Papież Franciszek w sobotę rozwiązał radę Zakonu Maltańskiego i ustanowił jego tymczasowe kierownictwo przed wyborem nowego Wielkiego Mistrza. Decyzja nastąpiła po pięciu latach debaty w sprawie nowej konstytucji zakonu.
Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty, jak brzmi oficjalna nazwa Zakonu Maltańskiego, został założony w Jerozolimie prawie tysiąc lat temu, aby zapewnić pomoc medyczną dla pielgrzymów w Ziemi Świętej. Zakon uznawany jest przez wiele państw za suwerenny podmiot prawa międzynarodowego, utrzymuje stosunki dyplomatyczne z ponad 100 państwami na świecie, działa też jako obserwator w różnych organizacjach, między innymi ONZ czy UNESCO.
Zakon Maltański ma wielomilionowy budżet, ponad 13 tysięcy członków, 95 tysięcy wolontariuszy i 52 tysiące pracowników medycznych prowadzących obozy dla uchodźców, ośrodki leczenia uzależnień, a także realizujących programy pomocowe na całym świecie.
Spory i podziały
W dekrecie opublikowanym w sobotę przez Watykan papież, odnosząc się do podziałów i kryzysów, do jakich doszło w ostatnim czasie w Zakonie Maltańskim, napisał: "Z ojcowską troską i niepokojem śledziłem drogę Zakonu w tych latach, doceniając dzieła prowadzone w różnych częściach świata, również dzięki hojnemu wkładowi członków i wolontariuszy, a także dostrzegając potrzebę zapoczątkowania głębokiej odnowy duchowej, moralnej i instytucjonalnej całego Zakonu".
W listopadzie w 2020 roku w związku z kryzysem w tym Zakonie papież mianował kardynała Silvano Tomasiego swoim specjalnym delegatem, który ma towarzyszyć w jego odnowie.
Kryzys w Zakonie Maltańskim wybuchł w 2016 roku, a w jego centrum znalazł się Wielki Kanclerz Albrecht von Boeselager. Został on oskarżony o błędy i zaniedbania w związku z rozdawaniem wśród ubogiej ludności w Azji środków antykoncepcyjnych przez podległą mu organizację.
Boeselager, który wcześniej pełnił funkcję Wielkiego Szpitalnika Zakonu został zdymisjonowany przez Wielkiego Mistrza Matthew Festinga. Odwołał się jednak od tej decyzji do papieża Franciszka. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego przez specjalną watykańską komisję został przywrócony. Papież zdymisjonował natomiast Wielkiego Mistrza Festinga.
Kolejne lata przyniosły dalsze spory i podziały, co nakłoniło papieża do ogłoszenia zamiaru reformy Zakonu Maltańskiego, działającego od XII wieku i mającego swój rodowód w średniowiecznych bractwach i zakonach rycerskich.
Pod auspicjami Watykanu
Kardynał Silvano Tomasi zapewnił, że nowa konstytucja nie osłabi jego międzynarodowej suwerenności.
Ale jako zakon religijny ma on pozostać pod auspicjami Watykanu - dodał z kolei kardynał Gianfranco Ghirlanda, członek grupy roboczej, która przygotowała nową konstytucję Zakonu Maltańskiego zatwierdzoną w sobotę przez papieża.
Franciszek zwołał też Nadzwyczajną Kapitułę Generalną na 25 stycznia, aby rozpocząć proces wyboru nowego Wielkiego Mistrza. Ostatni z nich, Włoch Giacomo Dalla Torre del Tempio di Sanguinetto, zmarł w kwietniu.
Kardynał Tomasi wyraził nadzieję, że wprowadzone zmiany "przywrócą jedność zakonu i zwiększą jego zdolność do służenia biednym i chorym".
Według oczekiwań nowy Wielki Mistrz ma zostać wybrany do marca.
Bez arystokratycznego pochodzenia
Zgodnie z poprzednią konstytucją Zakonu Maltańskiego najwyżsi Rycerze i Wielki Mistrz musieli mieć arystokratyczne pochodzenie, co w zasadzie wykluczało osoby spoza Europy z pełnienia najwyższych urzędów.
Nowa konstytucja znosi regułę szlachecką oraz tradycję dożywotniego wyboru Wielkich Mistrzów. - Zakon będzie bardziej demokratyczny. Kwestia szlachectwa stała się teraz drugorzędna – powiedział Tomasi.
Przyszli arcymistrzowie zakonu będą wybierani na 10-letnie kadencje i będą musieli ustąpić w wieku 85 lat.
Źródło: Reuters