Rozpoczęła się astronomiczna i kalendarzowa jesień

Źródło:
PAP
Warunki biometeorologiczne w środę
Warunki biometeorologiczne w środętvnmeteo.pl
wideo 2/3
Pogoda na dziś

Astronomiczna jesień rozpoczęła się w piątek o godzinie 3.04 w momencie, kiedy Słońce przeszło przez punkt Wagi. Podczas tej pory roku będzie można zobaczyć na niebie jasne planety, roje meteorów, pełnie Księżyca. 25 października dojdzie do częściowego zaćmienia Słońca, które będzie widoczne w Polsce.

Początek jesieni astronomicznej związany jest ze zjawiskiem równonocy jesiennej. To dzień, podczas którego promienie Słońca równolegle padają na ziemski równik, a nasza gwiazda osiąga umowny punkt Wagi - miejsce przecięcia się ekliptyki (drogi pokonywanej przez słońce) z równikiem niebieskim, czyli "przedłużeniem" ziemskiego równika. Od tego momentu półkula północna jest słabiej oświetlana niż południowa, aż do równonocy wiosennej.

Na piątek przypada również początek kalendarzowej jesieni.

Astronomiczna jesień 2022Maciej Zieliński Adam Ziemienowicz/PAP

Atrakcje na jesiennym niebie

Tegorocznej jesieni mamy szansę na zobaczenie na nocnym niebie kilku planet. Najbliższą planetę względem Słońca, Merkurego, będziemy mogli zobaczyć nad ranem na przełomie września i października. Z kolei Wenus zacznie być widoczna wieczorem dopiero pod koniec jesieni, a swoją pełnię blasku pokaże zimą.

CZYTAJ: Jaka będzie jesień i zima? IMGW podał wstępną prognozę na najbliższe miesiące

Na niebie będą lśnić planety

Mars, zwany też Czerwoną Planetą, pod koniec września będzie wschodzić około godziny 21.30, a potem coraz wcześniej i na koniec jesieni będzie można go podziwiać przez całą noc. Będzie też powoli rósł jego blask i rozmiar tarczy, planeta bowiem dąży do tak zwanej opozycji, którą osiągnie 8 grudnia.

Obecnie wieczorami blaskiem wśród planet góruje Jowisz, największa planeta Układu Słonecznego. Ma -2,9 magnitudo, czyli blask zdecydowanie jaśniejszy niż najjaśniejsze gwiazdy na nocnym niebie. Widoczny jest przez całą noc, ale na koniec jesieni będzie zachodził już około północy.

Posiadacze nawet niewielkich teleskopów mogą zobaczyć cztery największe księżyce Jowisza, zwane galileuszowymi (odkrył je bowiem Galileusz, gdy po raz pierwszy zastosował lunetę do obserwacji astronomicznych). Obserwując księżyce galileuszowe w kolejnych nocach łatwo dostrzeżemy, jak zmienia się ich pozycja względem tarczy Jowisza. Czasami też nie będziemy widzieli czterech, a mniejszą ich liczbę, gdy będą znajdować się z tyłu za Jowiszem. Saturn, czyli planeta władająca okazałymi pierścieniami, będzie widoczny podobnie jak Jowisz, aczkolwiek zachodząc wyraźnie wcześniej. Saturn ma też słabszy blask niż Jowisz. Gdy na wieczornym niebie znajdzie się jasnego Jowisza, to Saturna należy szukać po tej samej stronie nieba. Warto spojrzeć na niego przez teleskop, bo dzięki pierścieniom należy do najpiękniejszych wizualnie planet.

Również przez większość nocy widoczne będą najdalsze planety - Uran i Neptun. Jednak aby je dostrzec, potrzebny jest teleskop, mają bowiem zbyt słaby blask, aby mogło to się udać okiem nieuzbrojonym.

Niebo we wrześniuPAP/Zlata Bahachova

Częściowe zaćmienie Słońca

25 października dojdzie do częściowego zaćmienia Słońca, widocznego w Polsce. Dla Warszawy największa faza zaćmienia wyniesie 0,52, dla Białegostoku będzie to 0,56, a dla Wrocławia 0,46.

Astronomowie przypominają, że nigdy nie wolno patrzeć na Słońce przez lornetkę lub teleskop, jeśli nie są wyposażone w odpowiednie filtry, gdyż grozi to uszkodzeniem lub utratą wzroku. Bezpieczną metodą obserwacji jest rzutowanie obrazu Słońca na białą kartkę lub ścianę (patrzymy na ten rzutowany obraz, a nie w okular teleskopu). Można też wybrać się na piknik astronomiczny, gdzie do dyspozycji będą teleskopy zaopatrzone w odpowiednie bezpieczne filtry, bądź skonstruowane specjalnie do obserwacji Słońca. Z kolei do obserwacji bez teleskopów można na przykład zaopatrzyć się w "okulary do obserwacji zaćmień Słońca".

Zaćmienie SłońcaPAP/NASA

Całkowite zaćmienie Księżyca

Z kolei 8 listopada przypadnie całkowite zaćmienie Księżyca, którego jednak nie zobaczymy z terenu naszego kraju.

Zaćmienie KsiężycaPAP

Roje meteorów

Wśród rojów meteorów aktywnych jesienią najobfitsze są Geminidy. Te białe meteory można spróbować dostrzec od 4 do 17 grudnia, z maksimum 14 grudnia. W idealnych warunkach możliwe jest "spadanie" do 150 meteorów w ciągu godziny w okresie maksimum roju. Następne są Orionidy oraz Leonidy.

Orionidy są aktywne od 2 października do 7 listopada z maksimum 21 października do 20 zjawisk na godzinę. Z kolei Leonidy zobaczymy od 6 do 30 listopada z maksimum 17 listopada w liczbie do 10-20 zjawisk na godzinę.

Jesienne pełnie Księżyca

Jesienne pełnie Księżyca nastąpią 9 października, 8 listopada i 8 grudnia, z kolei nów przypadnie 25 września, 25 października i 23 listopada.

Astronomowie zwracają uwagę na malownicze paradowanie Księżyca wzdłuż linii planet - Saturn, Jowisz i Mars, mniej więcej w okresach od 5 do 14 października, od 1 do 11 listopada, od 29 listopada do 7 grudnia.

Autorka/Autor:anw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Upały odpuściły, ale nie na długo. W weekend temperatura w cieniu znów będzie przekraczać 30 stopni Celsjusza. W prognozie pogody na ten tydzień widać też burze, które najsilniejsze mają być w środę.

Odpoczynek od upału będzie krótki

Odpoczynek od upału będzie krótki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze są możliwe na zachodzie kraju tego wieczora i początkowo w nocy. W czterech województwach obowiązują ostrzeżenia wydane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Niebezpieczne godziny w części kraju

Niebezpieczne godziny w części kraju

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro. W nocy miejscami mogą pojawić się burze oraz przelotne opady deszczu. Środa 24.07 również będzie pochmurna i deszczowa z lokalnymi wyładowaniami. Będzie gorąco, na termometrach zobaczymy do 28 stopni.

Pogoda na jutro - środa, 24.07. Deszczowa noc w części kraju

Pogoda na jutro - środa, 24.07. Deszczowa noc w części kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gdzie jest burza? We wtorek 23.07 wieczorem nad Polską pojawiły się wyładowania atmosferyczne. Śledź sytuację pogodową w kraju na tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Front pojawił się nad Polską

Gdzie jest burza? Front pojawił się nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Liczba ofiar śmiertelnych dwóch osuwisk, do których doszło w poniedziałek w Etiopii, przekroczyła 200 - przekazały lokalne władze. Trwają poszukiwania zaginionych.

"Nie wiem, kiedy to się skończy. Wciąż odnajdujemy ciała"

"Nie wiem, kiedy to się skończy. Wciąż odnajdujemy ciała"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters

Z powodu trwającej od kilku tygodni suszy władze Wiednia wprowadziły zakaz grillowania. Miasto ostrzega przed wysokim ryzykiem pożarów lasów i apeluje o ostrożność.

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Źródło:
PAP

Coraz bardziej dotkliwa susza panuje na Sycylii. Tam, gdzie jest najgorzej, woda z kranów nie płynie od kilkudziesięciu dni. Poważne straty notuje się w rolnictwie i turystyce. Burmistrz miasta Agrigento oświadczył, że to "najgorszy kryzys hydrologiczny w ostatnich latach".

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Temperatura na Ziemi bije kolejne rekordy. W niedzielę, 21 lipca, odnotowano najcieplejszy dzień na świecie, odkąd prowadzone są pomiary - wynika ze wstępnych danych europejskiej agencji Copernicus Climate Change Service (C3S).

Najcieplejszy dzień na świecie w historii. Był w niedzielę

Najcieplejszy dzień na świecie w historii. Był w niedzielę

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, PAP

Ponad 180 osób zmarło w Hiszpanii od początku wakacji z powodu panujących wysokich temperatur - wynika z danych madryckiego Instytutu Zdrowia imienia Karola III. Około połowę z tych zgonów odnotowano w ostatnich kilkunastu dniach.

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Źródło:
PAP, thelocal.es, eltiempo.es

Norweski region Telemark, który jest położony około 100 kilometrów na zachód od Oslo, nawiedziły ulewne deszcze. Doszło tam do powodzi, w wyniku której zawalił się most. Służby ewakuowały około 350 mieszkańców i turystów z terenów zagrożonych osunięciami ziemi.

Zawalony most, zalane drogi. Osunięcie ziemi zagraża mieszkańcom i turystom

Zawalony most, zalane drogi. Osunięcie ziemi zagraża mieszkańcom i turystom

Źródło:
PAP, nrk.no

W Kolumbii Brytyjskiej i Albercie szaleją pożary, ewakuowano tysiące osób. Dym generowany przez płomienie przekracza północny Atlantyk - poinformowało europejskie centrum monitorowania atmosfery Copernicus (CAMS).

Od piorunów wybuchają pożary, tysiące ewakuowanych

Od piorunów wybuchają pożary, tysiące ewakuowanych

Źródło:
Reuters, PAP, cbc.ca, nytimes.com

Erupcja Etny spowodowała tymczasowe zawieszenie przylotów i odlotów na lotnisku w Katanii. To nie pierwsza erupcja w tym miesiącu.

Wybuch Etny. Ośmiokilometrowa chmura pyłu nad Sycylią, zawieszono loty

Wybuch Etny. Ośmiokilometrowa chmura pyłu nad Sycylią, zawieszono loty

Źródło:
PAP, Quotidiano Nazionale, tvnmeteo.pl

Stres ludzi wpływa na samopoczucie psów. Przeprowadzone przez brytyjskich naukowców badanie wykazało, że zapachy wydzielane przez zdenerwowane osoby sprawiały, że zwierzaki wykazywały się pesymizmem.

Psy czują zapach naszego stresu. Przez niego stają się pesymistami

Psy czują zapach naszego stresu. Przez niego stają się pesymistami

Źródło:
University of Bristol

Tajfun Gaemi zbliża się do wybrzeży Tajwanu. Towarzyszą mu podmuchy wiatru sięgające 155 kilometrów na godzinę. W przygotowaniu na nadejście żywiołu odwołana została część dorocznych ćwiczeń wojskowych, wstrzymano połączenia promowe. Po przejściu nad Tajwanem Gaemi ma uderzyć w Chiny.

Gaemi wstrzymał część dorocznych ćwiczeń wojskowych

Gaemi wstrzymał część dorocznych ćwiczeń wojskowych

Źródło:
Reuters, Taiwan News, Focus Taiwan

Piorun śmiertelnie poraził 47-letniego mężczyznę i jego 11-letnią córkę na górze Zhaltets w Bułgarii. Drugie dziecko, które zaalarmowało służby ratunkowe, ocalało i zostało śmigłowcem przetransportowane do szpitala.

Ojciec i córka śmiertelnie porażeni piorunem

Ojciec i córka śmiertelnie porażeni piorunem

Źródło:
PAP, breaking.bg

Lecąca w kierunku Jowisza sonda JUICE, aby nabrać prędkości, przeleci w przyszłym miesiącu pomiędzy Ziemią a Księżycem - poinformowała Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). To pierwszy tego typu manewr w historii lotów kosmicznych.

Sonda JUICE przeleci między Ziemią a Księżycem   

Sonda JUICE przeleci między Ziemią a Księżycem   

Źródło:
PAP, ESA

Ogień pojawił się na przedmieściach Lizbony. Pożar wybuchł w niedzielę wczesnym popołudniem, a walkę z nim utrudniał upał i silny wiatr. 14 osób, w tym 11 strażaków, odniosło obrażenia. Niebezpieczeństwo pożarowe nie mija.

Wiatr dodał sił pożarowi nieopodal Lizbony. 14 osób rannych

Wiatr dodał sił pożarowi nieopodal Lizbony. 14 osób rannych

Źródło:
SIC Noticias, observador.pt

Cypryjski departament meteorologii (DOM) ostrzega przed spiekotą. Trzy osoby zmarły, a co najmniej kilka trafiło do szpitali w trakcie trwającej właśnie fali upałów na wyspie. Miejscami temperatura może przekroczyć 40 stopni Celsjusza.

Upały na Cyprze. Skwar zabił trzy osoby

Upały na Cyprze. Skwar zabił trzy osoby

Źródło:
PAP, DOM, Cyprus Mail

Po całej serii upalnych dni temperatura coraz rzadziej będzie przekraczać 30 stopni. Jaka pogoda będzie towarzyszyła nam na przełomie lipca i sierpnia? Sprawdź długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: lato całkowicie zmieni swoje oblicze

Pogoda na 16 dni: lato całkowicie zmieni swoje oblicze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Lawina błotna zalała w niedzielę miasto w północno-wschodniej Francji. Do zdarzenia doszło w departamencie Górna Marna, gdzie weekend przyniósł gwałtowne opady deszczu i burze. Osiem osób zostało rannych.

Błoto zalało miasto. "Po dwóch minutach drzwi pękły pod naporem fal"

Błoto zalało miasto. "Po dwóch minutach drzwi pękły pod naporem fal"

Źródło:
France TV, BFMTV

Za nami kolejna noc obserwacji Koźlego Księżyca. Letnie pełnie są szczególnie efektowne - tarcza naszego naturalnego satelity wydaje się wtedy większa i złotawa. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Koźli Księżyc. Złota pełnia w waszych obiektywach

Koźli Księżyc. Złota pełnia w waszych obiektywach

Aktualizacja:
Źródło:
space.com, timeanddate.com, Kontakt 24, tvnmeteo.pl

Wypadek w Tatrach. Na Kontakt 24 otrzymaliśmy nagranie z akcji ratunkowej przeprowadzonej w sobotę przez ratowników Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Dotyczyła ona mężczyzny, który upadł na szlaku i rozbił sobie głowę.

Upadł na szlaku, rozbił sobie głowę i stracił przytomność. Wypadek w Tatrach

Upadł na szlaku, rozbił sobie głowę i stracił przytomność. Wypadek w Tatrach

Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

Chorwacka policja zatrzymała mężczyznę podejrzanego o podłożenie ognia w okolicach Trogiru. W czwartek pożar podszedł bardzo blisko kompleksów hotelowych, zagrażając bezpieczeństwu ponad 4000 ludzi, a w niedzielę wciąż trwało jego dogaszanie.

Miał podpalić las, został wyciągnięty z autobusu za nogi

Miał podpalić las, został wyciągnięty z autobusu za nogi

Źródło:
PAP, index.hr, tvnmeteo.pl

Intensywne opady deszczu spowodowały, że na mapie Olsztyna pojawiło się kolejne jezioro - Płociduga Duża. Zbiornik ten osuszono w XIX wieku, by uzyskać łąki do wypasu koni. Zdaniem naukowców jezioro to jednak wkrótce znowu zniknie.

Na mapie Olsztyna pojawiło się kolejne jezioro

Na mapie Olsztyna pojawiło się kolejne jezioro

Źródło:
PAP

Położone w środkowym Chile jezioro Laguna del Maule wydaje z siebie dźwięki brzmiące jak piosenki z kosmosu. - Są one spowodowane ruchem lub pękaniem cienkich warstw lodu - powiedział glacjolog Andres Rivera.

To chilijskie jezioro śpiewa

To chilijskie jezioro śpiewa

Źródło:
Reuters

Trzęsienie ziemi odnotowano u wybrzeży Krety w niedzielny poranek. Wstrząsy miały magnitudę 5,3. Od soboty aktywność sejsmiczna w regionie wzrosła, a sytuacja jest na bieżąco monitorowana.

Trzęsienie o magnitudzie 5,3 u wybrzeży Krety

Trzęsienie o magnitudzie 5,3 u wybrzeży Krety

Źródło:
ERT News, naftemporiki.gr

Wzrosła liczba ofiar śmiertelnych zawalenia się mostu w północno-środkowych Chinach. Jak podały lokalne media, do rzeki wpadło 25 pojazdów. Do zdarzenia doszło po ulewach, jakie wystąpiły w piątek nad tą częścią Państwa Środka. Nad kraj nadciągają dalsze burze.

Samochody wpadły do rzeki. Los dziesiątek osób pozostaje nieznany

Samochody wpadły do rzeki. Los dziesiątek osób pozostaje nieznany

Źródło:
PAP, Reuters

Temperaturę w miastach można kształtować poprzez zmianę użytkowania terenów dookoła nich. Zespół naukowców z Chin i Wielkiej Brytanii odkrył, że szeroki pas terenów zielonych naokoło metropolii może przyczyniać się do znaczącego obniżenia temperatury w centrum.

"Zielony pierścień" może schłodzić miasto w upały

"Zielony pierścień" może schłodzić miasto w upały

Źródło:
University of Surrey

Grecja mierzy się z kolejnym dniem fali upałów. W związku z temperaturą dochodzącą do około 40 stopni Celsjusza ponownie zamknięto niektóre obiekty archeologiczne, a także popularny wśród turystów Ogród Narodowy w Atenach. Strażacy walczą z pożarami w różnych regionach kraju.

Ponad 40 stopni. Ograniczenia dla turystów, rośnie zagrożenie pożarami

Ponad 40 stopni. Ograniczenia dla turystów, rośnie zagrożenie pożarami

Źródło:
PAP, .ekathimerini.com, wetteronline.de

Słowackie pogotowie górskie (HZS) poinformowało o śmierci polskiego wspinacza, który w piątek nie przeżył upadku z Czarnego Szczytu. Tego dnia w Tatrach Wysokich zginął również inny turysta z Polski.

Kolejny śmiertelny wypadek Polaka w słowackich Tatrach

Kolejny śmiertelny wypadek Polaka w słowackich Tatrach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl