Nastała astronomiczna zima. Rozpoczęła się także kalendarzowa

Astronomiczna zima rozpoczyna się, gdy Słońce przechodzi przez tak zwany punkt Koziorożca. Nasza dzienna gwiazda góruje wtedy w zenicie na zwrotniku Koziorożca, czyli najdalej wysuniętej na południe szerokości geograficznej. Na półkuli północnej kąt padania promieni słonecznych jest najmniejszy. W tym roku zima astronomiczna nastała o godzinie 16.59.

Moment ten nazywany jest przesileniem zimowym. Na półkuli północnej przypada ono 21 lub 22 grudnia. Jest to spowodowane długością roku słonecznego (około 365 dni, 5 godzin i 49 minut ) oraz stosowaniem lat przestępnych.

Dzień, w którym następuje przesilenia zimowe, a zarazem rozpoczyna się astronomiczna zima, jest najkrótszym dniem w roku. Później każdy kolejny dzień zacznie się wydłużać, a noce będą coraz krótsze.

Ile trwa najkrótszy dzień w roku? Jest to zależne od położenia geograficznego. W Warszawie Słońce wzeszło o godzinie 7.43, a zaszło o godz. 15.25. Dzień trwał dokładnie 7 godzin, 42 minuty i 9 sekund. Z kolei na przykład w Krakowie 21 grudnia był nieco dłuższy, trwając 8 godzin, 3 minuty i 47 sekund. Wschód Słońca nastąpił tam o godz. 7.36, a Słońce zaszło o godz. 15.40.

Zima astronomiczna potrwa do 20 marca do godz. 16.33. Wówczas nasza dzienna gwiazda przejdzie przez punkt Barana, czyli nastąpi równonoc wiosenna. Wtedy nastąpi początek astronomicznej wiosny. Zima 2021/2022 będzie więc trwać przez 88 dni, 23 godziny i 34 minuty.

Pory roku można też rozróżniać na podstawie innych kryteriów. Kalendarzowa zima zaczyna się zawsze 22 grudnia. Z kolei w meteorologii, ponieważ zima astronomiczna jest "ruchoma", na potrzeby porównań statystycznych przyjęte są konkretne daty, na przykład zima trwająca od 1 grudnia do 28 lutego (daty te mogą być różnie przyjęte w poszczególnych krajach lub regionach). Można też definiować zimę na podstawie przyrody, na przykład fenologiczna oznacza przerwę wegetacji roślin.

Występowanie pór roku nie zależy od odległości Ziemi od Słońca (ta na początku stycznia jest najmniejsza w roku), gdyż różnica w tym parametrze wynosi zaledwie około pięciu milionów kilometrów w stosunku do średniej odległości, wynoszącej 150 milionów kilometrów. Przyczyną, dla której mamy do czynienia z porami roku, jest nachylenie osi obrotu Ziemi do płaszczyzny jej orbity, w połączeniu z ruchem obiegowym dookoła Słońca. W wyniku tego, w zależności od okresu w roku, mamy różne warunki oświetlenia dla danej półkuli. W przypadku strefy klimatu umiarkowanego, w której leży Polska, możemy się dzięki temu cieszyć zimą, wiosną, latem i jesienią.