Nie tylko płuca. COVID-19 może być chorobą wieloukładową

[object Object]
Najważniejsze jest to, w jakiej fazie epidemii się znajdujemytvn24
wideo 2/21

Niemal cały świat walczy z koronawirusem. W świetle najnowszych badań okazuje się, że po wyzdrowieniu z COVID-19 mogą pozostać poważne powikłania, takie jak zakrzepy w wielu narządach organizmu czy udar. Z powodu możliwych konsekwencji dla całego organizmu, COVID-19 może być uważana za wieloukładowe schorzenie.

Choć wirus SARS-CoV-2 atakuje głównie płuca, przybywa obserwacji, które dają pewien obraz jego wpływu również na resztę organizmu, na przykład na mózg, serce, nerki, układ odpornościowy czy krwionośny. Większość spośród milionów osób zakażonych SARS-CoV-2 ma tylko łagodne objawy albo infekcja przebiega u nich bezobjawowo. Jednak u setek tysięcy choroba ma ciężki, powikłany przebieg.

Więcej niż jeden układ

Informacje docierające na początku pandemii pozwalały sądzić, że wirus atakujący drogi oddechowe ograniczy się do wywoływania zapalenia płuc, podobnego do grypy. Tymczasem COVID-19 wydaje się chorobą wieloukładową, atakującą różne tkanki i narządy, jak gruźlica czy borelioza.

Jednak w odróżnieniu od znanych chorób wieloukładowych nie ma opartych na stuleciach doświadczeń podręczników, które opisywałyby właściwe leczenie. Pojawiają się pojedyncze doniesienia o lekach czy terapiach, które pomogły choremu lub nie. Aby zdobyć rzetelną wiedzę, konieczne są szeroko zakrojone i długotrwałe badania kliniczne. Trwają dziesiątki, jeśli nie setki takich badań, prowadzonych w wielu krajach.

Częściej chorują mężczyźni

Gdy koronawirus wywoła zapalenie płuc, powoduje trudności z oddychaniem, co prowadzi do niedotlenienia pozostałych narządów i tkanek. Jeśli organizmowi nie uda się zwalczyć zapalenia płuc, może ono być śmiertelne - w istocie jest to główna przyczyna zgonów związanych z COVID-19. Ale niedotlenienie nie jest jedynym problemem. Co więcej, współistniejące choroby układu oddechowego w rodzaju astmy nie są dla pacjentów tak poważnym czynnikiem ryzyka, jak się obawiano. Groźniejsze okazały się choroby wpływające na stan naczyń krwionośnych - podwyższone ciśnienie tętnicze, cukrzyca i choroby serca. Częściej umierają mężczyźni, osoby otyłe, a zwłaszcza starsze. Według danych ośrodka badawczego Intensive Care National Audit and Research Centre ponad 70 procent pacjentów przyjmowanych na oddziały intensywnej opieki medycznej w Anglii, Walii i Irlandii Północnej stanowili mężczyźni, a odsetek osób z nadwagą i otyłych także przekraczał 70 proc. Ponad dwie trzecie zmarłych na oddziałach intensywnej opieki stanowiły osoby powyżej 60. roku życia.

Nie wiadomo jednak, dlaczego niektórzy 70-latkowie trafiają do szpitala "tylko" z niewydolnością oddechową i wystarczy im niewielka pomoc respiratora, podczas gdy zdarzają się dwudziestolatkowie, u których szybko rozwija się wielonarządowa niewydolność. Jako że Afroamerykanie i Azjaci wydają się bardziej wrażliwi na wirusa od Europejczyków, wielu lekarzy przypuszcza, że w grę mogą wchodzić czynniki genetyczne. Nie ma na to jednak twardych dowodów.

Trudne powikłania

Obraz choroby często nie ogranicza się do zapalenia płuc. Lekarze na całym świecie obserwowali wiele zaskakująco ciężkich powikłań COVID-19.

Jednym z nich jest tworzenie się zakrzepów, związane prawdopodobnie ze stanem zapalnym wyściółki naczyń krwionośnych, ale także z podwyższonym poziomem budulca skrzepów - fibrynogenu. Zdrowa osoba ma w litrze krwi od dwóch do pięciu gramów fibrynogenu, podczas gdy u chorych na COVID-19 stwierdzano nawet kilkanaście gramów na litr. Inne związane z krzepnięciem białko (D-dimer), zamiast typowych dziesiątek czy setek jednostek, może osiągać poziom kilkudziesięciu tysięcy jednostek.

Holenderskie badanie (prowadzone w szpitalu Leiden University Medical Center, Uniwersytecie Erazma w Rotterdamie i Amphia Hospital w Bredzie), przedstawione na łamach czasopisma naukowego "Thrombosis Research" wykazało komplikacje związane z zakrzepami nawet u 38 proc. chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19. Szczególnie intrygującym przykładem jest opisywana w innym naukowym magazynie "Science" tak zwana "happy hypoxia", co w wolnym przekładzie można nazywać "szczęśliwym niedotlenieniem". Pacjenci "happy hypoxia" zachowują się normalnie i twierdzą, że czują się dobrze, mimo że poziom wysycenia hemoglobiny ich krwi tlenem (saturacja) jest niższy niż standardowe 95 proc. Bywa, że saturacja wynosi znacznie mniej niż 80 proc., co normalnie oznacza utratę przytomności, a nawet zagrożenie życia. Lekarze przypuszczają, że przyczyną tego zjawiska są zakrzepy krwi w płucach.

Liczne doniesienia (podsumowane na łamach czasopisma "Nature") mówią o obecności zakrzepów również w innych narządach - nerkach, jelitach, wątrobie czy w mózgu. W przypadku mózgu najcięższym powikłaniem, spowodowanym najprawdopodobniej przez zakrzepy w naczyniach mózgowych, jest udar, do którego - jak zwrócili uwagę redaktorzy pisma medycznego "New England Journal of Medicine" - dochodzi nawet u młodych pacjentów. Pierwsze chińskie i amerykańskie badania sugerowały, że do udaru dochodzi u od dwóch do pięciu procent pacjentów. Nowsze badanie, przeprowadzone przez specjalistów z uczelni NYU Grossman School of Medicine, wskazuje, że chodzi o jeden procent, jednak udary związane z COVID-19 przebiegają szczególnie ciężko: pacjenci umierają siedem razy częściej niż w przypadku udarów u niezakażonych.

Mózg, serce, nerki

Udar nie jest jedynym ani najczęstszym powikłaniem dotyczącym układu nerwowego. Jak informowało "Nature", nawet u 65 proc. osób, w przypadku których test na SARS-CoV dał wynik dodatni, doszło do utraty smaku i węchu. Zdaniem niektórych naukowców może to wynikać z bezpośredniego oddziaływania wirusa na układ nerwowy. Już podczas epidemii w Wuhan opisywane były (na przykład w czasopiśmie "JAMA Neurology") też takie objawy, jak uczucie splątania i zaburzenia świadomości.

COVID-19 szkodzi także sercu. Jak piszą naukowcy na łamach pisma "JAMA Cardiology", jego ostra niewydolność może być skutkiem niedotlenienia lub procesu zapalnego, jednak niektóre z opisanych przypadków wydają się wskazywać, że wirus może bezpośrednio zakażać i niszczyć mięsień sercowy.

Jak wynika z przeprowadzonych we wczesnej fazie pandemii badań chińskich i włoskich, od 25 do 27 proc. hospitalizowanych pacjentów, którzy zmarli z powodu COVID-19, miało problemy z nerkami. Często towarzyszą one zapaleniu płuc. Nie jest jasne, co powoduje te problemy - może to być wina zakrzepów, nadmiernej reakcji zapalnej, niedotlenienia lub bezpośredniego ataku wirusa na nerki. Wielu pacjentów potrzebuje dializy, jednak stosowanie sztucznej nerki utrudnia nadmierne krzepnięcie krwi, co wymaga stosowanie leków przeciwzakrzepowych, o czym donosiło "Johns Hopkins Medicine".

Uszkadza nowe tkanki

Szczególnie ciężkie przypadki COVID-19, zdaniem ekspertów, powodowane są przez "burzę cytokinową" -nadmierną reakcję zapalną układu odpornościowego, która uszkadza zdrowe tkanki i narządy nawet po zwalczeniu infekcji. Zjawisko to opisywane było np. przez czasopismo medyczne "The Journal of Infection". Choć zadaniem cytokin, takich jak TNF, IL-6 czy IL-1β, jest powstrzymanie namnażania wirusa, ich nadmiar szkodzi organizmowi który miały chronić.

Nie ma na razie pewnych danych co do częstości występowania takiej reakcji, jednak wysoki poziom cytokin we krwi obserwowano u wielu pacjentów, którzy później zmarli. W takich przypadkach najlepsze wyniki daje podawanie leków hamujących działanie cytokin (na przykład opisywanego w medycznym piśmie "Annals of Oncology" tocilizumabu). Jedno badanie zamieszczone na łamach "The Lancet" sugeruje także wczesne podawanie leków hamujących krzepniecie krwi (jak heparyna czy antytrombina), co miałoby zapobiegać burzy cytokin.

Autor: kw/map / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? We wtorek 3.06 od godzin porannych w części kraju pojawiają się wyładowania atmosferyczne. Burzom towarzyszą opady deszczu oraz silny wiatr Śledź aktualną sytuację pogodową w Polsce w tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Grzmoty słychać od samego rana

Gdzie jest burza? Grzmoty słychać od samego rana

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW znów ostrzega przed burzami, którym miejscami towarzyszyć będą silne opady deszczu. Ostrzeżenia pierwszego stopnia we wtorek wydano niemal w 10 województwach. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Niebezpieczna aura w części kraju. IMGW ostrzega

Niebezpieczna aura w części kraju. IMGW ostrzega

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś. Wtorek 3.06 przyniesie pogodną aurę w większości kraju. Na wschodzie oraz południowym wschodzie mogą wystąpić burze z opadami deszczu. Na termometrach zobaczymy od 22 do 25 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - wtorek, 3.06. Dziś znów mogą pojawić się burze

Pogoda na dziś - wtorek, 3.06. Dziś znów mogą pojawić się burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

W poniedziałek 2.06 pogoda w części kraju jest dynamiczna. Na południu Polski występują burze z obfitymi opadami deszczu i gradu oraz silnym wiatrem. Służby otrzymują zgłoszenia o powalonych drzewach i zalanych piwnicach.

Załamanie pogody w Polsce. Dziesiątki interwencji strażaków

Załamanie pogody w Polsce. Dziesiątki interwencji strażaków

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz

W poniedziałek doszło do erupcji Etny. Nad stożkiem unosi się wysoka na kilka kilometrów kolumna popiołów wulkanicznych.

Erupcja Etny na nagraniach

Erupcja Etny na nagraniach

Aktualizacja:
Źródło:
ANSA, Corriere della Sera, tvnmeteo.pl, PAP

Najbliższe dni przyniosą bardzo ciepłą, ale jednocześnie dynamiczną pogodę. Na termometrach zobaczymy nawet do 28 stopni Celsjusza, ale w wielu miejscach pojawią się burze.

Będzie gorąco i burzowo. Pogoda na 5 dni

Będzie gorąco i burzowo. Pogoda na 5 dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pierwszy tydzień czerwca będzie gorący, ale później przyjdą zmiany. Sprawdź, co przyniesie pogoda w nadchodzącym czasie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez synoptyka i prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Niedługo otrzemy się o upał

Pogoda na 16 dni. Niedługo otrzemy się o upał

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na ich trop naukowcy wpadli podczas analizy skał wulkanicznych z okolic Hawajów.

Z wnętrza Ziemi wyciekają cenne metale

Z wnętrza Ziemi wyciekają cenne metale

Źródło:
CNN, LiveScience

Kolejna fala upałów utrzymuje się nad Wietnamem. W poniedziałek temperatura w stolicy kraju, Hanoi, może wzrosnąć powyżej 40 stopni Celsjusza. Niezwykle ciepło jest także w zazwyczaj chłodnych, wysoko położonych regionach.

Trwa już czwarta fala upałów. W prognozie ponad 40 stopni

Trwa już czwarta fala upałów. W prognozie ponad 40 stopni

Źródło:
VN Express, Voice of Vietnam

Gęsta mgła spowiła w poniedziałek rano Sydney. Słaba widzialność przyniosła spore utrudnienia mieszkańcom australijskiej metropolii. Wstrzymano kursowanie promów, opóźniły się również loty.

Słynne budynki we mgle, paraliż na drogach

Słynne budynki we mgle, paraliż na drogach

Źródło:
7news.com.au

Co najmniej 32 osoby zginęły na skutek ulew, jakie nawiedziły północno-wschodnie Indie. Gwałtowne warunki atmosferyczne przyniosły w kilku regionach powodzie błyskawiczne i osuwiska. Miejscami spadło ponad 470 litrów deszczu na metr kwadratowy.

Ponad 30 osób zginęło po ulewach. "Część miasta jest całkowicie zalana"

Ponad 30 osób zginęło po ulewach. "Część miasta jest całkowicie zalana"

Źródło:
Reuters, Times of India

Pogoda na dziś. W poniedziałek 2.06 w wielu regionach spodziewane są opady deszczu oraz burze. Towarzyszyć im mogą ulewy oraz silny wiatr. Zrobi się gorąco, na termometrach zobaczymy nawet 26 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - poniedziałek, 2.06. Zrobi się gorąco, będzie nawet 26 stopni

Pogoda na dziś - poniedziałek, 2.06. Zrobi się gorąco, będzie nawet 26 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Samochód osobowy zderzył się w niedzielę z żubrem. Do zdarzenia doszło w powiecie wałeckim na Pomorzu Zachodnim. Podróżujące autem osoby trafiły do szpitala. Zwierzę nie przeżyło zdarzenia.

Samochód zderzył się z żubrem. Dwie osoby w szpitalu

Samochód zderzył się z żubrem. Dwie osoby w szpitalu

Źródło:
KP PSP Wałcz

Lis, czapla i wydra - takie zwierzęta pojawiły się w oczku wodnym pana Darka z Koszalina. Nagrania pokazujące te niezwykłe odwiedziny otrzymaliśmy na Kontakt24.

Lis, czapla i wydra odwiedzają oczko wodne pana Darka

Lis, czapla i wydra odwiedzają oczko wodne pana Darka

Źródło:
Kontakt24

Część Kanady od kilku dni zmaga się z szalejącymi pożarami. Towarzyszący im dym pokonał tysiące kilometrów, aby dotrzeć do Europy, w tym do Polski. O zjawisku, które widać na zdjęciu satelitarnym, opowiadał na antenie TVN24 prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski.

Dym z pożarów w Kanadzie dotarł do Polski

Dym z pożarów w Kanadzie dotarł do Polski

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, CBS News

Kiedy ostatnio w Polsce było naprawdę ciepło? W weekend majowy, kiedy temperatura wzrosła do 29 stopni Celsjusza w Słubicach i 28 stopni we Wrocławiu, Poznaniu i Tarnowie. Wcześniej, w kwietniu, odnotowaliśmy 30 st. C w Łebie. Kiedy znowu będzie naprawdę ciepło? Nie tak szybko.

Najnowsza prognoza na wakacje. Ten miesiąc może być idealny na urlop

Najnowsza prognoza na wakacje. Ten miesiąc może być idealny na urlop

Źródło:
TVN24+

Zdjęcie wykonane przez Polaka zostało nagrodzone w prestiżowym konkursie fotografii przyrodniczej. Jak opowiadał na antenie TVN24 autor ujęcia, pan Paweł Zygmunt, jego wykonanie nie było łatwe i wymagało podróży w niedostępny region świata.

Zdjęcie Polaka z prestiżową nagrodą. "Przypomina oko jakiegoś stwora, może gada"

Zdjęcie Polaka z prestiżową nagrodą. "Przypomina oko jakiegoś stwora, może gada"

Źródło:
Kontakt24, TVN24

Alergia to jedno z najczęściej występujących schorzeń dzisiejszych czasów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia około 30-40 procent populacji zmaga się z różnymi formami alergii. W Polsce jest to blisko połowa społeczeństwa. Odpowiednia diagnostyka i rozpoznanie objawów są kluczowe, by skutecznie radzić sobie z tą przypadłością i zapobiegać powikłaniom. 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Czy to alergia, czy może przeziębienie? Sprawdź, jak rozpoznać problem po objawach 

Źródło:
Otrivin

Zawsze mogą się zdarzyć sytuacje nieprzewidziane - opowiadał w "Faktach po Faktach" TVN24 dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Astronauta mówił o ostatnich przygotowaniach przed lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz tym, jakie znaczenie będzie miała jego misja dla Polski.

Polski astronauta zamknięty w kwarantannie. Ostatnie przygotowania

Polski astronauta zamknięty w kwarantannie. Ostatnie przygotowania

Źródło:
TVN24

Liczba ofiar śmiertelnych powodzi w środkowej Nigerii wzrosła do 151. Jak poinformowały władze regionu, przez ostatnie dni woda zniszczyła tysiące domów. Miejscami budynki były zalane niemal po sam dach.

Domy zalane po dach. Nie żyje ponad 150 osób

Domy zalane po dach. Nie żyje ponad 150 osób

Źródło:
PAP, Reuters

Burze przetoczyły się w sobotę nad północnym Egiptem. Największe zniszczenia odnotowano w mieście Aleksandria, gdzie zanotowano gradobicia, ulewy i burze pyłowe. Niektóre ulice zostały zalane, inne zablokowane przez spadające gałęzie.

Potężne gradobicie nad miastem. Chaos na ulicach

Potężne gradobicie nad miastem. Chaos na ulicach

Źródło:
Reuters, Ahram Online

Pożary lasów szaleją w kanadyjskich prowincjach Saskatchewan i Manitoba. Z powodu zagrożenia ewakuowano kilkanaście tysięcy osób. Walkę z żywiołem utrudnia sucha aura, która utrzymać się ma do końca weekendu.

Opuszczone miasto, w walce z żywiołem pomaga wojsko. "Módlmy się o deszcz"

Opuszczone miasto, w walce z żywiołem pomaga wojsko. "Módlmy się o deszcz"

Źródło:
PAP, BBC

Około 250 milionów pszczół miodnych uciekło z przewróconej ciężarówki w stanie Waszyngton w USA. Lokalne władze ostrzegły mieszkańców, by unikali miejsca wypadku. Służby mają plan.

Ćwierć miliarda pszczół uciekło z przewróconej ciężarówki. Władze ostrzegają

Ćwierć miliarda pszczół uciekło z przewróconej ciężarówki. Władze ostrzegają

Źródło:
PAP, CNN, Washington DoH

Ireneusz Nowak, polski astrofotograf został wyróżniony przez NASA - został autorem zdjęcia dnia. Uchwycony przez niego kadr przedstawia fragment Drogi Mlecznej oraz mgławice Zeta i Rho Ophiuchi. Zdjęcie powstało w Republice Południowej Afryki.

Polski astrofotograf autorem zdjęcia dnia NASA     

Polski astrofotograf autorem zdjęcia dnia NASA     

Źródło:
PAP

Dwoje turystów z Polski potrzebowało pomocy ratowników słowackiej Horskiej Zachrannej Służby (HZS). Zabłądzili podczas zejścia ze Sławkowskiego Szczytu w Tatrach Wysokich i groziło im wychłodzenie. Akcja zakończyła się w sobotę nad ranem - poinformowała HZS.

Polacy zeszli ze szlaku i opadli z sił. Całonocna akcja słowackich ratowników

Polacy zeszli ze szlaku i opadli z sił. Całonocna akcja słowackich ratowników

Źródło:
PAP, hzs.sk

Zimna wiosna i majowe przymrozki spowodowały, że wracają przekazy podważające globalne ocieplenie. A niektórzy internauci przekonują, że nastąpił wręcz spadek globalnej temperatury. Jako "dowód" udostępniali pewien wykres. Tylko że on akurat ich tezy nie potwierdza.

"Globalna temperatura spadła o ponad 0,5 stopnia"? Co to za wykres

"Globalna temperatura spadła o ponad 0,5 stopnia"? Co to za wykres

Źródło:
Konkret24

Co najmniej jedna osoba zginęła, a kilka innych zostało rannych, gdy w wiejskie hrabstwo w stanie Kentucky w USA uderzyło tornado. Zjawisko nie było spodziewane w tym regionie, służby nie wydały też wcześniej ostrzeżeń meteorologicznych.

Ostrzeżeń nie było, jedna osoba nie żyje

Ostrzeżeń nie było, jedna osoba nie żyje

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

W Tatrach wciąż panują trudne warunki turystyczne, a wysoko na szczytach zalega śnieg. Ratownikom Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) nie udało się uratować życia turysty odnalezionego w czwartek w rejonie Kopy Kondrackiej.

Akcje ratunkowe w Tatrach. Nie żyje turysta

Akcje ratunkowe w Tatrach. Nie żyje turysta

Źródło:
PAP

Na południu Brazylii za sprawą zimnego frontu atmosferycznego spadł śnieg. Opady, choć niewielkie, spotkały się z dużym entuzjazmem turystów w jednym z miast w stanie Santa Catarina. W regionie pojawiły się jednak też pewne utrudnienia.

"Przyjeżdżamy tu prawie co roku, ale śnieg widzimy po raz pierwszy"

"Przyjeżdżamy tu prawie co roku, ale śnieg widzimy po raz pierwszy"

Źródło:
Reuters, Globo