Nowe badania wykazały, że zęby specyficznego mięczaka - Cryptochiton stelleri - pieszczotliwie zwanego "wędrującym klopsem", zawierają rzadko występujący minerał, w skład którego wchodzi między innymi żelazo. Dotychczas sądzono, że ten typ związku chemicznego występuje tylko wzdłuż skalistych wybrzeży.
Naukowcy wykryli, że w skład zębów "wędrującego klopsa" wchodzi rzadki minerał zwany santabarbaraitem. Związek ten składa się między innymi z żelaza i fosforu. To wyjaśniło zagadkę, dlaczego mięczak morski Cryptochiton stelleri bez problemu radzi sobie z zeskrobywaniem jedzenia ze skał.
- Santabarbarait ma wysoką zawartość wody, co czyni go silnym przy niskiej gęstości. Myślimy, że może to wzmocnić zęby bez dodawania im dodatkowej wagi – stwierdził autor badania Derk Joester, profesor nadzwyczajny nauk materiałowych i inżynierii na Uniwersytecie Northwestern w Illinois.
Pancerz i tarka
"Wędrujący klops" jest największym znanym przedstawicielem gromady chitonów. Obejmuje ona około tysiąca różnych gatunków. Chitony mogą mieć wielkość od 3 milimetrów do 43 centymetrów. Ich ciało jest owalne lub spłaszczone i dwubocznie symetryczne. Jego pancerz jest zbudowany z nachodzących na siebie płyt. Niektórym przypomina pluskwiaka.
Chitony to zwierzęta morskie – żyją tylko w wodzie, większość z nich przy brzegach zbiorników. Znane są ze swoich niezwykle twardych zębów, które są przymocowane do tarki, przypominającej język. Podczas poszukiwania pożywienia chitony skrobią tarkami po skałach, aby wydobyć algi i inne pożywienie.
Nigdy wcześniej nie wykryli go u zwierzęcia
Joester i jego zespół już wcześniej badali zęby chitonów, ale chcieli dowiedzieć się więcej o pustej w środku strukturze nazwanej trzonkiem, która przypomina korzeń ludzkiego zęba. Ta część ciała mięczaka "łączy ultratwardą i sztywną część zęba z elastyczną błoną tarki". By przeanalizować budowę żuchwy C. stelleri, badacze musieli wykorzystać kilka zaawansowanych technik, takich jak synchrotronowe źródło światła i transmisyjna mikroskopia elektronowa.
Dzięki temu wykryli, że w zębach chitonu występuje santabarbarait.
- Ten minerał był obserwowany wcześniej tylko w okazach geologicznych, i to w bardzo małych ilościach. Nigdy wcześniej nie był widziany w kontekście biologicznym – powiedział Joester.
Odkrycie wyjaśniło, że "klops" wykorzystuje cały swój ząb, a nie tylko ultratwardy, wytrzymały fragment do pobrania pokarmu.
Badania na temat właściwości zębów "klopsa" opublikowano w poniedziałek w czasopiśmie naukowym "Proceedings of the National Academy of Sciences".
Autor: kw/dd / Źródło: livescience.com
Źródło zdjęcia głównego: Northwestern University/Jerry Kirkhart