Pistacje – właściwości i zastosowanie

● Orzechy pistacjowe to nasiona drzew i krzewów pistacji występujących na północnej półkuli. ● Pistacje zawierają wiele korzystnych dla zdrowia soli mineralnych i witamin. ● Częste spożywanie pistacji wspiera wiele funkcji zachodzących w organizmie – m.in. chroni wzrok, działa przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo. ● Pistacje można spożywać jako samodzielną przekąskę lub jako dodatek do deserów i dań wytrawnych.  

Pistacje, zwane również zielonymi migdałami lub orzechami szczęścia to zielone orzeszki ukryte w twardej, lekko uchylonej łupinie. Tak naprawdę są to jadalne nasiona drzew lub krzewów pistacji występujących na półkuli północnej. Pistacje są jednymi z najzdrowszych orzechów, gdyż zawierają wiele cennych dla zdrowia człowieka wartości odżywczych. Można je jeść samodzielnie – jako przekąskę, a także dodawać do wielu dań. Bardzo zdrowy jest również olej wytłaczany z nasion pistacji.

Orzechy pistacjowe są doskonałym źródłem soli mineralnych, do których zaliczają się: - miedź, - mangan, - fosfor, - magnez, - potas, - żelazo, - selen, - sód, - cynk, - wapń.

Pistacje zawierają również wiele witamin: witaminę A, C, E i K oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6 i B9). Składniki odżywcze zawarte w orzechach pistacjowych (w 100 gramach) to: - tłuszcze – 47 g, - węglowodany – 27 g, w tym cukry proste około 7,5 g, - białka – 20 g, - błonnik pokarmowy – 10,3 g.

Wartość energetyczna w 100 gramach orzeszków pistacjowych wynosi 562 kcal, a ich indeks glikemiczny jest równy 15.

Orzechy pistacjowe, jako jedyne spośród orzechów, dostarczają karotenoidy: luteinę, beta-karoten i zeaksantynę, które mają dobroczynny wpływ na wzrok – chronią siatkówkę oka przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i zapobiegają rozwojowi zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej. Pistacje są również bogate w silne antyoksydanty – witaminę E oraz flawonoidy, które wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, antyarytmiczne, rozkurczowe, detoksykujące i przeciwbakteryjne. Nasiona pistacji wygrywają z innymi orzechami także pod względem zawartości błonnika, gdyż jedna porcja (około 30 g) dostarcza 3 g błonnika pokarmowego, co stanowi 12 proc. dziennego zapotrzebowania organizmu na ten składnik odżywczy.

Spożywanie pistacji wpływa również na pracę serca i układu naczyniowego poprzez regulację cukru we krwi, obniżanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów, regulację ciśnienia tętniczego oraz zapobieganie gromadzenia się blaszki miażdżycowej. Dzięki zawartym w pistacjach wapniu i fosforze, orzeszki te wpływają korzystnie na kości i zęby. Natomiast wysoka zawartość błonnika połączona z niskim indeksem glikemiczny sprawiają, że pistacje są doskonałym pożywieniem dla osób będących na diecie odchudzającej. Zielone migdały przyspieszają również metabolizm i przeciwdziałają zaparciom, a także wpływają pozytywnie na wygląd skóry.

Witaminy z grupy B, które znajdują się w pistacjach, poprawiają pracę układu nerwowego oraz zwiększają odporność na stres i mają działanie uspokajające. Garść orzeszków (20 g) zaspokaja 20 proc. dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminę B6 (pirodoksynę), która ma dobroczynny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Witamina B2 (ryboflawina) i B3 (niacyna) wspierają pracę mózgu, koją nerwy oraz pomagają kobietom radzić sobie z zespołem napięcia przedmiesiączkowego.

Pistacje są niezwykle smaczne, dlatego same w sobie stanowią pyszną i zdrową przekąskę. Można jednak przygotować z tych orzeszków wiele równie wyjątkowych w smaku dań, a także dodawać je do deserów. Coraz bardziej popularny w Polsce staje się przysmak kuchni bałkańskiej z dodatkiem pistacji o nazwie baklawa. Deser ten składa się z kilku warstw z ciasta listkowego przekładanych posiekanymi pistacjami, migdałami i orzechami nerkowca wymieszanymi z miodem.

Kolejnym ciekawym sposobem podania tych orzechów jest masło pistacjowe, które można przygotować bez większego wysiłku. Wystarczy zmielić orzeszki w blenderze z dodatkiem odrobiny oliwy z oliwek (lub ulubionego oleju) i soli. Masło pistacjowe doskonale urozmaici codzienny jadłospis, a będzie zapewne smakowało wszystkim domownikom, jednak trzeba pamiętać, że jak każde masło orzechowe, jest bardzo kaloryczne.

Pistacje są na dużą skalę wykorzystywane w przemyśle spożywczym – można je znaleźć w nadzieniach cukierków i czekolad, lodach, budyniach, tortach, struclach i marcepanach.

Orzeszki pistacjowe, podobnie jak inne orzechy czy bakalie, należy kupować wyłącznie w sprawdzonych sklepach. Niektórzy sprzedawcy nie przechowują prawidłowo pistacji, co może doprowadzić do wystąpienia na nich pleśni, która jest niewidoczna gołym okiem. Jeżeli zakupione orzechy mają nieprzyjemny posmak lub zapach, nie powinno się ich jeść.

W sklepach dostępne są zarówno pakowane orzechy pistacji, jak i na wagę. Cena jednych i drugich jest dosyć wysoka, jednak zwykle bardziej opłaca się kupić pistacje na wagę. Konsumenci mają również do wyboru:

pistacje naturalne, niełuskane – ten rodzaj orzechów nie został poddany żadnej obróbce i nie został posolony,

orzechy pistacji naturalne, łuskane – są to pistacje zwykle poddane mechanicznej obróbce mającej na celu pozbycie się skorupek, jednak żadnym innym zabiegom,

pistacje prażone – można kupić je zarówno ze skorupką, jak i łuskane, poddawane są obróbce termicznej (cieplnej), której celem jest wydobycie intensywniejszego smaku i aromatu orzeszków,

pistacje prażone z solą – te orzechy również są poddawane obróbce termicznej, a dodatkowo posolone.

Oczywiście najbardziej zdrowe są orzechy nieprażone i niesolone, jednak mogą zawierać szkodliwe bakterie, takie jak Salmonella i E. coli, które w procesie prażenia giną. Niestety razem z bakteriami, pod wpływem wysokiej temperatury, znikają też niektóre właściwości odżywcze pistacji. Najlepszym rozwiązaniem jest zatem zakupienie naturalnych, surowych orzechów i poddanie ich prażeniu we własnym zakresie, czyli w piekarniku nastawionym na niższą temperaturę niż ta, która jest stosowana w przemyśle spożywczym. Optymalną temperaturą, która pozwoli pozbyć się niechcianych mikroorganizmów, a jednocześnie zachowa drogocenne składniki odżywcze, to 140 st. Celsjusza. Prażenie pistacji w piekarniku powinno trwać 15 minut. 

ZOBACZ >> 5 najzdrowszych orzechów, jakie możesz zjeść