Cukrzyca, podobnie jak inne choroby przewlek艂e, jest podczas pandemii COVID-19 zaniedbywana przez pacjent贸w. Zwi臋ksza to ryzyko wyst膮pienia gro藕nych powik艂a艅 tego schorzenia - alarmuj膮 eksperci z okazji 艢wiatowego Dnia Cukrzycy.
Przez pandemi臋 COVID-19 chorym osobom jest trudniej uzyska膰 porad臋 lekarsk膮 dotycz膮c膮 niepokoj膮cych objaw贸w, czy modyfikacji terapii. Jednocze艣nie, aktualna sytuacja wymaga od pacjent贸w z cukrzyc膮 jeszcze wi臋kszej mobilizacji w kontrolowaniu choroby, bowiem 藕le kontrolowana cukrzyca jest czynnikiem ryzyka ci臋偶kiego przebiegu COVID-19.
- Ca艂y czas apelujemy do chorych, aby utrzymywali prawid艂owy poziom cukru, ci艣nienia t臋tniczego i cholesterolu. Stres wywo艂any pandemi膮, zmiana rytmu 偶ycia, a czasem diety spowodowane kwarantann膮 s膮 wskazaniem do cz臋stszych pomiar贸w cukru. Sytuacja wymaga od pacjent贸w jeszcze wi臋kszej mobilizacji: niekontrolowana cukrzyca, w przypadku zachorowania na COVID-19 bardzo zaostrza przebieg choroby - alarmuje profesor Dorota Zozuli艅ska-Zi贸艂kiewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD). PTD jest inicjatorem obchod贸w 艢wiatowego Dnia Cukrzycy, obchodzonego 14 listopada.
Pierwsza niezaka藕na epidemia
Cukrzyca jest powa偶n膮 chorob膮, a niekontrolowana mo偶e prowadzi膰 do ci臋偶kich powik艂a艅 i przedwczesnego zgonu. 艢wiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) ju偶 ponad dekad臋 temu uzna艂a j膮 za pierwsz膮 niezaka藕n膮 epidemi臋.
Na ca艂ym 艣wiecie na cukrzyc臋 choruj膮 463 miliony os贸b. W Polsce liczb臋 t臋 ocenia si臋 na ponad trzy miliony. Najwi臋kszy problem w cukrzycy stanowi brak specyficznych objaw贸w w pocz膮tkowej fazie choroby. Dotyczy to szczeg贸lnie cukrzycy typu 2, kt贸ra stanowi wi臋kszo艣膰 przypadk贸w.
- Cukrzyca jest chorob膮 przez pewien czas niewidoczn膮. Dotyczy ogromnej liczby os贸b, a zarazem przez d艂ugi czas rozwija si臋 bezobjawowo, a nawet gdy ju偶 jest rozpoznana, mo偶e nie wywo艂ywa膰 istotnych objaw贸w przez kilka lat - komentuje prof. Krzysztof Strojek, konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii.
Dlatego tak istotne jest, aby po 45. roku 偶ycia ka偶dy, u kogo wyst臋puj膮 czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy, to jest nadwaga, siedz膮cy tryb 偶ycia, nadci艣nienie t臋tnicze lub cukrzyca w rodzinie, raz w roku oznacza艂 sobie st臋偶enie cukru we krwi.
Powik艂ania po cukrzycy
Gdy brak jest kontroli poziomu cukru we krwi (tak zwanej glikemii), to d艂ugo utrzymuj膮ce si臋 zbyt wysokie st臋偶enie glukozy (hiperglikemia), jak r贸wnie偶 znaczne wahania st臋偶enia glukozy, powoduj膮 zaburzenie funkcji i struktury 艣r贸db艂onka naczy艅 krwiono艣nych. W konsekwencji rozwijaj膮 si臋 przewlek艂e powik艂ania, takie jak: retinopatia cukrzycowa (choroba oczu spowodowana uszkodzeniem siatk贸wki, mog膮ca prowadzi膰 do utraty wzroku), nefropatia cukrzycowa (choroba nerek, kt贸ra mo偶e doprowadzi膰 do ich niewydolno艣ci) czy neuropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerw贸w, kt贸re mo偶e prowadzi膰 do zaburze艅 czucia, zanik贸w mi臋艣ni, niedow艂ad贸w i do tzw. stopy cukrzycowej).
Z uszkodzeniem du偶ych naczy艅 krwiono艣nych wi膮偶膮 si臋 powik艂ania ze strony uk艂adu kr膮偶enia, w tym zawa艂y serca i udary m贸zgu. Oko艂o 75-80 procent chorych na cukrzyc臋 umiera z powodu chor贸b uk艂adu sercowo-naczyniowego.
WHO szacuje, 偶e na 艣wiecie liczba zgon贸w, kt贸rych przyczyn膮 s膮 powik艂ania cukrzycy, jest wi臋ksza ni偶 liczba zgon贸w z powodu AIDS, gru藕licy i malarii 艂膮cznie. Ponadto cukrzyca prowadzi cz臋sto do niepe艂nosprawno艣ci (zaburzenia widzenia, amputacja ko艅czyny z powodu stopy cukrzycowej, niesprawno艣膰 po udarze m贸zgu). Dlatego za g艂贸wny cel leczenia cukrzycy przyj臋to zapobieganie rozwojowi jej powik艂a艅. Aby to osi膮gn膮膰, konieczne jest nie tylko regularne kontrolowanie poziomu glukozy we krwi, ale r贸wnie偶 dobrze dobrana terapia farmakologiczna oraz w艂a艣ciwa dieta i odpowiednia dla wieku dawka aktywno艣ci fizycznej.
Nowe terapie i leczenie
Co wa偶ne, dzi臋ki nowym terapiom mo偶liwe jest optymalne kontrolowanie glikemii - tj. niedopuszczanie do zbyt wysokich warto艣ci, ale r贸wnie偶 zbyt niskich.
- Analogi GLP-1 i flozyny, bezpieczne pod wzgl臋dem ryzyka hipoglikemii (niedocukrzenia - przyp. red.), pozwalaj膮 kontrolowa膰 mas臋 cia艂a pacjenta oraz zmniejsza膰 ryzyko wyst膮pienia powa偶nych powik艂a艅 sercowo-naczyniowych i niekorzystnych nast臋pstw zwi膮zanych z niewydolno艣ci膮 serca i przewlek艂膮 chorob膮 nerek - t艂umaczy prof. Dorota Zozuli艅ska-Zi贸艂kiewicz.
R贸wnie偶 najnowsze preparaty insuliny pozwalaj膮 na bezpieczniejsze osi膮gni臋cie docelowych warto艣ci glikemii. - Wiele z tych lek贸w w ci膮gu ostatnich dw贸ch lat zosta艂o obj臋tych refundacj膮, dzi臋ki temu wybrane grupy pacjent贸w maj膮 do nich u艂atwiony dost臋p. Niestety limitowanie refundacyjne nie pozwala na stosowanie analog贸w GLP-1 i flozyn u wielu chorych ze wskazaniem klinicznym do ich stosowania - podsumowuje specjalistka.
Autor: anw/dd / 殴r贸d艂o: PAP
殴r贸d艂o zdj臋cia g艂贸wnego:聽Shutterstock