Badacze z UJ: nie wysypiasz się? Twój mózg może potrzebować co najmniej tygodnia, by dojść do siebie

Jeszcze po siedmiu dniach nielimitowanego snu, po wcześniejszym 10-dniowym okresie niewysypiania się, wiele parametrów organizmu nie wraca do normy - pokazał eksperyment przeprowadzony na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Naukowcy od dawna wiedzą, że brak snu pogarsza funkcjonowanie człowieka - pojawiają się na przykład zaburzenia pamięci i koncentracji, rośnie ryzyko wypadków, a także chorób serca i innych kłopotów ze zdrowiem. Nie do końca jednak wiadomo, jaki czas jest potrzebny, aby organizm wrócił do normy po dłuższym okresie niewysypiania się.

Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie sprawdzili, czy po tygodniu od zakończenia okresu niedoborów snu człowiek może dojść do siebie. W eksperymencie wzięły udział 23 osoby.

- Nie wszyscy zdołali dostosować się do wymagającego charakteru badania. Taka liczba ochotników wystarczyła jednak do uzyskania statystycznie istotnych wyników - mówił dr Jeremi K. Ochab, jeden z głównych autorów publikacji, która ukazała się w czasopiśmie akademickim "Plos One".

- Najpierw przez cztery dni uczestnicy przestrzegali dobrej higieny snu, a później przez 10 dni skracali swój sen o około 30 procent. Cykl snu i czuwania był mierzony między innymi za pomocą zakładanych na nadgarstek elektronicznych opasek. Po tym czasie ochotnicy mogli wysypiać się według potrzeb i jeszcze przez tydzień badaliśmy ich stan - opowiadał naukowiec.

Ochab razem z zespołem mierzył aktywność mózgu ochotników za pomocą EEG, a także sprawdzał ich umysłowe możliwości za pomocą zadania wymagającego dużej koncentracji.

- Chcieliśmy sprawdzić, jak długo ślady niewyspania pozostają i jakie skutki mogą spowodować. Zdecydowaliśmy się na badanie chronicznego deficytu snu, ponieważ w zachodnich społeczeństwach ludzie faktycznie często nie dosypiają przez długi czas, a nie tylko zarywają pojedyncze noce. Nasze wymagania były jednak nieco ekstremalne, mogą dotyczyć na przykład żołnierzy czujnych przez dłuższy czas - wyjaśnił badacz.

Jednym z zadań był test Stroopa, który polega na wielokrotnym wyświetlaniu nazwy koloru czcionką o kolorze, który jest taki sam lub różny. Podczas testu należy odpowiadać, czy kolor jest zgodny z nazwą, czy nie, a czas na odpowiedź to około pół sekundy.

Okazało się, że jeszcze po tygodniu wiele parametrów pozostało zaburzonych. Do podstawowych wartości powrócił jedynie czas reakcji.

- Badanie procesu dochodzenia do siebie po przedłużonym okresie ograniczania snu pokazuje utrzymujące się zmiany w behawioralnych, motorycznych, neurofizjologicznych reakcjach - podkreślili autorzy odkrycia. - Przyszłe badania będą mogły pokazać wpływ dłuższego czasu rekonwalescencji i sprawdzić kolejność, w jakiej poszczególne parametry organizmu wracają do normy - stwierdzili naukowcy.