Huragany. Kiedy powstają, jaką mają siłę i dlaczego często są im nadawane kobiece imiona?

● Huragan to – według definicji – zorganizowany system burzowy tworzący się nad ciepłymi (min. 26 °C) wodami oceanów.  ● Huragany tworzą się w dużej odległości od równika, a do ich powstania potrzebna jest obecność chmur burzowych oraz niska zmienność prędkości wiatru. ● Inne nazwy huraganów to tajfuny, cyklony, tornada, orkany.

Huragan to jedno z najgroźniejszych zjawisk w przyrodzie. Zjawiska tego typu występują zarówno na półkuli północnej, jak i południowej. - Huragan to bardzo głęboki niż baryczny o rozmiarach od 300 do 500 km średnicy. Powstaje w obszarach międzyzwrotnikowych i niemal wyłącznie nad mocno rozgrzanymi oceanami, gdzie temperatura powierzchni wody przekracza 30 st. C. Zaczyna się zwykle od tropikalnej burzy, czyli potężnej chmury burzowej, tworzącej się nad rozgrzanym oceanem. Dzieje się tak najczęściej pod koniec lata i na początku jesieni, kiedy morze w rejonach podzwrotnikowych rozgrzewa się najsilniej - tłumaczył w rozmowie w TVN Meteo klimatolog z Uniwersytetu Śląskiego, prof. Tadeusz Niedźwiedź.

Wspomniane warunki sprzyjają powstaniu prądów wstępujących i wielkiej chmury burzowej, która może zostać wprawiona w ruch wirowy. To daje początek huraganowi.

- Huragan osiąga apogeum, gdy rośnie prędkość wiatru. Prędkość wokół centrum cyklonu może sięgać nawet ok. 400 km/h. Paradoksalnie w samym centrum, czyli w oku cyklonu, mającym średnicę sięgającą do 70 km, powietrze jest spokojne, samo zaś miejsce jest bezchmurne, ciepłe i ciche - opowiadał prof. Niedźwiedź.

Zależnie od miejsca występowania huragany mają różne nazwy. Na północnym Atlantyku i północno-wschodnim Oceanie Spokojnym mamy huragan, który może spustoszyć Haiti, Kubę, Dominikanę. Na północno-zachodnim Pacyfiku pojawi się tajfun, który uderzy w Japonię, Filipiny oraz Chiny. Cyklony spotkamy na południowo-zachodnim Pacyfiku oraz u wybrzeży Oceanu Indyjskiego, uderzają w Tajlandię i Bangladesz. No i jest jeszcze orkan – kiedyś dotyczył cyklonów tropikalnych, obecnie określenie dotyczy huraganów znad Północnego Atlantyku. Często ten wyraz jest też stosowany do nazwania pojawiających się w Europie wiatrów o sile huraganu. 

Do opisu szkód, jakie może wywołać wiatr, stosuje się skalę Saffira-Simpsona. Dotyczy ona wyłącznie huraganów powstałych na Atlantyku i północnym Pacyfiku. Huragany zostały sklasyfikowane wg intensywności wiatru, co umożliwia oszacowanie potencjalnych szkód. Wyróżnia się pięć kategorii:

1. huragany o prędkości od 119 do 153 km/h; brak większych zniszczeń; powodują podtopienia w strefie przybrzeżnej, szkody w portach 2. huragany o prędkości od 154 do 177 km/h; powodują zniszczenia dachów, drzwi, okien 3. huragany o prędkości od 178 do 209 km/h, powodują zniszczenia małych budynków, całkowite zniszczenia przyczep kempingowych 4. huragany o prędkości od 210 do 249 km/h; powodują całkowite zniszczenia dachów, podtopienia obszarów położonych w głębi lądu 5. huragany o prędkości ponad 250 km/h; powodują całkowite zniszczenia budynków, powodzie.

Pierwsze nazwy huraganów były nadawane od imion świętych. Tradycja nadawania kobiecych imion powstała prawdopodobnie w czasie II Wojny Światowej, kiedy to meteorolodzy zaczęli nazywać huragany imionami swoich ukochanych. Od 1979 r. zaczęto nadawać huraganom także imiona męskie.

Cyklony i tajfuny najczęściej kojarzą się z bardziej egzotycznymi regionami. Okazuje się jednak, że w naszym kraju również może pojawić się huragan, jednakże ze względu na położenie geograficzne Polski (duża odległość od równika) zdarza się to rzadko. W 2004 r. pojawił się orkan Pia, w 2007 r. – orkan Cyryl (Kyrill, Kirył). W 2013 i 2017 r. duże zniszczenia spowodował orkan Ksawery.

Przed wyjazdem na Dominikanę czy Wyspy Zielonego Przylądka warto sprawdzić informacje podawane przez National Hurricane Center and Central Pacific Hurricane Center odnośnie do prognoz pogody dotyczących prawdopodobieństwa pojawienia się huraganów. 

W skład Wysp Zielonego Przylądka wchodzi 10 głównych wysp, położonych w obrębie zachodniego wybrzeża Afryki. Sezon huraganów zaczyna się tam w czerwcu i trwa do końca października (w sierpniu i wrześniu występują też duże opady). Ostatnim huraganem, który nawiedził Wyspy Zielonego Przylądka, był huragan Florence w 2018 roku. Zatem: kiedy jechać na Wyspy Zielonego Przylądka? Najlepszym terminem jest okres od października do maja.

Huragany są rzadkie na Kubie, szczególnie w porze suchej. Ale mogą się zdarzyć w okresie od sierpnia do października – czyli w czasie pory deszczowej. Wybierając się na Kubę, należy też pamiętać o burzach tropikalnych, które występują najczęściej w czerwcu i lipcu. 

Podsumowując: kiedy jechać na Kubę? Najlepszym miesiącem jest marzec, ze względu na przyjemną, stałą temperaturę. Nie za gorąco, nie za zimno, a skoki temperatur są niewielkie. Dodatkowo, minimalizujemy w ten sposób ryzyko narażenia się na długotrwałe opady – marzec to stosunkowo suchy miesiąc.

Perła Karaibów ma do zaoferowania wiele przepięknych, piaszczystych plaż oraz krystalicznie czystą wodę. Pogoda na wyspie bywa różna, w zależności od tego, czy znajdujemy się w głębi lądu czy na wybrzeżu. Odpowiedź na pytanie, kiedy najlepiej jechać na Dominikanę, może wydawać się dość oczywista: nie podczas sezonu huraganowego. Problem w tym, że przypada on na czas wakacji, trwa od czerwca do października. 

Wyspy należące do Stanów Zjednoczonych Ameryki tworzą przepiękny archipelag, pełen cudownych widoków. Jednakże nawet w takich rajskich sceneriach nie zawsze ustrzeżemy się przed wichurami. Kiedy jechać na Hawaje, by czuć się bezpiecznie? Sezon huraganów na Hawajach zaczyna się około 1 czerwca i trwa zwykle do ok. 30 listopada.