Jak będą wyglądać polskie zimy do 2100 roku? Projekcje klimatologów

[object Object]
Śnieg w PolkowicachKontakt 24
wideo 2/20

Mróz i śnieg zimą? W przyszłości takie warunki będą raczej wyjątkiem. Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy przygotował raport, który odpowiada na pytania, jak mogą wyglądać polskie zimy do 2100 roku.

W lutym tego roku przez kilkanaście dni utrzymywały się w Polsce śnieg i mróz. Czy w przyszłości możemy spodziewać się kolejnych śnieżnych i mroźnych zim? Niestety, niekoniecznie. Jak pokazują prognozy klimatyczne przygotowane przez Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, tegoroczna zima jest bardziej wyjątkiem niż pogodowym standardem, którego możemy spodziewać się przez kolejne dziesięciolecia.

Dwa scenariusze

Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) opracował projekcje klimatyczne dla Polski sięgające 2100 roku. Prognozy obejmują między innymi temperaturę powietrza atmosferycznego oraz sumę opadów atmosferycznych. Opracowując prognozy, przyjęto dwa scenariusze rozwoju.

Pierwszy, bardziej optymistyczny z wariantów - RCP4.5 - zakłada, że dzięki wprowadzeniu nowych technologii uda nam się zmniejszyć poziom emisji gazów cieplarnianych do tego stopnia, aby w 2100 roku poziom koncentracji CO2 nie przekraczał 540 ppm. Dla porównania - w 2020 roku wskaźnik ten wynosił 410 ppm. Założenia scenariusza RCP4.5 są szansą na spowolnienie postępujących zmian klimatu i zatrzymanie trwającej degradacji środowiska naturalnego.

Scenariusz ten zakłada, że między dekadami 2021-2030 a 2081-2090 średnia temperatura w styczniu wzrośnie z -1 stopnia Celsjusza do 1,2 st. C, a więc zwiększy się o 2,2 st. C.

Średnia dobowa temperatura zimą w latach 2021-2030. Scenariusz RCP4.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl
Średnia dobowa temperatura zimą w latach 2081-2090. Scenariusz RCP4.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl

Mniej optymistycznym scenariuszem jest wariant RCP8.5, który zakłada utrzymanie aktualnego tempa wzrostu emisji gazów cieplarnianych i osiągnięcie w 2100 roku koncentracji CO2 na poziomie 940 ppm w związku z zachowaniem obecnie wykorzystywanych technologii (tzw. business as usual). Podążanie w kierunku RCP8.5 to droga do postępujących, negatywnych zmian, które w długoletniej perspektywie mogą okazać się zgubne dla całego środowiska. Według tego scenariusza między dekadą 2020-2030 a 2081-2090 średnia temperatura w styczniu wzrośnie z -1,2 st. C do 2,7 st. C, a więc zwiększy się o 3,9 st. C.

"Istotną wspólną cechą dla obydwu wariantów jest większy wzrost wartości średniej temperatury w miesiącach zimowych (grudzień, styczeń, luty) niż miesiącach pozostałych" - napisano w komunikacie. I dodano, że w przypadku obydwu scenariuszy intensywność wzrostu temperatury rośnie z zachodu na wschód Polski (taki kierunek zmian jest charakterystyczny dla większości krajów Europy).

Średnia dobowa temperatura zimą w latach 2021-2030. Scenariusz RCP8.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl
Średnia dobowa temperatura zimą w latach 2081-2090. Scenariusz RCP8.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl

Ocieplanie się klimatu

Polska nie jest wyjątkiem - z perspektywy globalnych zmian klimatu, niepokojącym zjawiskiem jest szybsze ocieplanie się klimatu Europy w stosunku to pozostałych części świata.

"Prognozy EURO-CORDEX wskazują, iż temperatura na Starym Kontynencie w bieżącym wieku będzie nadal rosła w tempie większym od średniej światowej - w porównaniu do okresu 1971-2000 w różnych regionach wzrośnie o 1,4-4,2 st. C w scenariuszu RCP4.5 oraz 2,7 do 6,2 st. C w scenariuszu RCP8.5" - podano w informacji prasowej.

IOŚ-PIB przypomina też o dotychczas obserwowanych trendach, jeśli chodzi o średnie temperatury.

"Temperatury notowane w ostatnich 40 latach należały do najwyższych w historii instrumentalnych pomiarów w Polsce, a tendencja wzrostowa średniej temperatury powietrza była wyraźna zwłaszcza w miesiącach zimowych. Zmiany widoczne są również w charakterystykach pokrywy śnieżnej, której grubość w okresie 1952-1990 wynosiła średnio w Polsce od 2,5 do 12,9 centymetrów, natomiast w latach 1991-2013 już tylko od 1,7 do 9,7 cm. Wyjątek stanowiły obszary górskie, gdzie notowano pokrywę śnieżną o większej grubości. Skrócił się również czas zalegania śniegu: w latach 1952-1990 wynosił on średnio 49 dni, a w 1991-2012 - 44 dni. Zmiana jest pozornie niewielka, ale są to średnie wartości w skali całego kraju" - informują eksperci.

Porównanie średniej dobowej temperatury zimą dla dekady 2021-2030 do dekady 2011-2020 według scenariusza RCP4.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl
Porównanie średniej dobowej temperatury zimą dla dekady 2021-2030 do dekady 2011-2020 według scenariusza RCP8.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl
Porównanie średniej dobowej temperatury zimą dla dekady 2081-2090 do dekady 2011-2020 według scenariusza RCP4.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl
Porównanie średniej dobowej temperatury zimą dla dekady 2081-2090 do dekady 2011-2020 według scenariusza RCP8.5 (klimada2.ios.gov.pl)klimada2.ios.gov.pl

Znaczenie zimy i pokrywy śnieżnej

Okresem znacznie odbiegającym od wieloletnich pomiarów i obserwacji była zima w 2019 roku, kiedy zaobserwowano temperaturę przekraczającą średnią wieloletnią dla okresu styczeń-marzec. Podobną tendencję zaobserwowano również rok później - w 2020 roku. Wtedy też temperatura w lutym była znacząco wyższa niż norma w okresie 1971-2000 - w Sandomierzu o 5,4 st. C, a w Suwałkach, Wrocławiu, Raciborzu i Kłodzku o 5,1 st. C.

Uwagę zwraca fakt, iż na wielu stacjach Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej nie zanotowano wystąpienia pokrywy śnieżnej lub też wystąpiła ona jedynie w pojedynczych dniach. "Wskazuje to na postępującą, obserwowaną w długoletniej perspektywie, tendencję do wzrostu średniej miesięcznej temperatury w miesiącach zimowych oraz do stopniowego zmniejszania się dni z obecnością pokrywy śnieżnej" - skomentowano w komunikacie.

W komunikacie przypomniano, że zima w naszej strefie klimatycznej ma istotne znaczenie nie tylko dla funkcjonowania przyrody, ale również rolnictwa. Jeśli nie ma pokrywy śnieżnej zimą, to zasilanie wód podziemnych w okresie wiosennym jest skąpe. A w związku z tym występują w późniejszym czasie niskie stany wód w rzekach, a także częściej pojawia się susza (i dłużej się ona utrzymuje).

"Łagodniejsze zimy sprzyjają rozwojowi i ekspansji wielu gatunków roślin - nierzadko inwazyjnych i obcego pochodzenia, zagrażających różnorodności biologicznej naszego krajowego ekosystemu. Niestety wśród gatunków zwierząt, dla których zima okaże się łaskawa, będą również szkodniki, insekty i gatunki przenoszące choroby wektorowo, między innymi kleszcze i komary. Wraz z ociepleniem klimatu, prognozowanym rozwojem i zwiększeniem zasięgu występowania wektorów, możemy spodziewać się istotnego wzrostu ryzyka dla zdrowia oraz zmian w ekosystemach" - tłumaczył Krzysztof Skotak z IOŚ-PIB.

Obecność pokrywy śnieżnej i ujemna temperatura wpływają pośrednio również na funkcjonowanie sektora turystycznego, szczególnie na zimową turystykę górską.

Autor: anw/dd / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: shutterstock, klimada2.ios.gov.pl

Pozostałe wiadomości

Najbliższe dni przyniosą zmianę pogody - zapowiadają synoptycy. Do Polski dotrą masy gorącego powietrza z południowego zachodu Europy, a wraz z nimi upał. Według prognoz już w sobotę na termometrach w części kraju ponownie zobaczymy ponad 30 stopni Celsjusza.

Upał mknie do Polski. "To nasza pogodowa przyszłość"

Upał mknie do Polski. "To nasza pogodowa przyszłość"

Źródło:
TVN24

Co najmniej co czwarty pożar, który wybuchł w tym roku w Portugalii, został wywołany celowo przez podpalaczy - wynika z opublikowanego w środę raportu portugalskiego Instytutu Ochrony Przyrody i Lasów (ICNF). Od stycznia do sierpnia ogień strawił ponad 33 tysiące hektarów lasów, łąk i upraw rolnych - to siedmiokrotnie więcej niż rok wcześniej.

Co czwarty pożar wybuchł w wyniku podpalenia

Co czwarty pożar wybuchł w wyniku podpalenia

Źródło:
PAP, RTP Noticias

Do Polski zmierza fala upałów. W związku z tym Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał prognozę zagrożeń. W sobotę i w niedzielę w części kraju mogą zostać wydane żółte alarmy.

Gdzie w weekend może doskwierać nam upał?

Gdzie w weekend może doskwierać nam upał?

Źródło:
IMGW

W Tatrach możemy obecnie podziwiać jeden z najpiękniejszych widoków lata. Wszystko dzięki wierzbówce kiprzycy, która zakwitła na Hali Gąsienicowej. W efekcie północna część Doliny Gąsienicowej w Tatrach zabarwiła się na różowo.

"To zjawisko trwa krótko, dlatego warto się pospieszyć"

"To zjawisko trwa krótko, dlatego warto się pospieszyć"

Źródło:
PAP

We Francji trwa walka z największym pożarem, jaki wybuchł w tym kraju w XXI wieku - donoszą lokalne media. Zginęła co najmniej jedna osoba, a dziewięć zostało rannych. Pożar strawił 16 tysięcy hektarów lasów, zarośli i upraw w departamencie Aude na południu kraju.

Spłonął obszar większy niż Paryż. "Katastrofa o niespotykanej skali"

Spłonął obszar większy niż Paryż. "Katastrofa o niespotykanej skali"

Źródło:
Reuters, France24, PAP, laprovence.com, bfmtv.com

Ponad tysiąc strażaków walczy z pożarem Gifford na południu Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. Według danych miejscowych służb ogień zajął obszar ponad 33,5 tysiąca hektarów. W opanowaniu żywiołu nie sprzyjają utrzymujący się silny wiatr i susza.

Groźny pożar w Kalifornii. Tysiące hektarów lasów w ogniu

Groźny pożar w Kalifornii. Tysiące hektarów lasów w ogniu

Źródło:
Reuters

W środę 6 sierpnia po raz 30. w przeciągu niespełna roku doszło do erupcji wulkanu Kilauea na Hawajach. Zaobserwować można było potężne wyrzuty lawy sięgające do 90 metrów wysokości.

Ten sam wulkan wybuchł 30. raz w tym roku

Ten sam wulkan wybuchł 30. raz w tym roku

Źródło:
Reuters, USGS

Mieszkańcy Izraela przygotowują się na ekstremalnie wysoką temperaturę. Zdaniem meteorologów fala upałów potrwać ma około tygodnia. Najwyższe wartości prognozowane są na weekend - w Dolinie Jordanu i wokół Morza Martwego termometry mogą pokazać 50 stopni.

Największa fala upałów od blisko stu lat

Największa fala upałów od blisko stu lat

Źródło:
PAP, israelnationalnews.com, The Times of Israel

Lew morski zaatakował 9-letnią dziewczynkę u wybrzeży hrabstwa Monterey w Kalifornii. Do zdarzenia doszło kilka miesięcy po zakwicie toksycznych alg u wybrzeży południowej Kalifornii, który spowodował, że te morskie zwierzęta stały się agresywne.

Lew morski zaatakował dziewczynkę. Zwierzęta przez zatrucie stały się agresywne

Lew morski zaatakował dziewczynkę. Zwierzęta przez zatrucie stały się agresywne

Źródło:
Los Angeles Times, abc7 news

Pogoda na dziś. W czwartek 7.08 w dużej części kraju pojawią się chmury, ale nie będzie z nich padać. Po chwilowym ochłodzeniu temperatura wzrośnie - w większości Polski zobaczymy na termometrach około 25 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - czwartek, 7.08. Ciepło, choć nie bez chmur

Pogoda na dziś - czwartek, 7.08. Ciepło, choć nie bez chmur

Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższych dniach pogodę w Polsce będzie kształtował wyż Ines. Za jego sprawą napłynie gorące, zwrotnikowe powietrze znad Afryki. W weekend temperatura przekroczy 30 stopni.

Antycyklon Ines przejmie stery. Jaką pogodę nam przyniesie?

Antycyklon Ines przejmie stery. Jaką pogodę nam przyniesie?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadal nie odnaleziono co najmniej stu osób, które zaginęły, gdy lawina błotna zeszła na wioskę Dharali w Indiach. Choć początkowo winą za kataklizm obarczono silne opady, według ekspertów coraz więcej wskazuje, że nad wioską runął lodowiec.

Nad wioską miał runąć lodowiec, zaginęło ponad sto osób

Nad wioską miał runąć lodowiec, zaginęło ponad sto osób

Źródło:
BBC, India Today, Reuters, tvn24.pl

Urbanizacja przyczynia się do znacznego spadku populacji owadów zapylających - twierdzą naukowcy. Zagrożone są nie tylko pszczoły, ale także ćmy i bzygi, którym poświęcano mniej uwagi w ostatnich latach. Eksperci podkreślają, że zapylacze są niezbędne do rozmnażania nawet 90 procent gatunków dzikich roślin kwiatowych i wielu gatunków uprawnych.

Kluczowe dla ekosystemów owady są zagrożone. Naukowcy alarmują

Kluczowe dla ekosystemów owady są zagrożone. Naukowcy alarmują

Źródło:
Phys.org

Za nami chłodna, a miejscami mroźna noc. W niektórych regionach na południu Polski temperatura spadła poniżej zera. Najchłodniej było w Litworowym Kotle, gdzie termometry pokazały -6 stopni Celsjusza.

Mroźna noc w części kraju. Termometry pokazały -6 stopni Celsjusza

Mroźna noc w części kraju. Termometry pokazały -6 stopni Celsjusza

Źródło:
TVN24

W południowej Australii doszło do rozległego zakwitu toksycznych glonów z gatunku Karenia mikimotoi. Zjawisko szkodzi zarówno lokalnym ekosystemom, jak i ludziom. Rząd przeznaczyły znaczne środki na walkę z problemem.

Zakwit toksycznych glonów. Zagrożenie dla zwierząt, turystyki i gospodarki

Zakwit toksycznych glonów. Zagrożenie dla zwierząt, turystyki i gospodarki

Źródło:
PAP, Reuters

Hiszpania zmaga się z pożarami lasów. Obecnie najtrudniejsza sytuacja panuje na południu i północy kraju. Żywioł zmusił do ewakuacji tysiące osób. Walkę z ogniem utrudnia silny wiatr.

Ogień trawi Hiszpanię. "Wszystkie moje rzeczy spłonęły"

Ogień trawi Hiszpanię. "Wszystkie moje rzeczy spłonęły"

Źródło:
Reuters, El Pais, independent.co.uk

Hiszpania zmaga się z kolejną w tym sezonie falą upałów. W większości kraju obowiązują ostrzeżenia przed wysoką temperaturą. Według prognoz termometry pokażą nawet 40 stopni Celsjusza, a skwar nie odpuści do końca tygodnia.

Skwar opanował Hiszpanię. "Kiedy słońce wzeszło, było nie do zniesienia"

Skwar opanował Hiszpanię. "Kiedy słońce wzeszło, było nie do zniesienia"

Źródło:
Aemet, Reuters

NASA planuje umieścić reaktor jądrowy na Księżycu do roku 2030. Jak przekazał tymczasowy szef agencji Sean Duffy, decyzja ma na celu zapewnienie stałego i niezależnego źródła energii dla misji Artemis III oraz utrzymanie przewagi Stanów Zjednoczonych w rywalizacji kosmicznej.

NASA chce zbudować reaktor jądrowy na Księżycu. Jak najszybciej

NASA chce zbudować reaktor jądrowy na Księżycu. Jak najszybciej

Źródło:
CNN

Europejskie lasy coraz słabiej pochłaniają dwutlenek węgla. Jak wynika z badań międzynarodowego zespołu naukowców, wynika to z szeregu czynników, w tym zwiększonego wylesiania czy fal upałów. Utrata zdolności magazynowania dwutlenku węgla może utrudnić Europie osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Europa traci jeden z najważniejszych "pochłaniaczy" dwutlenku węgla

Europa traci jeden z najważniejszych "pochłaniaczy" dwutlenku węgla

Źródło:
PAP, GFZ

Poniedziałkowa ulewa w chińskim mieście Dongguan doprowadziła do gwałtownej powodzi, która niemal całkowicie sparaliżowała miasto. Służby ratownicze przez wiele godzin walczyły z żywiołem, ewakuując poszkodowanych i udrażniając zatopione arterie komunikacyjne.

Po ulewie stanęło miasto. Kierowcy zostali uwięzieni w autach

Po ulewie stanęło miasto. Kierowcy zostali uwięzieni w autach

Źródło:
Reuters

W ciągu ostatniego roku w dwóch z trzech regionów Wielkiej Rafy Koralowej odnotowano największy spadek pokrycia żywymi koralowcami w historii. W 2024 roku ten wyjątkowy region doświadczył rekordowej fali upałów morskich. Badacze obawiają się, że rok 2025 podtrzyma ten trend.

Największy ubytek w historii. Wielka Rafa Koralowa w kryzysie

Największy ubytek w historii. Wielka Rafa Koralowa w kryzysie

Źródło:
Reuters, Australian Institute of Marine Science

Trąba powietrzna pojawiła się w poniedziałek w Mongolii Wewnętrznej w Chinach. Według naocznych świadków zdarzenia, wydłużony lejek przypominał nieco "złotego smoka". Niespokojna aura nawiedziła nie tylko tę prowincję.

"Złoty smok" zawirował i wzniósł się w niebo

"Złoty smok" zawirował i wzniósł się w niebo

Źródło:
Reuters, The Express Tribune

Kilka dni po weekendowym trzęsieniu ziemi w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych odnotowano kolejny wstrząs. Odczuli go mieszkańcy wielu miast, w tym Nowego Jorku.

Kolejne trzęsienie ziemi w USA

Kolejne trzęsienie ziemi w USA

Źródło:
CBC News

Australijscy naukowcy odkryli, że niektóre gatunki jaszczurek żyjące na kontynencie wyewoluowały ciekawy sposób na ochronę przed jadem węży. Jest on bliźniaczo podobny do tego, który wykształciły miodożery żywiące się kobrami. Co więcej, okazuje się, że wyniki badań nad gadami mogą pomóc także ludziom.

Jaszczurka z supermocą. Jest odporna na jad węży

Jaszczurka z supermocą. Jest odporna na jad węży

Źródło:
University of Queensland

Co najmniej cztery osoby nie żyją, a 50 pozostaje zaginionych w wyniku powodzi błyskawicznej, jaka nawiedziła północny indyjski stan Uttarakhand. W najbardziej poszkodowanych wioskach na Pogórzu Himalajskim trwa akcja poszukiwawczo-ratownicza z udziałem armii. Zdaniem ekspertów z powodu zmian klimatu gwałtowne zjawiska w tym regionie występują coraz częściej.

Lawina błotna zeszła na wioskę. Są ofiary śmiertelne

Lawina błotna zeszła na wioskę. Są ofiary śmiertelne

Źródło:
Reuters, BBC

Burza Floris, która w poniedziałek wyrządziła szkody na Wyspach Brytyjskich, dotarła we wtorek do Skandynawii. W Danii i Szwecji odwołano wiele połączeń kolejowych i promowych. W tym drugim kraju kilka tysięcy mieszkańców straciło dostęp do prądu.

Burza Floris dotarła do kolejnych krajów

Burza Floris dotarła do kolejnych krajów

Źródło:
PAP

Biolodzy z Kuby i Wielkiej Brytanii rozpoczęli program ratowania ślimaków kubańskich, uznawanych za jedne z najpiękniejszych na świecie. Ich wielokolorowe muszle są bardzo pożądane przez kolekcjonerów. Zdaniem ekspertów kwitnący w sieci handel stworzył zagrożenie wyginięcia tego wyjątkowego gatunku.

Są tak piękne, że mogą przez to wyginąć

Są tak piękne, że mogą przez to wyginąć

Źródło:
BBC, PAP

Zoo w duńskim Aalborgu zaapelowało o przynoszenie małych zwierząt domowych, które będą mogły posłużyć jako pokarm dla żyjących tam drapieżników. Zaznaczono, że chodzi o zwierzęta, które z jakichś powodów muszą zostać uśpione, pomysł wywołał jednak duże emocje.

Zoo prosi o przynoszenie zwierząt domowych, by karmić drapieżniki

Zoo prosi o przynoszenie zwierząt domowych, by karmić drapieżniki

Źródło:
tvn24.pl, Guardian