Soplówka jeżowata - właściwości, działanie, występowanie, jak jeść

● Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus) to grzyb jadalny, nazywany też grzywą lwa. ● Soplówka jeżowata ma właściwości prozdrowotne, udokumentowane szeregiem badań naukowych. ● Stosowany w medycynie chińskiej od wieków, hericium ma korzystny wpływ na działanie układu nerwowego, pokarmowego, odpornościowego. ● W Polsce soplówka jeżowata występuje bardzo rzadko i jest objęta ścisłą ochroną gatunkową.

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus) to rzadki grzyb jadalny, nazywany też grzywą lwa,  należący do rodziny soplówkowatych (Hericiaceae). W Polsce i w 13 innych europejskich krajach soplówka jeżowata jest pod ścisłą ochroną gatunkową. Rośnie na żywych drzewach liściastych (głównie bukach) lub na ich martwym drewnie i uważana jest za pasożyta. Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości soplówka jeżowata jest wykorzystywana od wielu wieków w medycynie chińskiej. Znajduje się w suplementach diety i innych preparatach leczniczych. Uprawiana jest też komercyjnie i amatorsko.

ZOBACZ >> Rośliny chronione. Czym jest Polska Czerwona Księga Roślin?

Swoją nazwę, także tą potoczną (lwia grzywa), soplówka jeżowata zawdzięcza charakterystycznemu wyglądowi. Przypomina kępkę zwisających kolców lub włosów. Mogą mieć od dwóch do sześciu centymetrów długości, a cały grzyb soplówki - od pięciu do 25 cm. Soplówka jeżowata w młodości ma kremowobiały kolor, który wraz z upływem czasu przechodzi w ochrę.

Soplówka jeżowata jest jednym z 33 rzadkich gatunków grzybów wielkoowocnikowych w Europie. W latach 1951-2014 w Polsce soplówkę znaleziono tylko 23 razy i każde stanowisko jej występowania zostało skrzętnie odnotowane. Soplówkę jeżowatą znaleziono m.in. na Śląsku, w Bieszczadach, Wielkopolsce, na Pomorzu, na Warmii i Mazurach. Ponad połowa znalezionych okazów soplówki rosła na martwych pniach drzew leżących na ziemi, a ok. 30 proc. na żywych drzewach. W niemal 80 proc. były to buki, pozostałe - dęby. Najwięcej grzybów znaleziono od września do listopada.

Soplówka jeżowata swoje właściwości zawdzięcza zawartości substancji bioaktywnych. Są to m.in.: 13 rodzajów erinacyn, które stymulują produkcję komórek nerwowych, poprawiając pracę mózgu, koncentrację i pamięć. Hericium zawiera także hericenon (kwasy występujące wyłącznie w soplówce), podstawowe aminokwasy, polisacharydy i minerały: potas, selen, german, żelazo, cynk.

Soplówka jeżowata m.in.: - ma właściwości przeciwbakteryjne,  - obniża ciśnienie tętnicze krwi,  - przyspiesza gojenie ran,  - wspomaga pracę układu nerwowego, pokarmowego i odpornościowego.

Soplówka jeżowata zawiera substancje bioaktywne m.in. o działaniu przeciwnowotworowym oraz łagodzącym objawy i skutki chorób Parkinsona i Alzheimera. Działanie soplówki jeżowatej:

układ nerwowy. Wspomaga produkcję komórek nerwowych i funkcjonowanie mózgu. Stosowana jest jako terapia wspomagająca w leczeniu chorób układu nerwowego, w tym stwardnienia rozsianego oraz wspomnianych już chorób Parkinsona i Alzheimera, ponieważ ma działanie poprawiające pamięć i koncentrację oraz usprawniające procesy myślowe.

układ pokarmowy. Soplówka jeżowata działa ochronnie na wątrobę, jelita i żołądek. Chroni błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniami oraz wrzodami żołądka. W przeprowadzonym w 2013 roku w Chinach badaniu zaobserwowano również, że ekstrakt z soplówki zmniejszał rozmiary wrzodów u szczurów. 

układ immunologiczny. Podnosi odporność, wspierając produkcję interferonów, a co za tym idzie: białych krwinek.

problemy psychiczne. Soplówka stosowana jest także jako wsparcie terapii w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych, problemów ze snem, nerwicy, przewlekłego stresu.

układ krwionośny. Hericium zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy, obniża poziom złego cholesterolu we krwi. 

Nie odnotowano przeciwwskazań i skutków ubocznych przyjmowania heircium przez okres do 16 tygodni i taki czas jest rekomendowany dla osób przyjmujących suplementy z soplówką jeżowatą.

Naturalnie występującej soplówki jeżowatej nie wolno zbierać, jednak można ten grzyb uprawiać. W internecie można zakupić grzybnię, którą umieszcza się w wywierconych w pniu drzewa liściastego otworach. Można też uprawiać soplówkę w trocinach. Uprawę soplówki jeżowatej prowadzi się tak jak uprawę boczniaków. Jest wrażliwa na złe warunki atmosferyczne, dlatego uprawa hericium w trocinach daje lepsze efekty.

Grzyb soplówka ma delikatny słodkawy smak, porównywany do smaku mięsa z kraba. Wystarczy pokroić ją na plastry i usmażyć jak kotlet w panierce lub jak stek na patelni grillowej. Można ją też dodawać do zup i gulaszy.

Źródła: Wong JY i in.. Gastroprotective Effects of Lion's Mane Mushroom Hericium erinaceus (Bull.:Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae) Extract against Ethanol-Induced Ulcer in Rats. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; Sikora A. i Neubauer G. Nowe stanowiska i występowanie soplówki jeżowatej Hericium erinaceus w Polsce. [New sites and occurrence of the Bearded Tooth Hericium erinaceus in Poland]. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. 2015.