Friedrich Merz kanclerzem? Oto co mówił o Ukrainie, migracji i relacjach z Polską

Sondaż Politbarometer Extra dla stacji ZDF, przeprowadzony w przedwyborczym tygodniu, po raz kolejny potwierdził, że największe szanse na zwycięstwo w przyśpieszonych wyborach do Bundestagu ma blok partii chadeckich CDU/CSU, na który chce zagłosować 28 procent ankietowanych. Na drugim miejscu plasowała się prawicowo-populistyczna AfD (21 procent), która wyprzedzała socjaldemokratyczną SPD (16 procent) i Zielonych (14 procent). Wiele wskazuje więc na to, że to Friedrich Merz, lider Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU) stanie po niedzielnych wyborach na czele niemieckiego rządu.

Merz jest synem sędziego. Urodził się w 1955 roku w Brilonie, w zachodnich Niemczech. Młodość, jak sam przyznaje, miał buntowniczą. Ze szczegółami o dzieciństwie przyszły lider CDU opowiedział w udzielonym w 2000 roku wywiadzie dla "Der Tagesspiegel". Mówił o pierwszej paczce papierosów, którą kupił w kiosku nieopodal szkoły, długich włosach, jeździe na motocyklu i słuchaniu zespołu The Doors, którego fanem pozostał przez lata. Bywał na bakier z dyscypliną, przez co w wieku 16 lat musiał zmienić szkołę.

Rok później Merz wstąpił w szeregi młodzieżówki CDU. Następnie zdał egzamin maturalny, odbył służbę wojskową i dostał się na uniwersytet w Bonn. Był stypendystą chadeckiej Fundacji Konrada Adenauera, studiował prawo. Latem 1980 roku, na imprezie u jednego z zaprzyjaźnionych studentów, poznał swoją przyszłą żonę Charlotte. Ta również jest prawniczką. Małżeństwo ma trójkę dzieci, syna i dwie córki, oraz siedmioro wnucząt. Prywatnie polityk jest pasjonatem lotnictwa.

Karierę polityczną Merz na dobre zaczął w 1989 roku, kiedy to objął mandat europosła. Pięć lat później został wybrany do Bundestagu. Zyskał opinię wschodzącej gwiazdy. Objął nawet stanowisko przewodniczącego frakcji CDU/CSU. Ambitnemu politykowi na drodze stanęła jednak Angela Merkel, która w 2002 roku zastąpiła go w roli liderki frakcji. Konflikt z przyszłą kanclerz Niemiec sprawił, że Merz zaczął stopniowo wycofywać się z działalności partyjnej.

Ostatecznie koniec kariery politycznej Merz ogłosił w 2009 roku. Zajął się wówczas biznesem. Pracował dla amerykańskiej kancelarii prawnej Mayer Brown, gdzie specjalizował się w fuzjach i przejęciach. Piastował też później stanowiska w licznych radach nadzorczych, zarządach i radach doradczych. Związany był m.in. z AXA, Commerzbank czy klubem Borussia Dortmund. Głośno było też o jego pracy dla amerykańskiego giganta inwestycyjnego, firmy BlackRock. Zgodnie z szacunkami przytaczanymi przez CNN przedsięwzięcia te uczyniły go milionerem. Gdy jednak w 2018 roku Angela Merkel ogłosiła, że nie będzie dłużej ubiegać się o przywództwo w CDU, Merz postanowił powrócić do świata polityki.

Zaczął ubiegać się wówczas o rolę lidera partii. Przegrał jednak głosowanie z Annegret Kramp-Karrenbauer. Po raz kolejny do wyścigu o fotel przywódcy CDU stanął w styczniu i w grudniu 2021 roku. Za pierwszym razem został pokonany przez Armina Lascheta, ale za drugim zdobył stanowisko. Uzyskał blisko 95 procent głosów. Obejmując stery partii obiecał zerwanie z centrową linią Merkel. Po upadku koalicji Olafa Scholza Merz zaczął starać się o fotel kanclerza Niemiec.

Merz postrzegany jest jako przedstawiciel konserwatywnego społecznie i liberalnego gospodarczo skrzydła CDU. Opowiada się on za obniżeniem podatku dochodowego i ograniczeniem biurokracji. Przed laty zasłynął propozycją uproszczenia deklaracji podatkowych do tego stopnia, by mogły one zmieścić się na podkładce pod piwo. Jest też zwolennikiem bardziej elastycznego rynku pracy i chce, by w kraju zakładano więcej start-upów.

Lider CDU opowiada się też za redukcją świadczeń socjalnych, wprowadzeniem rocznej służby społecznej i podniesieniem wieku emerytalnego. Od lat sprzeciwia się dotychczasowej polityce migracyjnej Niemiec i apeluje o jej zaostrzenie. Po ataku Rosji na Ukrainę oskarżył on część uchodźców o uprawianie "turystyki socjalnej", za co finalnie przeprosił. Podobnie, jak inni przedstawiciele chadecji Merz chce, by ubiegający się o azyl migranci byli z automatu zawracani na niemieckiej granicy.

Po ataku nożownika w Aschaffenburgu polityk przedstawił pięciopunktowy plan ograniczenia migracji. Pod koniec stycznia dzięki niewielkiej przewadze głosów, zdobytej dzięki AfD, Bundestag poparł zaproponowaną przez Merza uchwałę w sprawie wprowadzenia stałych kontroli na niemieckich granicach. Współpraca ze skrajnie prawicową partią wzbudziła szereg protestów. Merz zaczął wówczas powtarzać składaną już w przeszłości deklarację, że nie będzie współpracy z posłami Alternatywy dla Niemiec.

Poparcie Elona Muska dla partii Alice Weidel i monachijskie przemówienie J.D. Vance'a skomentował w rozmowie z korespondentką "Deutsche Welle". Jak zauważył, w swojej mowie "Vance udzielił nam lekcji, jak mamy się obchodzić z partiami politycznymi w Niemczech i z populistami, na co mamy zupełnie inny pogląd". - Amerykanie mieszają się w wybory (…) co mnie irytuje, ale nie zaskakuje, bo były zapowiedzi tego typu (…) Nie jest zadaniem rządu amerykańskiego tłumaczyć nam w Niemczech, jak mamy chronić demokratyczne instytucje, będziemy szli swoją drogą - dodał.

Merz stale zapewnia też o swoim wsparciu dla Ukrainy. Jak powtarza, jest gotów zacieśnić współpracę z Polską, Wielką Brytanią i Francją w tej kwestii. Opowiada się za ożywieniem współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, w skład którego wchodzą Niemcy, Polska i Francja.

- Kierowany przeze mnie rząd zakończy pierwszego dnia ciszę na łączach między Berlinem a Warszawą - powiedział w styczniu w wystąpieniu programowym poświęconym polityce zagranicznej. - Będziemy traktować naszego sąsiada na wschodzie z szacunkiem, a ze względu na naszą pełną zwrotów historię - z empatią. Co więcej, prosimy Polskę, aby w ramach prezydencji w Unii Europejskiej przejęła przywództwo w Europie i dla Europy - dodał.

Przypomniał też, że 17 czerwca 1991 r. Polska i Niemcy podpisały Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, który do dziś stanowi podstawę dwustronny relacji. - Proponuję, aby z okazji 35. rocznicy tego dokumentu podpisać Traktat o przyjaźni, który podniesie nasze dwustronne stosunki na nowy poziom - powiedział lider CDU.

Podczas zorganizowanego w 2022 roku spotkania z Jarosławem Kaczyńskim Merz odniósł się do kwestii ewentualnych reparacji wojennych. Lider CDU uznał wówczas polskie roszczenia za pozbawione podstaw prawnych. - Chciałbym, abyśmy patrzyli w przyszłość, a nie rozmawiali tylko o sprawach, w których między Polską a Niemcami nie ma zgody - stwierdził podczas późniejszej rozmowy z dziennikarzami.

ZOBACZ TEŻ: Kandydat na kanclerza Niemiec chce nowego traktatu z Polską