We wtorek wieczorem w przestrzeń kosmiczną wyleci rosyjska sonda Fobos-Grunt, przygotowana przez rosyjską agencję Roskosmos. Wehikuł będzie się kierował w stronę Fobosa, większego z dwóch księżyców Marsa. Na jego pokładzie znajdą się nietypowi pasażerowie: m.in. ekstremofile, niesporczaki i Chomik.
Sonda wyleci w kosmos listopadzie. Pół roku zajmie jej wejście na orbitę okołomarsjańską.
Lądowanie na Fobosie powinno odbyć się na początku 2013 roku. Po miesiącu od lądowania w stronę Ziemi zostanie odesłany moduł powrotny z kapsułą zawierającą próbkę gruntu księżyca.
Kapsuła powinna dotrzeć na Ziemię w połowie 2014 roku. Za obecność materiału w kapsule odpowiadać będzie Chomik, polski penetrator geologiczny, który wgryzie się w powierzchnię Fobosa i dostarczy próbek. Urządzenie zostało zaprojektowane przez Laboratorium Mechatroniki i Robotyki Satelitarnej Centrum Badań Kosmicznych PAN.
Sam lądownik sondy pozostanie na Fobosie dłużej po to, by umożliwić prowadzenie badań m.in. nad powierzchnią Marsa oraz poziomem jej zapylenia.
Na pokładzie sondy znajdą się dość nietypowi pasażerowie.
Bakteria, która przeżyje prawie wszystko
Deinococcus radiodurans to ekstremofil, czyli gatunek bakterii, który jest w stanie przeżyć to, co z łatwością zabiłoby inne formy życia, m.in. wysoką temperaturę czy działanie trucizny.
Przede wszystkim jednak bakteria ta jest najbardziej odpornym na promieniowanie jonizujące organizmem znanym nauce. Zawdzięcza to swoim niezwykle wydajnym mechanizmom naprawy DNA.
Wytrzyma najwyższą temperaturę
Pyrococcus furiosus jest hipertermofilem, czyli bakterią, która wzrasta w temperaturze powyżej 80 stopni Celsjusza. Najłatwiej odnaleźć ją w pobliżu podmorskich wulkanów.
Choć warunki, w których żyje raczej nie odpowiadają tym panującym na Fobosie, badacze postanowili włączyć ją do misji z innych względów. Jeśli kapsuła przegrzeje się podczas wchodzenia w ziemską atmosferę i przeżyje tylko P. furiosus, będzie to oznaczać, że niszczycielska dla innych mikrobów okazała się temperatura, a nie np. kosmiczne promieniowanie.
Podstawa pożywienia
Saccharomyces cerevisiae to gatunek drożdży należący do grzybów. Jego niektóre szczepy (np. drożdże piekarniane czy gorzelnicze) są powszechnie stosowane w przemyśle spożywczym i posiadają ogromne znaczenie dla człowieka, który wykorzystywał je już w starożytności.
Badacze umieszczą je w wehikule, bo chcą sprawdzić, czy przetrwają.
100 lat bez wody dla nich to pestka
Wśród pasażerów sondy znajdą się również różne gatunki niesporczaka. Są to maleńkie zwierzęta bezkręgowe uznawane za jedne z najbardziej odpornych na działalność warunków zewnętrznych stworzeń. Potrafią przeżyć np. w temperaturach od zera bezwzględnego do ponad 150 st. C oraz przy ciśnieniu 6000 atmosfer. Wytrzymają także ponad 100 lat bez wody.
Kwiat, który wrócił z Księżyca
Ostatnim żywym organizmem, który znajdzie się na pokładzie, będzie rzodkiewnik pospolity (Arabidopsis thaliana) - gatunek rośliny zielnej, który w botanice jest gatunkiem modelowym (podobnie jak myszy i muszka owocowa w badaniach biologicznych człowieka). Nasiona tego niewielkiego małego kwiatu poleciały na Księżyc i z powrotem. Pomimo ciężkich dawek promieniowania, jakie otrzymały, wciąż kiełkują.
Autor: map//ŁUD / Źródło: scientificamerican.com