"Financial Times": jeśli polskiemu rządowi nie podobają się obowiązki w Unii, powinien przygotować się do jej opuszczenia

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał w tym tygodniu, że system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w Polsce nie jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Dzień wcześniej wiceprezes TSUE Rosario Silva de Lapuerta podjęła decyzję o zastosowaniu wobec Polski środków tymczasowych w innej sprawie (C-204/21) w postaci "natychmiastowego zawieszenia" stosowania przepisów krajowych odnoszących do uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska w odpowiedzi na działania TSUE wydała oświadczenie, w którym napisała, że "jest głęboko przekonana, że Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego jest w pełni niezależna w sprawowaniu ustawowo jej przypisanej jurysdykcji, a sędziowie tej Izby są w pełni niezawiśli w orzekaniu". Zdecydowała, że wbrew stanowisku TSUE izba będzie orzekała.

Z kolei Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując pytanie Izby Dyscyplinarnej, orzekł, że przepis traktatu unijnego, na podstawie którego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zobowiązuje państwa członkowskie do stosowania środków tymczasowych w sprawie sądownictwa, jest niezgodny z konstytucją.

>> Na czym polega problem z Izbą Dyscyplinarną?

W poniedziałek gościem Agaty Adamek w "Jeden na jeden" w TVN24 będzie Włodzimierz Wróbel, sędzia Izby Karnej Sądu Najwyższego. Początek programu o 7.30.

Na ten spór zwrócili uwagę dziennikarze "Financial Times". W komentarzu redakcyjnym przypomnieli, że członkostwo Polski w Unii Europejskiej "to jedna ze wspaniałych historii sukcesu UE od czasu przyłączenia do niej państw dawnego bloku wschodniego w 2004 roku".

"Jej gospodarka przeżywała rozkwit, obywatele cieszyli się wolnościami i możliwościami, jakie poprzednie pokolenia ledwie mogły sobie wyobrazić. Bezpieczeństwo zostało wzmocnione, jako wpływowego gracza w 'klubie zaprzyjaźnionych narodów'. Te osiągnięcia są obecnie zagrożone z powodu niemal fanatycznego dążenia rządu Prawa i Sprawiedliwości do krępowania polskiego sądownictwa, co jest jawnym naruszaniem konstytucji oraz unijnych zobowiązań" - napisano.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO

W ocenie dziennika, funkcjonowanie Izby Dyscyplinarnej "to jeden z kilku kroków, poczynionych przez rząd w ramach kampanii wymierzonej w sędziów, których uznaje za nielojalnych". Jak przypomina, unijny trybunał orzekł, że Izba Dyscyplinarna może być wykorzystywana jako instrument kontroli politycznej. "TSUE po raz trzeci potępił polski rząd za atak na niezawisłość sędziów" - czytamy w komentarzu redakcyjnym.

"Swoim wyrokiem polski Trybunał Konstytucyjny zakwestionował prymat prawa unijnego nad prawem krajowym, stanowiący fundament prawny, który spaja Unię Europejską" - podsumowano.

>> Premier Morawiecki o wyroku TSUE: ja się na taką dyskryminację zgodzić nie mogę

Przypomniano, że "prawdą jest, że trybunały konstytucyjne innych państw również kwestionowały nadrzędność prawa unijnego. Francuska Rada Stanu (Conseil d ’Etat) uczyniła to na początku tego roku. Niemiecki trybunał w zeszłym roku orzekł, że TSUE przekroczył swoje uprawnienia, gdy zatwierdził skup obligacji przez Europejski Bank Centralny, mimo że to TSUE powinien mieć w tej kwestii ostatnie słowo".

>> Wybór sędziów w Polsce, Hiszpanii i Niemczech. Ziobro próbuje porównywać, my przypominamy różnice

Jednak w ocenie dziennika "atak ze strony Polski jest znacznie gorszy". "Niemiecki sąd zasadniczo stwierdził, że TSUE nie wykonał należycie swojej pracy. Polski trybunał stwierdził, że nie uznaje zwierzchności TSUE" - zauważają autorzy.

Dziennikarze "Financial Times" napisali również o "politycznie inspirowanej naturze" sporu na linii Warszawa-Bruksela.

"Zwykle to sądy kierują pytania do wyższego szczebla z prośbą o wyjaśnienia. W tym przypadku sprawę wniósł zwolennik PiS-u, powołany do Sądu Najwyższego. Co gorsza, polski trybunał wciąż rozważa, w osobnej sprawie, wniesione przez premiera Mateusza Morawieckiego pytania, czy powinien całkowicie lekceważyć orzeczenia TSUE. Sam Trybunał Konstytucyjny został nielegalnie obsadzony zwolennikami Prawa i Sprawiedliwości" - zauważono.

Chodzi o toczącą się w TK sprawę zgodności z konstytucją trzech przepisów Traktatu o Unii Europejskiej z wniosku premiera. Do rozprawy sędziowie mają wrócić 3 sierpnia. Specjaliści prawa europejskiego oceniają, że polska konstytucja nie stoi w sprzeczności z jakimikolwiek przepisami traktatu o Unii Europejskiej.

Jak zwraca uwagę "FT", teraz zasiadający w polskich sądach niezależni sędziowie "nie będą mogli wykorzystywać wyroków TSUE do obrony". "Właśnie o to chodziło. To nie jest walka między Brukselą a Warszawą, ale sądowa wojna domowa w Polsce, którą coraz bardziej autokratyczny rząd chce wygrać za wszelką cenę, ignorując konstytucyjne niuanse" - zauważa redakcja.

W ocenie "FT", Komisja Europejska "nie ma innego wyjścia jak wszcząć postępowanie przeciwko Polsce za jej nieposłuszeństwo". Zdaniem autorów Komisja "powinna także wystąpić do sądu o nałożenie kary na Polskę za niewykonywanie wcześniejszych nakazów".

>> Cimoszewicz: Reakcje werbalne, polityczne Unii już są. Mogą zapaść także sankcje finansowe

Według dziennika "Bruksela powinna uruchomić mechanizm, który pozwoli wstrzymać wypłatę unijnych funduszy dla państw, które nie przestrzegają praworządności". "Nie ma lepszego przykładu niż dzisiejsza Polska" - uważa redakcja "Financial Times".

"Jeśli polskiemu rządowi nie podobają się obowiązki wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej, powinien przygotować się do jej opuszczenia" - pisze "FT". Zaznacza przy tym, że "na ten pomysł wzdraga się większość Polaków, którzy zdają sobie sprawę, że członkostwo w UE to podstawa sukcesu ich państwa".

"Ale w ten czy inny sposób będą musieli zapłacić za działania swojego rządu" - puentuje dziennik.