W 2022 roku czescy speleolodzy znaleźli w jaskini na pograniczu grecko-albańskim ogromną kolonię pająków. W 2024 roku na miejsce udał się międzynarodowy zespół biologów pod przewodnictwem Istvana Uraka z Węgierskiego Uniwersytetu Sapientia w Transylwanii w Rumunii, który dokładnie ją zbadał. Badacze opisali swoje odkrycia w czasopiśmie "Subterranean Biology".
Urak przyznał, że gdy po raz pierwszy ujrzał ogromną sieć, poczuł falę emocji, od wdzięczności po szacunek. - Trzeba tego doświadczyć, żeby się dowiedzieć, jakie to uczucie - powiedział biolog portalowi Live Science.
Ponad 100 tysięcy pająków w jednej, wielkiej sieci
Ogromna konstrukcja znajduje się w jaskini, do której można dostać się rzeką Sarantaporos płynącą przez Grecję i Albanię. Składa się z tysięcy pojedynczych, lejkowatych sieci i zajmuje ponad 93 metry kwadratowe. Zaczyna się 50 metrów od wejścia do jaskini i ciągnie się przez wąską część z niskim stropem. Pająki żyją w całkowitej ciemności, ponieważ w okolice sieci nie dociera światło słoneczne.
Sieć zamieszkują dwa gatunki pająków: kątnik domowy (Tegenaria domestica) w liczbie około 69 tysięcy i ponad 42 tysiące osobników należących do miejscowego gatunku Prinerigone vagans. Oba występują zazwyczaj na powierzchni. Badacze uważają, że kątniki domowe są głównymi budowniczymi sieci, a Prinerigone vagans po prostu w niej żyją. Ponadto naukowcy znaleźli znaczną liczbę muszek z gatunku Tanytarsus albisutus, które prawdopodobnie stanowią główne źródło pokarmu dla pająków.
Dwa gatunki pająków żyją w harmonii
Po zbadaniu sieci naukowców zaskoczyły dwie rzeczy. Po pierwsze, jest ona jednym z pierwszych odnotowanych przypadków współżycia obu gatunków we względnej harmonii. Badacze spodziewali się, że większe kątniki będą żywić się mniejszymi Prinerigone vagans, ale tak się nie dzieje. Biolodzy spekulują, że może to wynikać z ciemności panującej w jaskini - Prinerigone vagans zazwyczaj pozostają nieruchome, dopóki ich ofiara nie znajdzie się w zasięgu rażenia, więc kątniki mogą ich po prostu nie widzieć.
Po drugie badacze odkryli, że oba gatunki pająków żyjące w jaskini różnią się genetycznie od innych przedstawicieli swojego gatunku. Naukowcy podejrzewają, że jest tak dlatego, ponieważ przystosowały się do życia w wilgotnej, ciemnej jaskini. Poza tym ich mikrobiom jelitowy jest mniej zróżnicowany niż u pobratymców żyjących poza jaskinią, co może wynikać z diety.
Urak stwiedził, że oba odkrycia były nieoczekiwane i świadczą o niezwykłej plastyczności genetycznej, która ujawnia się dopiero w ekstremalnych warunkach. Naukowcy mają zamiar dalej badać jaskinię i inne żyjące w niej stworzenia, takie jak pareczniki, zaleszczotki, roztocza czy chrząszcze. Jak podsumował Urak, "świat przyrody wciąż kryje w sobie niezliczone niespodzianki".
Autorka/Autor: Krzysztof Posytek
Źródło: Smithsonian Magazine, Live Science
Źródło zdjęcia głównego: Istvan Urak