Podzielony wir polarny przyniósł silny mróz

[object Object]
Mrozy wciąż nie odpuszczają. "Arktyka jest w tej chwili cieplejsza"Fakty TVN
wideo 2/5

Od kilku dni mróz ściska Polskę. Tymczasem powietrze na biegunie północnym jest cieplejsze niż powinno o tej porze roku. Zawirowania pogodowe omawiała fizyk atmosfery doktor Joanna Remiszewska-Michalak.

Koniec lutego przyniósł do Polski bardzo silny mróz, który daje o sobie znać zwłaszcza w nocy. Dla kontrastu temperatura na biegunie północnym rośnie.

Jeszcze w poniedziałek na Spitsbergenie odnotowano prawie cztery stopnie powyżej zera. - W regionie bieguna północnego temperatura potrafi wzrastać do nawet zera stopni. Tam powinien w tej chwili panować silny mróz - tłumaczyła w poniedziałek w "Faktach w Południe" w TVN24 Arleta Unton-Pyziołek.

Tymczasem w Polsce w poniedziałek o godzinie szóstej rano odnotowano rekordowo niską temperaturę podczas tegorocznej zimy. Aż -26,2 st. C były w warmińsko-mazurskiej Gołdapi.

Co się stało?

- Doszło naprawdę do ciekawego zjawiska, czyli tak zwanego ocieplenia stratosferycznego - tłumaczyła we "Wstajesz i Wiesz" dr. Joanna Remiszewska-Michalak, fizyk atmosfery. Zaznaczyła, że zdarza się ono na półkuli północnej średnio co dwa lata.

Ocieplenie tego typu następuje wtedy, gdy w stratosferze, na wysokości około 50 kilometrów od powierzchni ziemi, dochodzi do zmiany kierunku i prędkości wiania prądów strumieniowych.

Jak wyjaśniła fizyk atmosfery, to niecodzienne zjawisko sprawiło, że rozdzielił się wir polarny, który obrazowo opisała jako basen chłodnego powietrza nad biegunem północnym. Jedna jego część rozciąga się teraz nad zachodnią częścią Ameryki Północnej, druga zaś nad Europą.

Zjawisko powstawania wiru tłumaczyła także synoptyk TVN Meteo Arleta Unton-Pyziołek.

Co widać na mapie? Jest to prognoza średniego ciśnienia na poziomie morza na najbliższe pięć dni według modelu GFS/University of Maine:

Prognoza średniego ciśnienia nad Europą według GFS/University of Maine GFS/University of Maine

Arktyka reguluje polską pogodę

Od początku tego roku średnia temperatura powietrza w Arktyce znacznie przekracza średnią wartość dla zimowych miesięcy z lat 1958-2002.

- Mówiąc w skrócie - to jest to globalne ocieplenie, o którym ciągle mówimy - wyjaśniła fizyk. Dodała też, że Arktyka ociepla się mniej więcej dwa razy szybciej niż reszta globu.

Taka sytuacja ma znaczący wpływ na pogodę panującą w Polsce. Przykładem mogą być upały, z którymi zmagaliśmy się w 2015 roku. Przypomnijmy, że sierpień był wtedy wyjątkowo gorący. We Wrocławiu 8 sierpnia na stacji synoptycznej IMGW Wrocław Strachowice odnotowano 37,9 stopni Celsjusza. Natomiast stacja Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie pomiary trwają nieprzetrwanie od 1791 roku, odnotowała 38,9 st. C. Czytaj więcej o upale z 2015 roku.

- Arktyka tak naprawdę reguluje to, jak szybko zmienia się nam pogoda i na przykład to, czy mamy długotrwałe układy baryczne nad Polską - tłumaczyła. Dzięki temu możemy jednak zauważyć piękno pogody wyżowej, czyli między innymi pogodne niebo.

"Bestia ze wschodu" trzyma Europę

Obecnie polską pogodą rządzi wyż znad Skandynawii. Jak mówiła Remiszewska-Michalak, trwa to od kilku dni i jeszcze sobie potrwa. Dodała też, że dużą częścią Europy zawładnęła ta "bestia ze wschodu". Tak właśnie obecną falę mrozów nazywają synoptycy z Brytyjskiego Biura Meteorologicznego.

We Włoszech w rejonie miejscowości Campoluzzo niedaleko Trydentu w nocy z niedzieli na poniedziałek odnotowano -40 stopni Celsjusza. W szwedzkiej części Laponii w poniedziałek zarejestrowano -39,6 stopnia, a we Flattnitz na południu Austrii -25,4 stopnia.

W poniedziałek w Rzymie śnieg sypał najintensywniej od sześciu lat. Z kolei we Francji na Korsyce nad zatoką Ajaccio pojawił się we wtorek rano - nie widziano go tam od 30 lat.

- Rzeczywiście, Arktyka jest teraz cieplejsza, bo wdarło się tam powietrze atlantyckie, natomiast my jesteśmy chłodniejsi - oznajmiła Remiszewska-Michalak. - Doszliśmy do tego, że ta zima zaczęła nas dziwić. To jest taka ironia dzisiejszych czasów - śmiała się fizyk.

Prognoza odchylenia temperatury od średniej na najbliższe 5 dni (GFS/University of Maine)GFS/University of Maine

Mobilne pory roku

Można też zauważyć tendencję do przesuwania się pór roku. W Polsce widać to bardzo wyraźnie. - Mamy bardzo długo taką łagodną pogodę, od kilku lat mamy ciepłe święta - przyznała Remiszewska-Michalak. Dodała też, że uderzenie chłodu przychodzi później. Pojawia się także coraz więcej zjawisk ekstremalnych.

Pierwsze prognozy dotyczące pogody w Polsce wiosną nie są optymistyczne. Jak podkreśliła fizyk atmosfery, możemy mieć do czynienia z bardzo burzową, ekstremalną pogodą. Zaznaczyła jednak, że to prognozy długoterminowe, do których trzeba podchodzić z ostrożnością. Tendencja jest taka, że one się coraz częściej sprawdzają.

Szkody dla środowiska

- Ta sytuacja w Arktyce jest bardzo niebezpieczna, bo przede wszystkim zmienia to nieodwracalnie cały ekosystem, który tam jest, zmieniają się też wzory pogodowe - mówiła. - O ile można powiedzieć o tych korzyściach - że się nam wydłuża okres wegetacyjny, że mniej wydamy na ogrzewanie, to jednak zaburza to porządek, który jest tam gdzieś ustalony w naturze - podkreśliła.

Posłuchaj całej rozmowy z Joanną Remiszewską-Michalak:

Joanna Remiszewska-Michalak o zawirowaniach w europejskiej pogodzie
Joanna Remiszewska-Michalak o zawirowaniach w europejskiej pogodzietvn24

Autor: ao/aw / Źródło: tvn24

Pozostałe wiadomości

Niezwykle ciepła grudniowa aura właśnie dobiegła końca. Czego możemy się spodziewać w święta Bożego Narodzenia i w sylwestra? Sprawdź długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: będzie zimniej niż ostatnio

Pogoda na 16 dni: będzie zimniej niż ostatnio

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na Boże Narodzenie. Przed świętami lokalnie dosypie jeszcze trochę śniegu, czy jednak wystarczy go, by utrzymał się do Wigilii? Sprawdź najnowszą aktualizację świątecznej prognozy pogody.

Przed samymi świętami spadnie śnieg. Czy pozostanie z nami na dłużej?

Przed samymi świętami spadnie śnieg. Czy pozostanie z nami na dłużej?

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W południowej Polsce noc przyniesie opady śniegu i silne podmuchy wiatru. Sprawdź, gdzie będzie szczególnie niebezpiecznie.

IMGW ostrzega. Nocą miejscami będzie niebezpiecznie

IMGW ostrzega. Nocą miejscami będzie niebezpiecznie

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Populacja bliskiej wymarcia jaszczurki z Karaibów odbudowała się w ciągu zaledwie sześciu lat. W 2018 roku na świecie żyło mniej niż 100 osobników Pholidoscelis corvinus, ale dzięki wysiłkom ekspertów obecnie ich liczba zwiększyła się szesnastokrotnie. Przypadek ten pokazuje, jak ważną rolę pełni odpowiednia ochrona gatunkowa.

Była na skraju wymarcia, ale pojawił się "niezwykły zwrot akcji"

Była na skraju wymarcia, ale pojawił się "niezwykły zwrot akcji"

Źródło:
Fauna & Flora

W australijskim stanie Wiktoria trwa walka z pożarem, który niemal tydzień temu wybuchł na terenie parku narodowego. W niedzielę płomienie ogarniały obszar 34 tysięcy hektarów i wciąż rozszerzały swój zasięg. Mieszkańcy miejscowości sąsiadujących z parkiem musieli opuścić swoje domy i nie wrócą do nich przed świętami.

Musieli uciekać z domów przed świętami. "Ludzie nie są do końca pewni, co się wydarzy"

Musieli uciekać z domów przed świętami. "Ludzie nie są do końca pewni, co się wydarzy"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, The Guardian, ABC News, 9news.com.au

Co najmniej 94 osoby zginęły w wyniku przejścia cyklonu Chido przez Mozambik. Do poważnych szkód doszło w targanej konfliktem wewnętrznym prowincji Cabo Delgado, gdzie żywioł dotknął ponad 90 tysięcy najmłodszych. W gruzy obróciły się tam całe miejscowości.

"Całe wsie obróciły się w gruzy". Zginęło prawie 100 osób

"Całe wsie obróciły się w gruzy". Zginęło prawie 100 osób

Źródło:
PAP, UNICEF

Pogoda na jutro, czyli na poniedziałek 23.12. W nocy w większości kraju przydadzą się parasole - przelotnie popada deszcz, miejscami deszcz ze śniegiem i śnieg. W dzień opadów będzie już mniej, a niebo będzie się rozpogadzać. Termometry pokażą od 1 do 5 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - poniedziałek 23.12. Noc będzie deszczowa, lokalnie śnieżna

Pogoda na jutro - poniedziałek 23.12. Noc będzie deszczowa, lokalnie śnieżna

Źródło:
tvnmeteo.pl

NASA opublikowała animację, na której największa góra lodowa świata wyrwała się z wodnego wiru i zaczęła dryfować po oceanie. A23a przez wiele miesięcy tkwiła w jednym miejscu, nie mogąc ruszyć się dalej. Naukowcy wciąż do końca nie wiedzą, co sprawiło, że ogromna bryła lodu wydostała się z pułapki.

Największa góra lodowa świata wyrywa się z pułapki. Nagranie

Największa góra lodowa świata wyrywa się z pułapki. Nagranie

Źródło:
NASA Earth Observatory, BAS, tvnmeteo.pl

Rozpoczęła się kalendarzowa zima, a wraz z nią miejscami spadł słaby śnieg. Biało zrobiło się w niedzielę na wschodzie Mazowsza. Zdjęcia lekko zaśnieżonego krajobrazu otrzymaliśmy na Kontakt24.

"Trzeba przyznać, że dotrzymała terminu". Śnieg na Mazowszu

"Trzeba przyznać, że dotrzymała terminu". Śnieg na Mazowszu

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

W Nowym Jorku spadł śnieg i zrobiło się biało. Amerykańska Narodowa Służba Pogodowa (NWS) poinformowała, że są to pierwsze, mierzalne grudniowe opady w tym mieście od trzech lat.

Tutaj spadł pierwszy od lat śnieg w grudniu

Tutaj spadł pierwszy od lat śnieg w grudniu

Źródło:
Reuters, NBC New York

Sztuczne światło może powodować wyraźne zmiany w nocnym działaniu ekosystemu raf koralowych. Do takich wniosków doszli badacze z Uniwersytetu Brystolskiego. Jak przekazał jeden z autorów publikacji, sztuczne naświetlanie naraża morskie organizmy na "niespodziewane niebezpieczeństwo".

"Niespodziewane niebezpieczeństwo" w morskich głębinach

"Niespodziewane niebezpieczeństwo" w morskich głębinach

Źródło:
PAP, Uniwersytet Brystolski

Na portugalskiej Maderze wieje silny wiatr. Przez wichury odwołano ponad 30 połączeń lotniczych. Wstrzymano też połączenia morskie z wyspą Porto Santo, wchodzącą w skład tego położonego na Atlantyku archipelagu.

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Źródło:
PAP, madeira.rtp.pt

Przez pół wieku przepisy chroniły wilki na naszym kontynencie, teraz znów będzie można do nich strzelać. Ale póki co - nie w Polsce. Komisja Europejska uchyliła wprawdzie furtkę do polowań na wilki, ale polski rząd deklaruje, że nie zamierza na razie z niej korzystać. Na ten moment więc wilk pozostaje w naszym kraju zwierzęciem pod ścisłą ochroną.

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

Źródło:
tvn24.pl

W niedzielę 22 grudnia rozpoczęła się kalendarzowa zima. Astronomiczną powitaliśmy dzień wcześniej - w sobotę. Zimowe niebo będzie pełne ciekawych zjawisk astronomicznych.

Rozpoczęła się kalendarzowa zima

Rozpoczęła się kalendarzowa zima

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Pierwszy dzień astronomicznej zimy nie jest w tym roku rekordowo ciepły, ale jak zaznaczyła synoptyczka IMGW Ewa Łapińska, widać tendencję do tego, że temperatura w tym okresie jest coraz wyższa. Po odwilży w tym tygodniu śnieg w górach zdążył już spaść, ale i tak jest go mało. W Zakopanem w sobotę leżały cztery centymetry białego puchu.

Cała Polska na czerwono. "Jest tendencja"

Cała Polska na czerwono. "Jest tendencja"

Źródło:
PAP, IMGW, tvnmeteo.pl

Do pewnej rodziny z amerykańskiego stanu Wirginia zawitał niespodziewany gość. Do domu przez komin wleciała sowa, która usiadła na szczycie choinki. Jej przegonienie nie było łatwe.

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Źródło:
cbsnews.com, nbcwashington.com

Tysiące osób świętowały w sobotę o świcie przesilenie zimowe, czyli moment rozpoczęcia astronomicznej zimy i zarazem najkrótszy dzień roku na półkuli północnej, na stanowisku archeologicznym Stonehenge w Wielkiej Brytanii.

Najkrótszy dzień roku. Tłumy zebrały się w Stonehenge

Najkrótszy dzień roku. Tłumy zebrały się w Stonehenge

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

W słynącym z charakterystycznych czerwonych skał parku stanowym w amerykańskim stanie Utah część z nich została zabarwiona na niebiesko. Według władz prawdopodobnie ktoś użył armaty prochowej. Żeby wyczyścić skały, trzeba było użyć 90 litrów wody.

"Co wolelibyście zobaczyć?". Incydent w parku narodowym

"Co wolelibyście zobaczyć?". Incydent w parku narodowym

Źródło:
Miami Herald, The Sacramento Bee

Smog spowił w sobotę Nowe Delhi, stolicę Indii. Spowodował, że widzialność była mocno ograniczona. Mieszkańcy skarżyli się na trudności z oddychaniem. Jakość powietrza była znacznie powyżej normy.

"Pieką mnie oczy i ciągle kaszlę, brakuje mi tchu"

"Pieką mnie oczy i ciągle kaszlę, brakuje mi tchu"

Źródło:
Reuters

Tydzień temu w Majottę uderzył potężny cyklon Chido. Sytuacja we francuskim terytorium zamorskim jest trudna - wiele domów nie ma prądu, brakuje wody i jedzenia. - Wieczorami, po zachodzie słońca na ulicach robi się dość niebezpiecznie - powiedziała pani Anna, która wysłała nam swoją relację na Kontakt24. Polka mieszka tam od kilku lat.

"Nie ma prądu, dochodzi do kradzieży, słychać wystrzały z broni gazowej"

"Nie ma prądu, dochodzi do kradzieży, słychać wystrzały z broni gazowej"

Źródło:
BBC, Reuters, Kontakt24

Naukowcy z organizacji Conservation International odkryli w peruwiańskiej Amazonii 27 nieznanych dotąd gatunków zwierząt. Najbardziej dziwacznymi są ryby z głowami przypominającymi "wielki, napuchnięty nos", a także wodno-lądowe myszy.

Ryby z "kluchowatymi głowami", pływające myszy

Ryby z "kluchowatymi głowami", pływające myszy

Źródło:
PAP, CNN

Położna z Majotty opowiedziała historię porodu, do którego doszło w noc po uderzeniu cyklonu Chido w wyspy. Jak wspominała, aby dotrzeć do rodzącej, musiała wspinać się i czołgać przez połamane drzewa. Na zdewastowanym przez żywioł terytorium nie ma wody i prądu, co utrudnia pracę szpitalom położniczym.

Czołgała się pod połamanymi drzewami, by odebrać poród. W szpitalu nie ma wody i prądu

Źródło:
Reuters, BBC

Naukowcy z Koreańskiego Instytutu Nauki i Technologii opracowali pływające drony. Wyposażone są one w "hydrofilowe zęby", dzięki którym mogą wychwytywać unoszący się w wodzie mikroplastik.

Pływające drony z "zębami". Nowy sposób walki z mikroplastikiem

Pływające drony z "zębami". Nowy sposób walki z mikroplastikiem

Źródło:
PAP, onlinelibrary.wiley.com

Silny wiatr szalał w piątek nad Włochami. W Como na północy kraju podmuchy przewróciły stojącą na placu choinkę. Trudna sytuacja panowała także na wybrzeżu Ostii, gdzie wiatr uszkodził kilka konstrukcji w porcie i na plaży.

Wiatr przewracał świąteczne dekoracje i budynki na nabrzeżu

Wiatr przewracał świąteczne dekoracje i budynki na nabrzeżu

Źródło:
ANSA, Fiumicino Online

Z raportu opublikowanego przez brytyjską Agencję Ochrony Środowiska wynika, że 6,3 miliona domów i budynków przedsiębiorstw w Anglii może znaleźć się pod wodą na skutek powodzi. W związku ze zmianami klimatu, które zostały po raz pierwszy uwzględnione w takiej analizie, do 2050 roku liczba ta może wzrosnąć nawet do ośmiu milionów.

Ponad sześć milionów nieruchomości w Anglii zagrożonych powodziami. Alarmujący raport

Ponad sześć milionów nieruchomości w Anglii zagrożonych powodziami. Alarmujący raport

Źródło:
The Guardian, gov.uk, independent.co.uk

Kotik południowy odpoczywał na plaży w Rio de Janeiro. Pojawienie się zwierzęcia o tej porze roku jest rzadkością w tych rejonach Brazylii - zazwyczaj są one częstszymi gośćmi na zimę, nie na początku lata. Obecność ssaka wzbudziła spore zainteresowanie ze strony plażowiczów.

Kotik na kultowej plaży. To rzadki widok o tej porze roku

Kotik na kultowej plaży. To rzadki widok o tej porze roku

Źródło:
G1 Globo, Folha do Leste

Najstarsze na świecie szczątki praprzodka ssaków zostały odnalezione na Majorce. Skamieniałość gorgonopsa, szablozębnego drapieżnika, zachowała się w zaskakująco dobrym stanie. Naukowców zdziwiła jeszcze jedna kwestia - szczątki tych zwierząt znajdowano znacznie dalej od równika.

Na Majorce znaleziono szczątki gorgonopsa

Na Majorce znaleziono szczątki gorgonopsa

Źródło:
CNN, ICP

Gdy my szykujemy się do zimy, na półkuli południowej zaczyna się lato. Mieszkańcy Chile mierzą się już z falą upałów. Temperatura znacząco przekracza 30 stopni Celsjusza.

34 stopnie w cieniu. Wydano pierwsze ostrzeżenie

34 stopnie w cieniu. Wydano pierwsze ostrzeżenie

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Naukowcy z Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew w Wielkiej Brytanii opisali w tym roku łącznie 172 nowych gatunków roślin i grzybów i wybrali z nich 10 najciekawszych. Części nowo odkrytych gatunków już nadano status zagrożonych. Jak podkreślają badacze, "trzeba się ścigać z czasem, aby zdążyć je wszystkie odnaleźć".

"Palma widmo", grzyby zębowe, liany o zapachu marcepanu. Oto nowe gatunki opisane w tym roku

"Palma widmo", grzyby zębowe, liany o zapachu marcepanu. Oto nowe gatunki opisane w tym roku

Źródło:
PAP, kew.org