Wyciek ropy u聽wybrze偶y Kalifornii. Pogoda mo偶e utrudni膰 usuwanie plamy ropy

殴r贸d艂o:
accuweather.com, Reuters
Wyciek ropy u wybrze偶y Kalifornii

U wybrze偶a Kalifornii dosz艂o w sobot臋 do ogromnego wycieku ropy. Plama chemikali贸w osi膮gn臋艂a 10 kilometr贸w d艂ugo艣ci i mo偶e rosn膮膰, na pla偶ach odnajdowane s膮 martwe ptaki i聽ryby. W艂adze stanu w poniedzia艂ek zapewniaj膮, 偶e zanieczyszczenia s膮 usuwane, ale ameryka艅scy meteorolodzy nie maj膮 dobrych wie艣ci. W stron臋 regionu zmierza burza, kt贸ra mo偶e utrudni膰 prace.

Osiem kilometr贸w od wybrze偶a Huntington Beach w Kalifornii dosz艂o do wycieku ropy. Szacuje si臋, 偶e do Oceanu Spokojnego przedosta艂o si臋 oko艂o trzech tysi臋cy bary艂ek ropy (niespe艂na 500 tysi臋cy litr贸w). Meteorolodzy ostrzegaj膮, 偶e nadchodz膮ca z艂a pogoda b臋dzie mog艂a jeszcze bardziej pogorszy膰 sytuacj臋 w regionie.

Huntington Beach zosta艂o najbardziej dotkni臋te wyciekiem. Oko艂o 34 km kwadratowych oceanu i cz臋艣ci linii brzegowej zosta艂y "pokryte olejem" - podkre艣li艂a burmistrz Kim Carr. Jak podano w poniedzia艂ek wieczorem, prawdopodobnie p臋k艂a 41-letnia rura.

Kalifornia. Katastrofa naturalna najwi臋ksza od聽dziesi臋cioleci

Burmistrz Kim Carr oceni艂a w poniedzia艂ek, 偶e wyciek ropy to "jedna z najbardziej niszczycielskich sytuacji, z jakimi spo艂eczno艣膰 mia艂a do czynienia od dziesi臋cioleci". Tym bardziej, 偶e to, co wida膰 do tej pory, nie jest ko艅cem wycieku. W najbli偶szych dniach na powierzchni臋 wody i na brzeg ma wyp艂yn膮膰 jeszcze wi臋cej niebezpiecznej substancji.

O wycieku poinformowano w sobot臋. Jak poinformowa艂y lokalne media, od niedzieli wieczorem do oceanu wla艂o si臋 ponad 476 tysi臋cy litr贸w ropy poprodukcyjnej. Od tego czasu na pla偶ach po艂udniowej Kalifornii znajdowane s膮 martwe ryby i ptaki.

Jak donosi miejscowa prasa, ropa zacz臋艂a r贸wnie偶 p艂yn膮膰 do rezerwatu Talbert Marsh, znanego z ogromnych mokrade艂.

Pogoda mo偶e utrudni膰 prace

S艂u偶by z ca艂ej po艂udniowej Kalifornii podj臋艂y dzia艂ania w celu usuni臋cia zanieczyszcze艅. Starszy meteorolog AccuWeather Alan Reppert nie ma jednak dobrych wiadomo艣ci. Do regionu zmierza burza, kt贸ra mo偶e utrudni膰 prace.

- Burza [...] b臋dzie napiera膰 na l膮d. Prawdopodobnie przyniesie tylko punktowe opady deszczu w okolicach Los Angeles. Jednak偶e prawdopodobnie wywo艂a wy偶sze fale w (zanieczyszczonym) obszarze, kt贸re ust膮pi膰 maj膮 dopiero we wtorek - powiedzia艂.

Przewiduje si臋, 偶e burza dotrze p贸藕nym wieczorem w poniedzia艂ek lub wczesnym rankiem we wtorek lokalnego czasu. B臋dzie przemieszcza膰 si臋 na wsch贸d. Pogoda ma si臋 poprawi膰 w 艣rod臋, jednak bior膮c pod uwag臋 skal臋 katastrofy, mo偶e by膰 za p贸藕no na uratowanie wielu zwierz膮t.

- Mo偶liwe jest, 偶e zwi臋kszone fale mog膮 rozszerzy膰 plam臋 ropy i wp艂yn膮膰 na jej usuwanie - powiedzia艂 Reppert. Jak doda艂, kolejne za艂amanie pogody jest prognozowane pod koniec tygodnia.

Co spowodowa艂o wyciek ropy w聽Kalifornii

Przyczyny wycieku badaj膮 federalne i stanowe s艂u偶by 艣ledcze. Ustalono, 偶e ropa wydobywa艂a si臋 z platformy obs艂ugiwanej przez Beta Offshore, kalifornijsk膮 fili臋 firmy naftowej Amplify Energy Corp. z siedzib膮 w Houston. Agencji Reutera nie uda艂o si臋 w poniedzia艂ek uzyska膰 komentarza od Amplify.

Wcze艣niej, w niedziel臋, cz艂onek zarz膮du firmy Martyn Willsher zapewnia艂, 偶e po informacji o wycieku ruroci膮g transportuj膮cy rop臋 z platformy zosta艂 odci臋ty, a pozosta艂y surowiec - odessany. Przekaza艂, 偶e miejsca awarii szukaj膮 nurkowie.

S艂u偶by federalne zapowiedzia艂y zwi臋kszenie kontroli nad starzej膮cymi si臋 i nieczynnymi podwodnymi ruroci膮gami paliwowymi. Oblicza si臋, 偶e od lat 40. ubieg艂ego wieku na federalnych wodach morskich USA u艂o偶ono oko艂o 64 tysi臋cy kilometr贸w ruroci膮g贸w. Wed艂ug tegorocznego raportu Government Accountability Office (GAO) - instytucji kontrolnej Kongresu Stan贸w Zjednoczonych - nadz贸r nad takimi instalacjami nie by艂 dotychczas wystarczaj膮cy. "W miar臋 starzenia si臋 ruroci膮g贸w s膮 one bardziej podatne na uszkodzenia spowodowane korozj膮, lawinami b艂otnymi i erozj膮 dna morskiego" - podkre艣li艂 GAO.

Autorka/Autor:kw//rzw

殴r贸d艂o:聽accuweather.com, Reuters

Pozosta艂e wiadomo艣ci

Najbli偶sze dni przynios膮 zr贸偶nicowan膮 pogod臋. Na pocz膮tku tygodnia b臋dzie pogodnie i ciep艂o. Aura zacznie si臋 nieco psu膰 w 艣rod臋, bo tego dnia prognozowane s膮 opady deszczu. Mocniej popada膰 ma w czwartek - miejscami w ci膮gu 12 godzin mo偶e spa艣膰 ponad 20 litr贸w na metr kwadratowy.

Czeka nas pogodowy miszmasz

Czeka nas pogodowy miszmasz

殴r贸d艂o:
tvnmeteo.pl

Dziki o niebieskich wn臋trzno艣ciach zosta艂y znalezione w Kalifornii. Jak wynika z test贸w laboratoryjnych, zwierz臋ta zosta艂y nara偶one na dzia艂anie przyn臋ty na gryzonie. Substancja zosta艂a niew艂a艣ciwie zabezpieczona, przez co dziki mog艂y si臋 do niej dosta膰 bez wi臋kszych problem贸w.

Po spo偶yciu tej substancji dziki mia艂y "neonowo niebieskie" mi臋so

Po聽spo偶yciu tej聽substancji dziki mia艂y "neonowo niebieskie" mi臋so

殴r贸d艂o:
ScienceAlert, CDFW

30 lipca pot臋偶ne trz臋sienie ziemi o magnitudzie 8,8 u wybrze偶y P贸艂wyspu Kamczackiego w Rosji wywo艂a艂o tsunami, kt贸re zaledwie 70 minut p贸藕niej zosta艂o precyzyjnie zarejestrowane przez satelit臋 SWOT. Jak podkre艣lili badacze, to jeden z pierwszych przypadk贸w, gdy satelita obserwacyjny dostarczy艂 tak precyzyjnych, dwuwymiarowych danych o kszta艂cie i dynamice fal tsunami.

Satelita zarejestrowa艂 tworz膮ce si臋 tsunami. Ta technologia mo偶e ratowa膰 偶ycie

Satelita zarejestrowa艂 tworz膮ce si臋 tsunami. Ta technologia mo偶e ratowa膰 偶ycie

殴r贸d艂o:
NASA Earth Observatory

Starship od SpaceX jest got贸w na kolejny, dziesi膮ty ju偶 lot testowy. Okno startowe ma otworzy膰 si臋 w przysz艂膮 niedziel臋. Jak przekaza艂a firma Elona Muska, w ci膮gu ostatnich tygodni wyeliminowano usterki, kt贸re poprzednio doprowadzi艂y do eksplozji statku kosmicznego jeszcze przed startem.

Do dziesi臋ciu razy sztuka. Starship ma zn贸w polecie膰

Do聽dziesi臋ciu razy sztuka. Starship ma zn贸w polecie膰

殴r贸d艂o:
AFP, space.com

Po偶ary trawi膮 Portugali臋. Silny wiatr u艂atwia rozprzestrzenianie si臋 ognia w pobli偶u ludzkich siedzib - co najmniej kilka dom贸w sp艂on臋艂o, a wiele innych jest zagro偶onych. Sytuacja jest tak trudna, 偶e miejscami do walki z ogniem stan臋li mieszka艅cy zagro偶onych wsi.

Ogie艅 otoczy艂 miejscowo艣ci. "Nikt nie przyszed艂 nam pom贸c"

Ogie艅 otoczy艂 miejscowo艣ci. "Nikt nie聽przyszed艂 nam pom贸c"

殴r贸d艂o:
PAP, Reuters, SIC Noticias

Huragan Erin p臋dzi po Atlantyku, przynosz膮c ze sob膮 podmuchy wiatru rz臋du 220 kilometr贸w na godzin臋. Meteorolodzy ostrzegaj膮, 偶e intensywno艣膰 zjawiska mo偶e gwa艂townie si臋 waha膰. Jak wynika z prognoz, w kolejnych dniach 偶ywio艂 ma prze艣lizgn膮膰 si臋 wzd艂u偶 wybrze偶y wysp na zachodnim Atlantyku.

B艂yskawicznie nabra艂 si艂y, ma si臋 gwa艂townie zmienia膰. Huragan Erin na Atlantyku

B艂yskawicznie nabra艂 si艂y, ma si臋 gwa艂townie zmienia膰. Huragan Erin na聽Atlantyku

殴r贸d艂o:
PAP, Reuters, NHC, ABC News

Pogoda na dzi艣. Niedziela 17.08 zapowiada si臋 ciep艂o, ale ju偶 bez upa艂u. Miejscami mog膮 pojawi膰 si臋 s艂abe, przelotne opady deszczu.

Pogoda na dzi艣 - niedziela, 17.08. W ko艅cu odpoczniemy od upa艂u

Pogoda na聽dzi艣 - niedziela, 17.08. W聽ko艅cu odpoczniemy od聽upa艂u

殴r贸d艂o:
tvnmeteo.pl

Na szlaku na g贸r臋 Rausu na wyspie Hokkaido w Japonii znaleziono cia艂o turysty, na kt贸rego wcze艣niej rzuci艂 si臋 nied藕wied藕. M臋偶czyzna zmar艂 w wyniku odniesionych obra偶e艅. W艂adze tego regionu apelowa艂y wcze艣niej o zachowanie szczeg贸lnej ostro偶no艣ci z powodu pojawiania si臋 tych zwierz膮t.

Nied藕wied藕 rzuci艂 si臋 na turyst臋. M臋偶czyzna nie prze偶y艂

Nied藕wied藕 rzuci艂 si臋 na聽turyst臋. M臋偶czyzna nie聽prze偶y艂

殴r贸d艂o:
Australian Broadcasting Corporation, AFP, NHK, The Japan Times

We wschodniej Kanadzie szalej膮 po偶ary las贸w. Tysi膮ce mieszka艅c贸w musia艂o si臋 ewakuowa膰, a 偶ywio艂 zniszczy艂 ju偶 co najmniej 100 dom贸w.

Powiedzia艂a, 偶e czas si臋 pakowa膰. "Uratowali艣my wszystko, ale nie dom"

Powiedzia艂a, 偶e聽czas si臋 pakowa膰. "Uratowali艣my wszystko, ale聽nie聽dom"

殴r贸d艂o:
Reuters, CBC News

W sobot臋 w pobli偶u wschodniego wybrze偶a Australii zarejestrowano trz臋sienie ziemi. W wyniku wstrz膮su o magnitudzie 5,6 kilkana艣cie tysi臋cy os贸b na kilka godzin zosta艂o pozbawionych dost臋pu do pr膮du.

Trz臋sienie ziemi w Australii. Kilkana艣cie tysi臋cy dom贸w bez pr膮du

Trz臋sienie ziemi w聽Australii. Kilkana艣cie tysi臋cy dom贸w bez聽pr膮du

殴r贸d艂o:
Reuters, Australian Broadcasting Corporation

Dwa dni ulew, kt贸re nawiedzi艂y p贸艂nocno-zachodni Pakistan, doprowadzi艂y do powstania gwa艂townych powodzi. Na skutek 偶ywio艂u zgin臋艂o ponad 300 os贸b. Nadal trwaj膮 poszukiwania zaginionych.

"To by艂o jak koniec 艣wiata". Trwaj膮 poszukiwania zaginionych

"To by艂o jak koniec 艣wiata". Trwaj膮 poszukiwania zaginionych

Aktualizacja:
殴r贸d艂o:
PAP, Associated Press, Reuters

W zwi膮zku z wysok膮 temperatur膮 i bezdeszczow膮 aur膮 Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przez zagro偶eniem po偶arowym w lasach. Sprawd藕, gdzie szczeg贸lnie uwa偶a膰, by nie zapr贸szy膰 ognia.

Uwaga na zagro偶enie po偶arowe w lasach. Gdzie jest najwi臋ksze

Uwaga na聽zagro偶enie po偶arowe w聽lasach. Gdzie jest najwi臋ksze

殴r贸d艂o:
IMGW CMM

Hiszpania wci膮偶 zmaga si臋 z po偶arami. Trudna sytuacja panuje zw艂aszcza na p贸艂nocy kraju, w Galicji, gdzie stra偶acy walczyli z ogniem ca艂膮 noc. Akcj臋 ga艣nicz膮 utrudnia pogoda.

Po偶ary nie ustaj膮. "Ludzie s膮 przestraszeni"

Po偶ary nie聽ustaj膮. "Ludzie s膮 przestraszeni"

殴r贸d艂o:
Reuters, theobjective.com

W Boles艂awcu odbywa si臋 w艂a艣nie 31. Boles艂awieckie 艢wi臋to Ceramiki. To prawdziwa gratka dla tych, kt贸rzy chc膮 pozna膰 aktualne trendy w ceramice. Impreza przyci膮ga rzesze turyst贸w z Polski, ale tak偶e z innych kraj贸w.

W Boles艂awcu trwa wielkie 艣wi臋to ceramiki

W聽Boles艂awcu trwa wielkie 艣wi臋to ceramiki

殴r贸d艂o:
tvnmeteo.pl

Na wielu nadmorskich k膮pieliskach wywieszono czerwone flagi, co oznacza, 偶e nie mo偶na z nich korzysta膰. Powodem s膮 m.in. trudne warunki pogodowe, w tym wysokie fale i silne pr膮dy wsteczne.

Czerwone flagi na k膮pieliskach. Tu nie mo偶na wchodzi膰 do wody

Czerwone flagi na聽k膮pieliskach. Tu nie聽mo偶na wchodzi膰 do聽wody

殴r贸d艂o:
PAP

Mieszka艅cy Sztokholmu i okolic zostali w pi膮tek wezwani do oszcz臋dzania wody. To rzadki problem w tym mie艣cie, przez co wiele os贸b przyj臋艂o pro艣b臋 z lekkim niedowierzaniem. Niecodzienny apel jest zwi膮zany z susz膮 i wysok膮 temperatur膮 jednego z jezior.

Apel do mieszka艅c贸w europejskiej stolicy o oszcz臋dzanie wody

Apel do聽mieszka艅c贸w europejskiej stolicy o聽oszcz臋dzanie wody

殴r贸d艂o:
PAP

W s艂owackiej wsi Hybie niedaleko Liptowskiego Miku艂asza nied藕wied藕 zaatakowa艂 m臋偶czyzn臋 na spacerze z psem. Do zdarzenia dosz艂o zaledwie 100 metr贸w od zabudowa艅. Spacerowicz dozna艂 obra偶e艅 i trafi艂 do szpitala.

Nied藕wied藕 zaatakowa艂 blisko dom贸w, m臋偶czyzna trafi艂 do szpitala

Nied藕wied藕 zaatakowa艂 blisko dom贸w, m臋偶czyzna trafi艂 do聽szpitala

殴r贸d艂o:
PAP

Test rakiety chi艅skiej firmy LandSpace Technology zako艅czy艂 si臋 niepowodzeniem z powodu "anomalii". To kolejna pr贸ba wys艂ania w kosmos rakiety nap臋dzanej metanem przez tego producenta.

Nieudany test chi艅skiej rakiety

Nieudany test chi艅skiej rakiety

殴r贸d艂o:
Reuters

Ameryka艅skie s艂u偶by uratowa艂y m臋偶czyzn臋, kt贸ry przez dwa dni by艂 uwi臋ziony za wodospadem niedaleko rzeki Kern w Kalifornii. Podczas akcji poszukiwawczej wykorzystano drona.

By艂 uwi臋ziony za wodospadem przez dwa dni

By艂 uwi臋ziony za聽wodospadem przez聽dwa dni

殴r贸d艂o:
CBS News, Los Angeles Times

W czwartek wieczorem niebo nad Polsk膮 roz艣wietli艂 bolid, czyli jasny meteor. Obiekt zarejestrowa艂a stacja obserwacyjna sieci Skytinel. Zjawisko zosta艂o uchwycone na nagraniu.

Kula ognia przeci臋艂a niebo. "Widok by艂 niesamowity"

Kula ognia przeci臋艂a niebo. "Widok by艂 niesamowity"

殴r贸d艂o:
Skytinel, tvnmeteo.pl

Ameryka艅skie Centrum Prognoz Klimatycznych (CPC) przekaza艂o, jakie zjawisko b臋dzie wp艂ywa膰 na warunki pogodowe na p贸艂kuli p贸艂nocnej w najbli偶szych miesi膮cach. Wed艂ug meteorolog贸w, jesieni膮 i wczesn膮 zim膮 ma pojawi膰 si臋 La Nina.

La Nina, p贸藕niej ENSO. One maj膮 rz膮dzi膰 pogod膮

La Nina, p贸藕niej ENSO. One maj膮 rz膮dzi膰 pogod膮

殴r贸d艂o:
Reuters, CPC

Wchodzimy w艂a艣nie w apogeum sierpniowej fali gor膮ca. Wida膰 jednak jej kres. Po afryka艅skim skwarze, kt贸ry czeka nas w pi膮tek, temperatura wraca膰 ma do typowego przebiegu w formie sinusoidy. Widoczny jest jednak trend spadkowy - lekki, ale wyra藕nie pokazuj膮cy ju偶 schy艂ek lata - na najbli偶sze cztery tygodnie.

Gor膮co przypu艣ci jeszcze dwa szturmy. Jaka b臋dzie ko艅c贸wka wakacji

Gor膮co przypu艣ci jeszcze dwa szturmy. Jaka b臋dzie ko艅c贸wka wakacji

殴r贸d艂o:
TVN24+

Kr贸liki z czarnymi, przypominaj膮cymi macki naro艣lami, wyrastaj膮cymi z g艂贸w i pysk贸w, ameryka艅skie media nazwa艂y "kr贸likami zombie". Jak si臋 jednak okazuje, przyczyn膮 takiego wygl膮du jest wirus.

Media pisz膮 o "kr贸likach zombie". Co powoduje taki ich wygl膮d?

Media pisz膮 o聽"kr贸likach zombie". Co powoduje taki ich wygl膮d?

殴r贸d艂o:
CBS News, Forbes

W ostatnich dniach obszar metropolitalny Meksyku nawiedza艂y silne opady, kt贸re spowodowa艂y zalanie setek dom贸w w podmiejskich gminach. Ulewy zak艂贸ci艂y tak偶e funkcjonowanie miejscowego lotniska.

Najwi臋ksze opady od ponad 70 lat

Najwi臋ksze opady od聽ponad 70 lat

殴r贸d艂o:
Reuters, jornada.com.mx

Izrael mierzy si臋 z najwi臋ksz膮 fal膮 upa艂贸w w tym roku. W dzie艅 temperatura miejscami zbli偶a si臋 do 50 stopni Celsjusza, niezwykle gor膮co jest tak偶e noc膮. Skwar zacz膮艂 ju偶 zbiera膰 艣miertelne 偶niwo.

38 stopni Celsjusza ju偶 o 5 rano. Dwie ofiary 艣miertelne

38 stopni Celsjusza ju偶 o聽5 rano. Dwie ofiary 艣miertelne

殴r贸d艂o:
PAP, Times of Israel

Za nami najs艂ynniejsza "noc spadaj膮cych gwiazd" na p贸艂kuli p贸艂nocnej. Perseidy, b艂yszcz膮ce dzieci komety 109P/Swift-Tuttle, przecina艂y niebo z najwi臋ksz膮 cz臋stotliwo艣ci膮 w cyklu swojej aktywno艣ci. Je艣li nie uda艂o nam si臋 zaobserwowa膰 tego zjawiska, spokojnie - r贸j meteor贸w b臋dzie aktywny jeszcze przez oko艂o dwa tygodnie. Spogl膮daj膮c w niebo, wielu z nas mo偶e jednak si臋 zastanawia膰, czy aby dawniej Perseidy nie prezentowa艂y si臋 bardziej imponuj膮co. Gwiazdozbiory chyba te偶 kiedy艣 by艂y ja艣niejsze. A co si臋 sta艂o z Drog膮 Mleczn膮?

Ciemno艣膰, kt贸r膮 utracili艣my. Jej brak niszczy nasze cia艂a i umys艂y

Ciemno艣膰, kt贸r膮 utracili艣my. Jej brak niszczy nasze cia艂a i聽umys艂y

殴r贸d艂o:
TVN24+

Tysi膮ce stra偶ak贸w walcz膮 z fal膮 po偶ar贸w na Starym Kontynencie. Ogie艅 szaleje mi臋dzy innymi w Hiszpanii, Portugalii oraz na Ba艂kanach. S艂u偶by prowadz膮 akcje ewakuacyjne. Walk臋 z 偶ywio艂em utrudniaj膮 trudne warunki atmosferyczne.

Tysi膮ce ewakuowanych, powa偶nie ranni. Po偶ary trawi膮 Europ臋

Tysi膮ce ewakuowanych, powa偶nie ranni. Po偶ary trawi膮 Europ臋

殴r贸d艂o:
PAP, European Commision

Po przej艣ciu przez Tajwan tajfun Podul dotar艂 nad po艂udniowo-wschodnie wybrze偶e Azji. Straci艂 na sile i sta艂 si臋 burz膮 tropikaln膮, ale wywo艂a艂 wiele szk贸d w chi艅skiej prowincji Fujian oraz w Hongkongu.

Podul sieje spustoszenie. Pot臋偶ne ulewy i setki rannych

Podul sieje spustoszenie. Pot臋偶ne ulewy i聽setki rannych

殴r贸d艂o:
PAP, Reuters

Jak bezpiecznie pi膰 napoje izotoniczne podczas upa艂贸w? Wed艂ug ekspert贸w powinni艣my zachowa膰 umiar w ich spo偶ywaniu - ich nadmierne picie mo偶e okaza膰 si臋 szkodliwe. W dbaniu o odpowiednie nawodnienie pom贸c mog膮 nam domowe sposoby.

Wielu z nas pije je podczas upa艂贸w. W nadmiarze mog膮 by膰 szkodliwe

Wielu z聽nas pije je podczas upa艂贸w. W聽nadmiarze mog膮 by膰 szkodliwe

殴r贸d艂o:
PAP, tvnmeteo.pl

Na zachodzie Islandii trwaj膮 przygotowania do przysz艂orocznego ca艂kowitego za膰mienia S艂o艅ca. Wydarzenie cieszy si臋 ogromnym zainteresowaniem w艣r贸d turyst贸w, kt贸rzy ju偶 rezerwuj膮 hotele. Kolejna szansa na tak efektowne zjawisko b臋dzie tam dopiero za ponad 100 lat.

Odliczaj膮 dni do efektownego zjawiska. "Rezerwacje szybko si臋 wyczerpi膮"

Odliczaj膮 dni聽do聽efektownego zjawiska. "Rezerwacje szybko si臋 wyczerpi膮"

殴r贸d艂o:
PAP, tvnmeteo.pl