pogoda na niedzielę wyborczą

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro - piątek, 30.05. Nadchodząca noc na ogół będzie pogodna, ale na zachodzie kraju mogą pojawić się niewielkie opady. W ciągu dnia dominować będzie pochmurna i deszczowa aura. Niewykluczone jest także pojawienie się burz.

Pogoda na jutro - piątek, 30.05. W nocy tylko w części kraju może popadać

Pogoda na jutro - piątek, 30.05. W nocy tylko w części kraju może popadać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chiński parolotniarz niemal otarł się o śmierć podczas rutynowego lotu. W jego trakcie prąd wstępujący wyniósł go na wysokość ponad 8500 metrów, gdzie temperatura powietrza wynosiła -35 stopni Celsjusza. Kilka dni po zdarzeniu mężczyzna udostępnił zapierające dech w piersiach nagranie.

Nagle znalazł się osiem kilometrów nad ziemią. Paralotniarz udostępnił nagranie

Nagle znalazł się osiem kilometrów nad ziemią. Paralotniarz udostępnił nagranie

Źródło:
Reuters, The Guardian

Szwajcarskie służby przerwały poszukiwania 64-letniego mężczyzny, który został przysypany przez lawinę w miejscowości Blatten. Do katastrofy doszło po oderwaniu się fragmentu lodowca. Skalę zniszczeń oddają zdjęcia satelitarne.

Szwajcarska katastrofa. Zdjęcia pokazują skalę

Szwajcarska katastrofa. Zdjęcia pokazują skalę

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, AP News

Na horyzoncie widać odpoczynek od chłodu. Piątek, za sprawą wyżu kierującego nad Europę afrykańskie gorąco, przyniesie nam napływ ciepła. W niedzielę na termometrach możemy zobaczyć nawet 30 stopni Celsjusza, ale wysokie temperatury będą szły w parze z typowymi dla lata pogodowymi zagrożeniami.

30 stopni i nawałnice. Pogoda będzie "typowa dla lata"

30 stopni i nawałnice. Pogoda będzie "typowa dla lata"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dwa leje kondensacyjne zaobserwowano w środę po południu w gminie Trzcianka w Wielkopolsce. Groźnie wyglądające zalążki trąby powietrznej zostały uchwycone na zdjęciach. W regionie uszkodzone zostały dwa dachy.

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz, Burzowe Czarnkowsko-Trzcianeckie

Kleszcze zagrażają północnoamerykańskim łosiom. Naukowcy alarmują, że populacja pajęczaków z gatunku Dermacentor albipictus niebezpiecznie powiększyła się wskutek ciepłych, łagodnych zim. Ich celem często stają się młode osobniki - kleszcze potrafią wypić tak dużo ich krwi, że zwierzęta umierają.

Łosie "stają się prawie jak zombie i umierają"

Łosie "stają się prawie jak zombie i umierają"

Źródło:
New Hampshire Bulletin, USGS

Moment zejścia lawiny, która pogrzebała w środę wioskę Blatten w Szwajcarii, został uchwycony na nagraniu. W czwartek w rejonie katastrofy nadal trwają prace poszukiwawcze, a mieszkańcy opowiadają o gigantycznych zniszczeniach.

W mgnieniu oka stracili cały dobytek. Moment zejścia lawiny

W mgnieniu oka stracili cały dobytek. Moment zejścia lawiny

Źródło:
Reuters, 20 Minuten, tvnmeteo.pl

Środowe zejście lawiny w szwajcarskich Alpach mogło być powiązane z osłabieniem warstwy wieloletniej zmarzliny, która "trzyma w ryzach" lodowce. Jak wyjaśnił ekspert, Bartłomiej Luks z Polskiej Akademii Nauk, degradacja tej warstwy skorupy ziemskiej obserwowana jest nie tylko w Alpach, lecz także na całym świecie.

Jak zmiany klimatu mogły doprowadzić do zniszczenia alpejskiej wioski

Jak zmiany klimatu mogły doprowadzić do zniszczenia alpejskiej wioski

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Po raz pierwszy w historii w całości zaprojektowana i zbudowana w Polsce technologia znalazła się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. LeopardISS to kompaktowy komputer przetwarzający dane, który ma szansę zostać na ISS na stałe.

"To historyczny moment". Polskie urządzenie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

"To historyczny moment". Polskie urządzenie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Źródło:
PAP

Hiszpania i Portugalia przygotowują się na falę ekstremalnych upałów. W centralnej części Półwyspu Iberyjskiego temperatura w czwartek może sięgnąć 39 stopni Celsjusza, a to dopiero początek - w weekend termometry mogą pokazać nawet 42 stopnie.

Takiej końcówki maja nie było od ponad pół wieku

Takiej końcówki maja nie było od ponad pół wieku

Źródło:
PAP, El Confidencial, tvnmeteo.pl

Alergia to jedno z najczęściej występujących schorzeń dzisiejszych czasów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia około 30-40 procent populacji zmaga się z różnymi formami alergii. W Polsce jest to blisko połowa społeczeństwa. Odpowiednia diagnostyka i rozpoznanie objawów są kluczowe, by skutecznie radzić sobie z tą przypadłością i zapobiegać powikłaniom. 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Źródło:
Otrivin

Pogoda na dziś. Czwartek 29.05 przyniesie wielu regionom kraju deszczową aurę. Lokalnie mogą pojawić się też burze. Termometry pokażą maksymalnie od 16 do 20 stopni.

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższym czasie w Polsce nie zabraknie opadów deszczu. Najbardziej intensywnych spodziewamy się w niedzielę, kiedy to pojawią się pierwsze letnie burze. Z każdym dniem będzie coraz cieplej.

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chińska Agencja Meteorologiczna (CMA) wydała ostrzeżenia przed ulewami i powodziami dla południowych regionów kraju. Według ekspertów w te rejony nadciąga najsilniejsza jak dotąd burza w tym roku.

Szykują się na największą burzę w tym roku

Szykują się na największą burzę w tym roku

Źródło:
Reuters

Co najmniej jeden rok w najbliższych pięciu latach okaże się rekordowo ciepły - wynika z raportu opublikowanego w środę przez Światową Agencję Meteorologiczną (WMO). Prawdopodobieństwo tego, że tak się stanie, eksperci szacują aż na 80 procent.

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Źródło:
Reuters, WMO, UN News, Insight EU Monitoring

Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa polskiego społeczeństwa zmaga się z alergią. Skala problemu z roku na rok się powiększa, a do tego jest coraz więcej substancji wywołujących uczulenie. Jakie są rodzaje alergii i jak je rozpoznać? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Źródło:
Otrivin

14-letni Benjamin Stong z Iowa City w USA złowił imponującego rozmiarami suma ważącego około 32 kilogramów. Młody wędkarz samodzielnie wyciągnął olbrzymią rybę z rzeki Iowa, spełniając tym samym marzenie wielu miłośników wędkarstwa.

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

Źródło:
tvnmeteo

Polski pasjonat astronomii, Mateusz Kalisz, nagrał moment ponownego wejścia drugiego stopnia Starshipa w ziemską atmosferę. W nocy z wtorku na środę polskiego czasu odbył się dziewiąty lot testowy megarakiety firmy SpaceX. Maszyna poleciała dalej niż podczas poprzednich prób, ale inżynierowie stracili nad nią kontrolę po kilkudziesięciu minutach od startu.

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Źródło:
AstroLife, Reuters, PAP

Mieszkańcy argentyńskiego miasta Vera walczą ze skutkami potężnej powodzi. Kataklizm wywołały ekstremalne opady deszczu, które doprowadziły do uszkodzenia systemu kanalizacyjnego. Z powodu kryzysu lokalne władze odwołały zajęcia w szkołach.

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Źródło:
La Nacion, Reuters, Cadena3

Starship, statek kosmiczny firmy SpaceX, odbył dziewiątą bezzałogową próbę. Choć megarakieta poleciała dalej niż podczas poprzednich lotów, inżynierowie stracili kontrolę nad statkiem, który "doświadczył nieplanowanego demontażu" podczas ponownego wejścia w atmosferę.

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Władze amerykańskiego hrabstwa Clark ostrzegają ludzi i właścicieli czworonogów przed toksycznym zakwitem glonów bentonicznych, które pojawiły się w rzece Kolumbia oraz innych lokalnych ciekach wodnych. Przez nie w październiku ubiegłego roku zmarł pies.

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Źródło:
CNN, katu.com, 1011now.com

Mirunga, potocznie nazywana słoniem morskim pojawiła się we wtorek w mieście portowym Gordon's Bay w Republice Południowej Afryki. Niespodziewanego gościa uchwycono na nagraniu.

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Źródło:
Reuters, Independent Online, news24.com

Brazylijscy terapeuci nauczyli półrocznego jaguara instynktu drapieżnika. Młode zwierzę zostało wykradzione matce przez jednego z mieszkańców stanu Roraima na północy kraju. Zdaniem ekspertów, całkowita terapia będzie czasochłonna i może potrwać nawet dwa lata.

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Źródło:
PAP

Bombaj nawiedziły obfite opady deszczu związane z nadejściem monsunu. Doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w ponad 12-milionowym mieście. Ulice zmieniły się w rwące potoki. Zdaniem ekspertów, tak mocno nie padało w tym rejonie od ponad wieku.

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Źródło:
CNN, Times of India, Hindustan Times

Start misji Axiom-4 zaplanowany jest na 8 czerwca. Na pokładzie kapsuły Crew Dragon, która poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną, znajdzie się doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski. Polski astronauta opowiedział TVN24+ o tym, jak wyglądają ostatnie przygotowania do lotu na orbitę, jakie momenty najbardziej zapadły mu w pamięć podczas szkolenia, i tym, co usłyszał od legendy amerykańskiej astronautyki.

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

Źródło:
TVN24+

Doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski odbywa kwarantannę przed zbliżającym się lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną. To oznacza, że nie będzie mógł oddać głosu w nadchodzącej drugiej turze wyborów prezydenckich. W rozmowie z Hubertem Kijkiem z TVN24 BiS polski astronauta zachęcił jednak wszystkich do wzięcia udziału w niedzielnym głosowaniu.

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy południowo-wschodnich regionów Australii liczą straty po powodzi, jaka nawiedziła ten region w ubiegłym tygodniu. Zdaniem premiera Anthony'ego Albanese, całkowita odbudowa po katastrofie może zająć wiele miesięcy. Wielka woda zalała tysiące posiadłości i odebrała życie co najmniej pięciu osobom.

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

Źródło:
Reuters

Gwałtowne burze przeszły nad stanem Oklahoma. Jak opisywały lokalne media, zjawiskom towarzyszyły opady gradu o średnicy piłek baseballowych. Miejscami doprowadzały one do wypadków drogowych.

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

Źródło:
Reuters, News9

Po dużo chłodniejszym niż zwykle maju w końcu na dłużej zrobi się ciepło. Jakie jeszcze niespodzianki przyniosą nam nadchodzące dni? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Źródło:
tvnmeteo.pl