W sercu amazońskiej dżungli odkryli "zaginione miasta"

Źródło:
Nature, Smithsonian Institute
Zaginione miasta w Boliwii
Zaginione miasta w Boliwii
H. Prümers / DAI
Zaginione miasta w BoliwiiH. Prümers / DAI

Grupa naukowców z Niemieckiego Instytutu Archeologicznego dokonała niespodziewanego odkrycia w sercu amazońskiej dżungli w Boliwii. Lot śmigłowcem nad gęstym lasem udowodnił, że tereny te były niegdyś zamieszkane.

Uwagę archeologów przykuły tajemnicze wzgórza o geometrycznych kształtach, przypominające dzieło człowieka. Struktury zlokalizowane w okolicy boliwijskiej wsi Casarabe po raz pierwszy zostały odkryte w 1999 roku. Z uwagi na trudne warunki terenowe ich dokładne zbadanie okazało się niemożliwe aż do teraz, ale dzięki technologii LIDAR badacze mogli dokładnie przyjrzeć się tajemniczemu miejscu.

Skan miasta Cotoca H. Prümers / DAI

W pełni zurbanizowany krajobraz w sercu lasu

Wyniki analizy przeszły najśmielsze oczekiwania naukowców. Na objętym badaniem obszarze 200 kilometrów kwadratowych, udało się odkryć aż 26 "zaginionych miast". Dwa z nich były szczególnie rozbudowane: jedno o powierzchni 147 hektarów i drugie, liczące 315 ha. Naukowcy nazwali je odpowiednio Cotoca i Landivar.

- Największa osada mierzyła półtora kilometra z północy na południe i kilometr ze wschodu na zachód - opowiada współautorka badania, profesor Carla Jaimes Betancourt. - W XVII wieku podobnej wielkości było Bonn.

Miasta były nie tylko zadziwiająco duże, ale także złożone pod względem urbanistycznym. Poszczególne budowle zlokalizowane były na czterech poziomach, a wśród nich znalazły się budynki użyteczności publicznej, miejsca kultu i infrastruktura techniczna doprowadzająca wodę dla mieszkańców. Największe miasta były połączone z tymi mniejszymi, satelitarnymi.

- Po raz pierwszy możemy mówić o założeniach urbanistycznych w Amazonii pochodzących z czasów przed kolonizacją. - podkreśla dr Heiko Prümers z Niemieckiego Instytutu Archeologicznego, który bada okolice Casarabe od lat 90. ubiegłego wieku. - Sam układ osady pokazuje, że działali tu planiści i wielu budowniczych - dodaje.

Skan miasta Cotoca Source: H. Prümers / DAI
Skan miasta Cotoca H. Prümers / DAI

Zaginione miasta położone głęboko w dżungli

Odkryte miasta były najprawdopodobniej zamieszkane przez przedstawicieli kultury Casarabe, która rezydowała na terenach Amazonii pomiędzy VI a XV wiekiem. Mieszkańcy osad polowali, łowili ryby i uprawiali niektóre rośliny, w tym kukurydzę. Nie wiadomo, co przyczyniło się do upadku ich kultury, acz Prümers przypuszcza, że mogły to być dotkliwe susze.

Casarabe nie jest jedynym miejscem w Ameryce Południowej, gdzie znaleziono ślady kultur przedchrześcijańskich. Przedstawiciele różnych kultur zamieszkiwali wybrzeża brazylijskiej rzeki Xingu oraz okolice jeziora Ayauchi w Ekwadorze. Co ciekawe, badania nad osadnictwem w regionach Amazonii ruszyły dopiero w drugiej połowie XX wieku.

- Miasta w dżungli były mitem stworzonym przez Europejczyków, którzy tak naprawdę widzieli tam jedynie gigantyczne połacie terenu nietknięte ludzką ręką - dodaje Prümers. - Wiele osób nie chciało uwierzyć, że w głębi lasu kryją się godne uwagi stanowiska archeologiczne.

Mapa miasta LandivarH. Prümers / DAI
Zdjęcie stanowiska SalvatierraH. Prümers / DAI

Autorka/Autor:as

Źródło: Nature, Smithsonian Institute

Źródło zdjęcia głównego:  H. Prümers / DAI

Pozostałe wiadomości

IMGW ostrzega przed burzami, które mogą pojawić się w ciągu dnia. Alarmy obowiązują na krańcach wschodnich kraju. Sprawdź, gdzie aura będzie groźna.

Niespokojnie w dwóch województwach. Ostrzeżenia IMGW

Niespokojnie w dwóch województwach. Ostrzeżenia IMGW

Źródło:
tvnmeteo.pl

42-letni turysta z Belgii trafił do szpitala z oparzeniami trzeciego stopnia, których doznał w Dolinie Śmierci w Kalifornii - jednym z najgorętszych miejsc na Ziemi. Mężczyzna miał stracić klapki chodząc po gorących wydmach.

W klapkach po Dolinie Śmierci. Finał w szpitalu

W klapkach po Dolinie Śmierci. Finał w szpitalu

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Rowerzysta w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie natknął się na leśnej drodze na samicę niedźwiedzia grizli z młodymi. Zwierzę prawdopodobnie wystraszyło się i dlatego zaatakowało mężczyznę. Ten obronił się, uderzając niedźwiedzicę w pysk.

Jechał rowerem, grizli "natychmiast powalił go na ziemię"

Jechał rowerem, grizli "natychmiast powalił go na ziemię"

Źródło:
PAP, cbc.ca, vicnews.com

Z powodu upału w marokańskim mieście Bani Mallal w ciągu 24 godzin zmarło 21 osób - podał w czwartek resort zdrowia. W środę w tym regionie temperatura sięgała 48 stopni Celsjusza.

21 zgonów w 24 godziny w jednym mieście. Przez upał

21 zgonów w 24 godziny w jednym mieście. Przez upał

Źródło:
PAP, africanews.com

Tajfun Gaemi w czwartek lokalnego czasu uderzył we wschodnie wybrzeże Chin. Władze szacują, że dotkniętych przez żywioł jest ponad 600 tysięcy osób. Ogłoszo drugi najwyższy poziom alarmu powodziowego. Wcześniej przeszedł przez Tajwan i Filipiny, gdzie zginęło ponad 20 osób.

Setki tysięcy ewakuowanych, odwołane loty. Sytuacja "ponura i skomplikowana"

Setki tysięcy ewakuowanych, odwołane loty. Sytuacja "ponura i skomplikowana"

Źródło:
PAP, BBC, AP

Weekend w części kraju będzie upalny. Miejscami temperatura sięgnie nawet 33 stopni Celsjusza. Pojawią się też burze z wiatrem sięgającym w porywach do 80 kilometrów na godzinę.

Pogoda na weekend: czeka nas uderzenie upału

Pogoda na weekend: czeka nas uderzenie upału

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. W piątek 26.07 w części kraju lokalnie spadnie popada deszcz i pojawią się burze. Termometry pokażą maksymalnie 28 stopni. Aura korzystnie wpłynie na nasze samopoczucie.

Pogoda na dziś - piątek 26.07. Gorąco, miejscami zagrzmi

Pogoda na dziś - piątek 26.07. Gorąco, miejscami zagrzmi

Źródło:
tvnmeteo.pl

Miliardy ludzi zmagają się z epidemią ekstremalnych upałów. Jeśli jest jedna rzecz, która łączy nasz podzielony świat, to fakt, że jest coraz bardziej gorąco - komentował w czwartek ostatnie rekordy temperatury na świecie sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres. Podkreślił, że "upały, choć niewidoczne, są bardziej zabójcze niż inne skutki zmiany klimatu" i wezwał kraje do podjęcia pilnych działań w celu zmniejszenia skutków tych zmian i ochrony ludności.

"Ekstremalne upały to nowa nienormalność"

"Ekstremalne upały to nowa nienormalność"

Źródło:
PAP, Reuters, un.org, tvnmeteo.pl

Ogień szaleje w Parku Narodowym Jasper w Kanadzie. Ewakuowano z niego około 25 tysięcy osób - poinformował na konferencji prasowej Mike Ellis, przedstawiciel prowincji Alberta.

"To największy koszmar, jaki mógł spotkać naszą społeczność"

"To największy koszmar, jaki mógł spotkać naszą społeczność"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CBC, Alberta Wildfire, BBC

W amerykańskim mieście New Gloucester w stanie Maine baribal przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z przymocowaną do niego kamerą. Całe zdarzenie zostało uchwycone na nagraniu skradzionego urządzenia.

Przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z kamerą. Nagranie

Przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z kamerą. Nagranie

Źródło:
Reuters

W czwartek u wybrzeży Manili zatonął filipiński tankowiec. Zginął jeden członek załogi. Na pokładzie znajdowało się 1,4 miliona litrów oleju opałowego. Jak ostrzegają służby, jeśli całość ładunku przedostanie się do wody, może być to największa katastrofa ekologiczna w historii Filipin.

"Walka z czasem" u wybrzeży Filipin. Zginął członek załogi

"Walka z czasem" u wybrzeży Filipin. Zginął członek załogi

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Utwór Missy Elliott został wysłany... na Wenus. NASA dokonała transmisji za pomocą anteny wchodzącej w skład sieci Deep Space Network. "The Rain (Supa Dupa Fly)" to pierwsza hip-hopowa piosenka, która trafiła w przestrzeń pozaziemską.

Hip-hopowy hit wysłany na Wenus

Hip-hopowy hit wysłany na Wenus

Źródło:
PAP, NASA

Włochy przygotowują się na uderzenie antycyklonu afrykańskiego Charon. Przyniesie on kolejną falę upałów z temperaturą sięgającą 40 stopni w miastach. Atak gorąca, który miał trwać do końca lipca, będzie nękać kraj także w sierpniu.

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Źródło:
PAP, ilgiornale.it, milanopavia.news, ANSA

Do ponad 250 wzrosła liczba ofiar śmiertelnych osuwisk, które w poniedziałek zeszły w południowej Etiopii. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych w katastrofie mogło zginąć dwa razy więcej osób. W rejonie trwają akcje poszukiwawcze oraz ewakuacja mieszkańców.

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Źródło:
Reuters, UN OCHA

Strażacy w Kalifornii walczą z kolejnym pożarem lasu, który wybuchł w środę w pobliżu miejscowości Chico. W obawie przed zagrożeniem życia lokalne władze ewakuowały mieszkańców.

Pożar opanowany w zaledwie trzech procentach, gaszenie może potrwać kilka dni

Pożar opanowany w zaledwie trzech procentach, gaszenie może potrwać kilka dni

Źródło:
Reuters, fire.ca.gov, San Franciso Chronicles

Waran z Komodo, największa współcześnie żyjąca jaszczurka, posiada cienką warstwę żelaza pokrywającą zęby - wynika z najnowszych badań. Zdaniem naukowców, ta dość nietypowa cecha pozwala mu skutecznie zabijać ofiary i zdobywać pożywienie.

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Źródło:
Nature, phys.org, The Guardian

Oceany stają się zbyt głośne dla zwierząt. Badania przeprowadzone przez australijskich naukowców wykazały, że dźwięki emitowane przez źródła antropogeniczne mogą zagłuszać naturalne odgłosy oceanu. Utrudnia to życie m.in. ostrygom, które mają problemy z kierowaniem się w optymalne miejsca do żerowania.

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Źródło:
University of Adelaide, EEA

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się sfotografować planetę, która nie była wcześniej obserwowana z Ziemi. Dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba ich oczom ukazała się niezwykła egzoplaneta, sklasyfikowana jako super-Jowisz.

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Źródło:
PAP, mpia, National Geographic

Naukowcy opisali "nowe El Nino" - anomalię pogodową kształtującą pogodę na świecie. Pojawia się na Pacyfiku nieopodal Australii i ma wpływ na całą półkulę południową. Jak twierdzą badacze, odkrycie może pomóc w tworzeniu dokładniejszych modeli klimatycznych i prognozowaniu pogody.

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Źródło:
University of Reading, tvnmeteo.pl

W Parku Narodowym Yellowstone w USA wybuchł gejzer, gdy w pobliżu stała grupa ludzi. Na dużą wysokość z ziemi wystrzeliła gorąca para i fragmenty skał. Świadkowie zarejestrowali ten moment na nagraniu. Według służb nikomu nic się nie stało. Obszar w pobliżu gejzeru jest tymczasowo zamknięty.

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Źródło:
CNN, volcanoes.usgs.gov, tvnmeteo.pl

Lej kondensacyjny, czyli zalążek trąby powietrznej, pojawił się w środę w Pszczynie (województwo śląskie). Nagranie, na którym widać chmurę w kształcie leja zniżającą się ku ziemi, otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

W południowych krajach Europy, ogarniętych 40-stopniowymi upałami, płoną lasy. W środę z powodu dużego pożaru ewakuowano ponad tysiąc turystów z ośrodka wakacyjnego we włoskiej Apulii. W jednej z gmin w Aragonii na północnym wschodzie Hiszpanii zagrożone tereny musiały opuścić dziesiątki osób, w tym goście hotelu.

Ewakuowano 1200 osób z ośrodka wakacyjnego

Ewakuowano 1200 osób z ośrodka wakacyjnego

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Poniedziałek 22 lipca to najcieplejszy dzień na świecie w historii pomiarów - wynika ze wstępnych danych europejskiej agencji Copernicus Climate Change Service (C3S). Tym samym dzień ten wyprzedził niedzielę 21 lipca, która zdobyła ten tytuł zaledwie wczoraj.

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Źródło:
Reuters

Humbak wyskoczył z wody, spadł na rufę łodzi motorowej i przewrócił ją wraz z załogą - do takiego zdarzenia doszło u wybrzeży amerykańskiego stanu New Hampshire. Całe zajście zostało uchwycone na nagraniu.

Wieloryb wywraca łódź, dwie osoby wpadają do wody. Nagranie

Wieloryb wywraca łódź, dwie osoby wpadają do wody. Nagranie

Źródło:
ENEX, BBC, The Post Business Insider

W mięśniach i wątrobach ryb z rodziny żarłaczowatych u wybrzeży Brazylii wykryto wysokie stężenie kokainy. - To bardzo ważne i potencjalnie niepokojące odkrycie - powiedziała Sara Novais, ekotoksykolożka morska.

"Kokainowe ryby" u wybrzeży Brazylii

"Kokainowe ryby" u wybrzeży Brazylii

Źródło:
BBC, Science

We wtorek doszło do erupcji Etny. Chmura popiołów wzbiła się na wysokość ośmiu kilometrów. Pył wulkaniczny pokrył Katanię na Sycylii. Chroniąc się przed nim, wiele osób chodziło po tym sycylijskim mieście pod parasolem.

Gruba warstwa pyłu pokryła miasto. Ludzie chodzili pod parasolami

Gruba warstwa pyłu pokryła miasto. Ludzie chodzili pod parasolami

Źródło:
PAP, Quotidiano Nazionale, tvnmeteo.pl

Coraz bardziej dotkliwa susza panuje na Sycylii. Tam, gdzie jest najgorzej, woda z kranów nie płynie od kilkudziesięciu dni. Poważne straty notuje się w rolnictwie i turystyce. Burmistrz miasta Agrigento oświadczył, że to "najgorszy kryzys hydrologiczny w ostatnich latach".

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Ponad 180 osób zmarło w Hiszpanii od początku wakacji z powodu panujących wysokich temperatur - wynika z danych madryckiego Instytutu Zdrowia imienia Karola III. Około połowę z tych zgonów odnotowano w ostatnich kilkunastu dniach.

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Źródło:
PAP, thelocal.es, eltiempo.es

Z powodu trwającej od kilku tygodni suszy władze Wiednia wprowadziły zakaz grillowania. Miasto ostrzega przed wysokim ryzykiem pożarów lasów i apeluje o ostrożność.

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Źródło:
PAP